Ôn dương lợi thủy thang – Phương thuốc cổ truyền trị tỳ thận dương hư, phù thũng

Đây là phương thuốc thường được các Bác sĩ Đông y sử dụng trong điều trị các bệnh liên quan đến phù thũng, tiểu tiện kém và đau bụng do hàn thấp.

Thành phần bài thuốc

• Phục linh: 12 – 16g

• Bạch thược: 12 – 16g

• Sinh khương: 8 – 12g

• Bạch truật: 8 – 12g

• Phụ tử (chế): 8 – 12g

Cách dùng: Sắc uống mỗi ngày một thang, chia làm 2 lần.

Công dụng và phạm vi điều trị

Ôn dương lợi thủy thang có tác dụng chính là ôn thận tán hàn, kiện tỳ lợi thủy, chuyên trị các chứng:

• Tỳ thận dương hư, thủy khí ứ đọng

• Tiểu tiện không lợi, phù thũng toàn thân hoặc tứ chi

• Đau bụng kèm sợ lạnh, đi tả nhiều lần

• Tứ chi nẻ đau, rêu lưỡi trắng, mạch trầm nhỏ

Theo các Bác sĩ Y học cổ truyền, bài thuốc này đặc biệt phù hợp với những bệnh nhân có cơ địa hư hàn, chức năng tỳ thận suy yếu dẫn đến không thể vận hóa thủy dịch trong cơ thể.

Giải thích bài thuốc

Sự phối hợp dược liệu trong Ôn dương lợi thủy thang rất chặt chẽ:

• Phụ tử: vị thuốc chủ, tính đại nhiệt, có tác dụng ôn thận dương, trục hàn tà.

• Phục linh, Bạch truật: kiện tỳ, thẩm thấp, giúp lợi thủy và hỗ trợ đào thải dịch ứ.

• Sinh khương: ôn tán thủy khí, tăng tác dụng lợi thủy của Phục linh và Bạch truật.

• Bạch thược: hòa dinh, chỉ thống, điều hòa âm dương, làm dịu tính cay nóng của Phụ tử và Sinh khương để tránh thương tổn âm huyết.

Sự kết hợp này tạo nên một bài thuốc “công – bổ kiêm thi”: vừa mạnh mẽ ôn dương, vừa điều hòa khí huyết, từ đó giúp cơ thể khắc phục tình trạng phù thũng, lạnh bụng, đau nhức do hàn thấp.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Xã – giảng viên Trường Đại học Lương Thế Vinh, Ôn dương lợi thủy thang là phương thuốc có giá trị học thuật và thực tiễn sâu sắc. Ông nhận định: “Ôn dương lợi thủy thang không chỉ là bài thuốc chữa phù thũng đơn thuần. Đây còn là minh chứng cho cách tư duy biện chứng trong Đông y: nhìn nhận bệnh không chỉ ở biểu hiện bên ngoài, mà còn ở căn nguyên là sự hư suy của tỳ thận dương. Vì vậy, bài thuốc mang tính toàn diện, vừa chữa triệu chứng, vừa củng cố gốc bệnh”.

Ôn dương lợi thủy thang là một phương thuốc cổ truyền tiêu biểu, chuyên trị chứng tỳ thận dương hư dẫn đến thủy thấp ứ đọng. Dưới sự vận dụng của các Bác sĩ Đông y, bài thuốc được ứng dụng linh hoạt trong lâm sàng, mang lại hiệu quả trong điều trị các bệnh phù thũng, tiểu tiện kém, đau bụng do hàn thấp. Đây là minh chứng rõ nét cho giá trị bền vững của y học cổ truyền trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng.