Hồng sâm trong Đông y: Công dụng, cách chế biến và lưu ý khi sử dụng

Hồng sâm là gì?

Hồng sâm là tên gọi của nhân sâm sau khi đã qua chế biến bằng hơi nước. Thông thường, nhân sâm tươi từ 6 năm tuổi trở lên sẽ được rửa sạch, hấp chín trong khoảng 50 – 90 phút, đến khi củ chuyển màu đỏ. Sau đó, sâm được sấy khô và phơi dưới nắng 4 – 5 ngày để đạt độ ẩm chuẩn

Quá trình này không chỉ giúp nhân sâm thay đổi màu sắc mà còn làm tăng hàm lượng saponin và ginsenoside – hai nhóm hoạt chất quan trọng có tác dụng chống oxy hóa, cải thiện miễn dịch và hỗ trợ sức khỏe toàn diện. Thành phần hồng sâm chứa hơn 30 loại saponin, 20 nguyên tố vi lượng cùng 17 acid amin và nhiều acid béo có lợi.

Trong Đông y, sâm được chia thành nhiều loại: nhân sâm tươi, bạch sâm, hồng sâm và hắc sâm. Trong đó, hồng sâm có giá trị cao vì quá trình chế biến giúp củ sâm trở nên lành tính, dễ sử dụng và bảo quản lâu dài.

Công dụng của hồng sâm trong Đông y

Theo TS Lê Xuân Hùng – giảng viên khoa Y học cổ truyền, Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, từ xa xưa, nhân sâm đã được liệt kê cùng lộc dung, nhục quế và phụ tử như bốn vị thuốc quý. Khi được chế biến thành hồng sâm, dược tính càng tăng mạnh, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe:

- Chống oxy hóa: Các hợp chất trong hồng sâm có khả năng bảo vệ tế bào khỏi quá trình lão hóa, giảm nguy cơ bệnh mạn tính.

- Hỗ trợ tim mạch: Giúp lưu thông tuần hoàn máu, hạn chế tình trạng ức chế tiểu cầu, bảo vệ sức khỏe tim mạch.

- Cải thiện trí nhớ: Dùng hồng sâm thường xuyên giúp tăng cường khả năng tập trung và trí nhớ, đặc biệt ở người cao tuổi.

- Nâng cao miễn dịch: Thành phần saponin có khả năng hỗ trợ ức chế tế bào ung thư, tăng sức đề kháng, giúp cơ thể chống lại mệt mỏi.

- Cải thiện sinh lý: Đông y ghi nhận hồng sâm có thể cải thiện chức năng tình dục ở cả nam và nữ, đặc biệt hiệu quả trong hỗ trợ rối loạn cương dương hoặc suy giảm ham muốn.

- Chăm sóc da: Nhờ khả năng chống oxy hóa, hồng sâm còn giúp làm đẹp da, chống lão hóa ở phụ nữ.

Một số bài thuốc Đông y từ hồng sâm

Trong Đông y, hồng sâm thường được phối hợp cùng các dược liệu khác để nâng cao hiệu quả:

- Trị huyết áp thấp: Hồng sâm 3g, kỷ tử 20g, gà tươi 2 đùi hầm chung. Món ăn này vừa bổ khí huyết vừa tăng sức khỏe.

- Giảm mệt mỏi: Hồng sâm 3g kết hợp hoàng kỳ, đương quy, bạch linh… sắc uống trong ngày

- Cải thiện trí nhớ: Hồng sâm 6g phối hợp cùng đương quy, thục địa, táo đỏ và gừng, tán bột mịn dùng hằng ngày.

- Tăng cường sinh lý: Hồng sâm 3g nấu với nước, hòa mật ong để uống, hỗ trợ cải thiện ham muốn và sinh lực.

Một số người khi dùng hồng sâm có thể gặp tác dụng không mong muốn như: mất ngủ, tăng huyết áp, nhịp tim nhanh, rối loạn tiêu hóa, dị ứng hoặc rối loạn kinh nguyệt. Do đó, cần tuân thủ liều lượng và tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng lâu dài.

Hồng sâm là một trong những dược liệu quý được sử dụng rộng rãi trong Đông y, mang lại nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe, từ bồi bổ cơ thể, chống lão hóa cho đến hỗ trợ điều trị bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng hồng sâm cần đúng cách, liều lượng hợp lý và có sự tư vấn y khoa để đạt hiệu quả tối ưu mà không gây tác dụng phụ.