Thuốc nam trị bệnh ngoài da, hô hấp sau mưa lũ theo Y học cổ truyền

1. Bệnh hô hấp sau mưa lũ và cách điều trị bằng Y học cổ truyền

Sau bão lũ, sự thay đổi thời tiết và môi trường ô nhiễm khiến nhiều người mắc các bệnh hô hấp như cảm mạo, viêm phế quản, viêm họng, viêm mũi dị ứng… Y học cổ truyền chia cảm mạo thành nhiều thể khác nhau để có hướng điều trị phù hợp.

Cảm mạo do phong hàn

Người bệnh thường ho, khò khè, chảy nước mũi, sợ lạnh, ít khát nước. Phép trị là “phát tán phong hàn”, giúp làm ấm phế và tán hàn tà.

Bài thuốc Hạnh tô tán: Hạnh nhân, bán hạ chế, bạch linh, chỉ xác, tô diệp, tiền hồ, cát cánh, quất bì, cam thảo, đại táo, gừng tươi. Sắc uống mỗi ngày một thang giúp giảm ho, tan đờm, ấm phổi.

Có thể châm cứu các huyệt phong môn, hợp cốc, khúc trì, thái uyên để tăng hiệu quả điều trị.

Cảm mạo do phong nhiệt

Thường có biểu hiện họng đau, sốt nhẹ, ho khan, đờm vàng, nước mũi đặc. Phép trị là “thanh nhiệt tuyên phế”.

Bài thuốc Tang cúc ẩm gia giảm: Tang diệp, cúc hoa, bạc hà, ngưu bàng tử, cát cánh, hạnh nhân, tiền hồ, cam thảo. Nếu sốt cao, có thể thêm hoàng cầm, ngư tinh thảo để hạ nhiệt, tiêu viêm.

Châm các huyệt trung phủ, phong môn, hợp cốc, xích trạch giúp giải nhiệt, thông khí phế.

Cảm mạo do khí táo

Người bệnh ho khan, ít đờm, họng khô, môi nứt nẻ. Phép trị là “thanh phế nhuận táo”, dưỡng âm, giảm ho.

Bài thuốc Thanh táo cứu phế thang: Tang diệp, thạch cao, mạch môn, tỳ bà diệp, hạnh nhân, a giao, đảng sâm. Sắc uống ngày 1 thang giúp dưỡng âm, phục hồi công năng hô hấp.

Theo các chuyên gia khoa Y học cổ truyền – Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, việc điều trị cảm mạo cần được thực hiện sớm để tránh bệnh chuyển biến sâu vào tạng phủ, gây mãn tính hoặc suy giảm sức đề kháng lâu dài.

2. Thuốc Nam trị bệnh ngoài da sau mưa lũ

Mùa mưa lũ, da thường dễ bị nhiễm khuẩn, nổi mẩn, viêm ngứa do tiếp xúc với nước bẩn. Y học cổ truyền cho rằng các bệnh ngoài da xuất phát từ phong, nhiệt, thấp hoặc huyết ứ. Việc điều trị cần tùy thể bệnh để chọn thuốc thích hợp.

Ngứa do phong: Dùng các vị thuốc trừ phong như kinh giới, phòng phong, bạc hà, ké đầu ngựa, uy linh tiên.

Da đỏ, nóng rát do nhiệt: Dùng các vị thanh nhiệt giải độc như kim ngân hoa, bồ công anh, sài đất, liên kiều.

Viêm nhiễm sinh mủ: Dùng các vị tiêu độc, kháng khuẩn mạnh như bồ công anh, hoàng bá, khổ sâm.

Da khô, nứt nẻ: Dùng các vị dưỡng huyết, nhuận táo như sinh địa, hà thủ ô, cỏ nhọ nồi.

Tổn thương có ban chẩn, ứ huyết: Dùng các vị hoạt huyết như đan sâm, đào nhân, tạo giác thích.

Đặc biệt, bồ công anh là một trong những vị thuốc Nam quen thuộc có công dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, thường được dùng trong các bài thuốc bôi hoặc uống chữa mụn nhọt, viêm da cơ địa.

3. Dạng thuốc dùng ngoài da trong Y học cổ truyền

Ngoài thuốc uống, Y học cổ truyền còn có nhiều dạng bào chế giúp điều trị trực tiếp các tổn thương da:

• Thuốc bột: Gồm hoạt thạch, thanh đại, phèn phi – giúp sát trùng, giảm ngứa.
• Thuốc nước rửa: Dùng nước lá xoan, xà sàng tử hoặc lá nhội để tiêu viêm, diệt khuẩn.
• Thuốc ngâm rượu: Dùng rượu ngâm tô mộc, long não, xà sàng tử giúp lưu thông huyết mạch, tiêu độc.
• Thuốc mỡ: Pha từ hoàng liên, nghệ, tử thảo, hạt bí giúp làm mềm da, giảm viêm, tái tạo tế bào da.
• Cao dán hoặc thuốc ngâm tắm: Dùng các vị sài đất, kim ngân, tía tô, thương nhĩ tử, hương nhu giúp làm sạch và phục hồi da tổn thương.

Để phòng ngừa các bệnh dễ phát sinh sau mưa lũ, người dân cần chủ động giữ ấm cơ thể, nhất là vùng ngực và cổ nhằm tránh cảm lạnh. Bên cạnh đó, việc bổ sung dinh dưỡng qua các món ăn như cháo gừng, nước tía tô hay canh rau má sẽ giúp cơ thể tăng sức đề kháng, phục hồi nhanh hơn. Cần chú ý giữ vệ sinh da sạch sẽ, tránh ngâm mình lâu trong nước bẩn để hạn chế vi khuẩn xâm nhập.

Mỗi ngày, có thể dùng các loại thảo dược như lá bồ công anh, kinh giới hoặc hương nhu để rửa tay chân, giúp thanh nhiệt, tiêu độc và phòng ngừa viêm ngứa. Sau mưa lũ, việc áp dụng những bài thuốc Nam theo Y học cổ truyền không chỉ hỗ trợ điều trị các bệnh hô hấp và ngoài da hiệu quả, mà còn góp phần nâng cao sức khỏe, củng cố hệ miễn dịch cho cộng đồng, ngăn chặn dịch bệnh lây lan.