Rau Cần tây - Vị thuốc quý trong y học cổ truyền giúp hạ huyết áp, giảm béo

Rau này không chỉ là một phần của ẩm thực châu Âu và châu Á mà còn được coi là một vị thuốc chữa bệnh huyết áp. Sử dụng cần tây tươi sống đem lại nhiều giá trị dinh dưỡng và có thể chế biến thành các món ăn ngon và bổ dưỡng. Ngoài ra, cần tây cũng có khả năng chữa trị nhiều bệnh khác mà ít người biết đến.

Hãy cùng Trường Cao đẳng Y dược Pasteur tìm hiểu thêm về loại rau này nhé!

Hình ảnh rau Cần tây

1. Đặc điểm chung về cây cần tây

Tên gọi khác: Cần tàu, Cần cạn…

Tên khoa học: Apium graveolens L - Apiaceae (thuộc họ Hoa tán)

1.1Mô tả thực vật:

Cây Cần tây là loại thân thảo, có thể sống được khoảng 2 năm, cao lên đến 1,5m,  có thân thẳng đứng và nhiều rãnh dọc..

Lá của cần tây ở gốc có cuống, có hình dạng thuôn hoặc ba cạnh, thường mắt chim, với mép lá có hình tai bèo. Lá ở phần giữa và lá ở ngọn thường không có cuống, có thể chia thành 3 phần hoặc không chia, tuỳ thuộc vào điều kiện phát triển của cây. Mặt dưới của lá thường có cuống lá, thuôn dài và có ba cạnh, với mép lá cũng lượn tai bèo. Cây có thể phân chia lá thành ba mảng hoặc không chia tùy theo môi trường.

Hoa của nó nhỏ, màu trắng nhạt hoặc xanh lục nhạt, tụ hợp thành các tán không có tổng bao.

Các tán ở đỉnh cành thường có cuống dài hơn so với các tán ở phía bên.

Quả của cây cần tây có hình dạng trứng hoặc cầu, có các vạch lồi chạy dọc theo bề mặt.

* Cần tây và Cần ta khác nhau ở một số điểm sau:

- Môi trường sinh sống: Cần tây thường mọc ở đất trên cạn, trong khi cần ta thích nghi với môi trường ẩm ướt, thường mọc ở những nơi có nhiều nước.

- Điều kiện phát triển: Cần tây thường sinh trưởng và phát triển tốt trong vùng ôn đới ẩm, không chịu nhiệt độ cao. Trái lại, cần ta phát triển tốt ở những nơi ấm áp, ẩm ướt.

- Thời gian trồng: Trong điều kiện nước ta, cần tây thường chỉ phát triển tốt vào mùa đông và xuân, trong khi cần ta có thể trồng được quanh năm.

- Về vị và mùi: Khi ăn, cần tây thường có vị hăng và mùi đặc trưng, cũng như cảm giác giòn hơn và ít ngọt hơn so với cần ta. Cần ta có vị ngọt, giòn dai hơn và mùi nhẹ nhàng hơn so với cần tây.

2. Thành phần dinh dưỡng

Cần tây chứa nhiều thành phần dinh dưỡng quan trọng như sau:

Nước: Chiếm khoảng 90,5% trong cần tây, làm cho loại rau này trở thành một lựa chọn ăn nhẹ phổ biến, ít calo và có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Chất dinh dưỡng: Trong cần tây còn chứa nhiều dưỡng chất quan trọng như ni tơ (0,07%), xenluloza và chất béo (1,15%), tro (1,13%). Ngoài ra, cần tây cũng cung cấp nhiều loại vitamin như A, B, C, P cùng với các khoáng chất như Mn, Fe, I, Cu, K, Ca, Mg, tyrosin, cholin, axít glutamic, và nhiều dưỡng chất khác.

Tinh dầu: Cần tây có thể được chưng cất để lấy tinh dầu, có mùi đặc trưng và chứa nhiều thành phần hóa học như giaiacola, lacton sednolit, d.limonen, silinen, cacbua tecpen, anhydrit secdanoit, sesquitecpen stinben.

Những thành phần này làm cho cần tây không chỉ là một nguồn dinh dưỡng phong phú mà còn là một loại rau có tác dụng chữa và hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh.

3.Lợi ích sức khỏe khi sử dụng cần tây

Sử dụng cần tây mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, không chỉ vì nó có hàm lượng calo thấp mà còn bởi các chất dinh dưỡng có trong cần tây và hạt của nó.

Dưới đây là các lý do bạn nên xem xét thêm cần tây vào chế độ ăn uống của mình:

3.1. Ngăn ngừa viêm nhiễm và ung thư

Apigenin trong cần tây có vai trò chống viêm, kháng khuẩn, kháng virus và chống oxy hóa, cũng như có thể ngăn chặn sự lây lan của tế bào ung thư. Ngoài ra, cần tây cũng chứa luteolin, một flavonoid có đặc tính chống ung thư, giúp ngăn chặn sự lây lan và giết tế bào ung thư

3.2. Cải thiện huyết áp

Cần tây chứa apigenin và luteolin, hai hợp chất có khả năng ngăn ngừa viêm nhiễm, kháng khuẩn, và chống oxy hóa. Cả hai cũng có thể ngăn chặn và giết tế bào ung thư, cũng như tăng hiệu quả của phương pháp điều trị. Chất xơ trong cần tây có thể giảm huyết áp, nhưng nếu huyết áp đã thấp, việc ăn cần tây có thể làm giảm huyết áp quá mức an toàn. Apigenin cũng giúp điều hòa huyết áp và tăng sự giãn nở mạch máu, giúp lưu thông khí huyết và giảm nguy cơ tăng huyết áp.

Do đó, ăn cần tây thường xuyên có thể giúp ổn định huyết áp, đặc biệt là cho những người mắc cao huyết áp, họ có thể uống nước ép cần tây để điều hòa huyết áp mà không cần sử dụng thuốc.

Ăn và sử dụng nước ép ​​cần tây giúp giảm huyết á

3.3. Cải thiện tình trạng tăng lipid máu

Cần tây giúp cải thiện tình trạng tăng lipid máu bằng cách giảm mức độ cholesterol LDL trong cơ thể. Nghiên cứu trên động vật cho thấy rằng chiết xuất từ cần tây giảm LDL ở chuột ăn chế độ giàu chất béo. Nghiên cứu tổng quan của Cochrane cũng chỉ ra rằng người tiêu thụ nhiều chất xơ thường có mức cholesterol toàn phần và LDL thấp hơn.

3.4. Tốt cho hệ thần kinh

Cần tây có nhiều lợi ích cho hệ thần kinh như sau:

- Thúc đẩy quá trình tái sinh và bảo vệ mạng lưới thần kinh.

- Giúp cải thiện chức năng não và ngăn ngừa bệnh Alzheimer nhờ chứa vitamin K.

- Tăng cường trí nhớ và giấc ngủ nhờ chứa butylphthalide giúp làm dịu hệ thống thần kinh trung ương.

3.5. Bổ sung chất chống oxy hóa:

Cần tây chứa nhiều vitamin C, flavonoid, và beta carotene, cung cấp ít nhất 12 chất chống oxy hóa từ một thân cây, giúp bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương do quá trình oxy hóa.

3.6. Giảm viêm: Trong cần tây và hạt cần tây chứa khoảng 25 hợp chất chống viêm, giúp bảo vệ cơ thể chống lại các loại chứng viêm từ viêm mãn tính đến loãng xương và viêm khớp.

3.7. Hỗ trợ hệ tiêu hoá: Các chất chống oxy hóa và chống viêm trong cần tây hỗ trợ bảo vệ hệ tiêu hoá, đặc biệt là dạ dày. Polysaccharide dựa trên pectin trong cần tây giúp giảm viêm và loét dạ dày, cùng cải thiện niêm mạc dạ dày.

3.8. Tác dụng kiềm hoá: Rau cần tây chứa magie, natri và sắt, có tác dụng trung hoà thực phẩm axit trong cơ thể và cung cấp các khoáng chất cần thiết cho chức năng cơ thể.

3.9. Những lợi ích khác từ cần tây

Các nhà nghiên cứu đã gợi ý rằng, chiết xuất từ ​​Cần tây cung cấp nhiều lợi ích khác nhau, bao gồm ngăn ngừa bệnh gan và vàng da, bệnh Gout, rối loạn thấp khớp. Hạt cần tây cũng được sử dụng để điều trị viêm phế quản, hen suyễn, bệnh vẩy nến và các vấn đề da khác, nôn mửa và sốt

4.Một số bài thuốc từ rau Cần tây:

- Chữa trị huyết áp cao: hãy đun 50g cây cần tây cùng 3 bát nước cho đến khi còn một bát. Uống 3 lần mỗi ngày. Nước sắc cần tây có thể tăng tuần hoàn máu và chứa hoạt chất Apigenin giúp điều hòa huyết áp, làm giãn mạch máu và cải thiện lưu thông khí huyết.

- Chữa trị tiểu nước đục: Sử dụng 10 bộ rễ cây cần tây cắt sát gốc, đun cùng 500ml nước cho đến còn 200ml. Uống vào 2 buổi sáng và tối trong 3-7 ngày để làm cho nước tiểu trong trở lại.

- Chữa mỡ máu cao: Sử dụng cần tây và táo đen để sắc nước uống hàng ngày.

 Sau thời gian 30-45 ngày, lượng máu sẽ giảm rõ rệt. Hoặc bạn có thể dùng nước ép rau cần tây hàng ngày có tác dụng tương tự.

- Chữa trị bệnh gút, nhiễm trùng máu, và phong thấp: Hoạt chất kiềm trong cần tây giúp trung hòa các acid trong máu. Ăn hoặc uống cần tây thường xuyên có thể hỗ trợ điều trị các bệnh này.

- Chữa mất ngủ: Chất kiềm trong cần tây giúp giảm căng thẳng và làm dịu dây thần kinh. Ăn hoặc uống nước ép cần tây vào buổi tối có thể giúp bạn ngủ ngon hơn.

- Phục hồi sức khỏe sau tai biến mạch máu não và bất động: Cần tây giàu canxi, sắt, phốt pho và protid, giúp bổ não và tăng tuần hoàn máu, hỗ trợ phục hồi chức năng não.

- Tăng cường sức khỏe xương và chiều cao: Canxi, magiê, vtm K trong cần tây giúp xương chắc khỏe và hỗ trợ tăng chiều cao. Hàm lượng chất kháng viêm polyacetylene giúp kháng viêm khớp.

- Hỗ trợ trị bệnh đường hô hấp: Hạt cần tây sắc lấy nước uống có thể giúp điều trị nhiều bệnh như suyễn, lao phổi, và viêm phế quản.

- Chữa chứng táo bón: Uống nước ép cần tây có thể hỗ trợ điều hòa quá trình tiêu hóa và giúp hạn chế táo bón.

Chữa vàng da: Sử dụng nước uống từ cần tây sấy khô có thể giảm biểu hiện của vàng da sau 7-10 ngày.

- Chữa trị triệu chứng cảm cúm: Hàm lượng vitamin cao trong cần tây có thể giúp giảm triệu chứng cảm cúm như ho, sốt, và đau họng, cải thiện sức đề kháng.

- Nước ép cần tây không chỉ giúp làm đẹp mà còn có những tác dụng khác như:

- Dưỡng da làm đẹp: Nước ép cần tây giúp thanh lọc cơ thể và chứa các chất chống oxy hóa, giúp làm sạch độc tố và ngăn chặn tổn thương tế bào da. Khoáng chất trong nước ép cũng giúp làm sáng da.

- Chăm sóc tóc khỏe: Vitamin A trong nước ép cần tây làm cho tóc khỏe mạnh và mềm mượt khi uống nước này hàng ngày.

- Giảm cân nhanh hơn: Sử dụng nước ép cần tây thường xuyên có thể giúp kiểm soát cân nặng, đặc biệt khi kết hợp với việc rèn luyện thể lực và nghỉ ngơi hợp lý.

Uống nước ép Cần tây thường xuyên có thể giúp kiểm soát cân nặng

5. Lưu ý khi sử dụng rau cần tây:

Theo TS Nguyễn Hữu Bản – giảng viên khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh chia sẻ Cần tây là một nguồn dinh dưỡng quan trọng, Ăn cần tây một cách hợp lý mang lại nhiều lợi ích dinh dưỡng nhưng cũng cần tránh ăn quá mức để tránh các vấn đề tiêu hóa như đầy hơi và rối loạn tiêu hóa. Mỗi ngày nên ăn cần tây một cách hợp lý, không nên vượt quá 3-5 chén rau sống hoặc 2-3 chén rau đã nấu chín.

Chiết xuất và sản phẩm từ cần tây an toàn khi sử dụng. Tuy nhiên, một số người có thể phản ứng dị ứng khi tiêu thụ cần tây.

 - Phụ nữ mang thai nên tránh ăn cần tây quá nhiều vì có thể gây co thắt tử cung và sẩy thai.

- Rối loạn chảy máu: Ăn nhiều cần tây có thể tăng nguy cơ chảy máu.

- Ăn nhiều cần tây có thể làm giảm huyết áp, cần cân nhắc nếu bạn đã có huyết áp thấp.

- Những người có vấn đề về thận cũng nên hạn chế tiêu thụ cần tây.

- Nếu bạn sắp phẫu thuật, nên ngừng ăn cần tây ít nhất 2 tuần trước để tránh ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.

Cần tây mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng cần điều chỉnh phù hợp để tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Để đạt hiệu quả tốt nhất khi sử dụng cần tây, người dùng cần tuân thủ các lưu ý sau:

+ Không nên kết hợp cần tây với hải sản có tính hàn như sò lông, nghêu...

+ Tránh chế biến thịt thỏ cùng cần tây để tránh nguy cơ gây rụng tóc.

- Không nên dùng cần tây dự trữ quá 14 ngày vì chất furanocoumarin có thể tăng lên và gây nguy cơ ung thư.

Tóm lại, Cần tây không chỉ là một loại rau phổ biến mà còn là một "thần dược" cho sức khỏe. Với mùi vị đặc biệt và nhiều lợi ích dinh dưỡng, cần tây không chỉ là một phần không thể thiếu trong ẩm thực mà còn là một cách hiệu quả để chăm sóc sức khỏe của bạn. Việc sử dụng cần tây tươi sống hoặc nước ép hàng ngày không chỉ giúp thải độc, giảm cân mà còn cung cấp nhiều dưỡng chất quan trọng cho cơ thể. Với khả năng chữa trị nhiều bệnh và sẵn có ở mọi nơi, cần tây thực sự là một lựa chọn tốt cho chế độ Với những lợi ích đa dạng mà cần tây mang lại, hãy thêm loại rau này vào chế độ ăn hàng ngày của bạn để tận hưởng sức khỏe tốt hơn.!

DsCK1. Nguyễn Quốc Trung