Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt trong tuyển sinh đại học khi tỉ lệ thí sinh xét tuyển bằng học bạ THPT lần đầu tiên vượt qua xét bằng điểm thi tốt nghiệp. Tại hội nghị giáo dục ngày 18-9, Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố thống kê cho thấy trong tổng số hơn 852.000 thí sinh đăng ký xét tuyển, có tới 42,4% sử dụng học bạ, trong khi 39,1% xét bằng điểm thi tốt nghiệp và 18,5% chọn các phương thức khác.
Đây là lần đầu tiên trong nhiều năm, học bạ giữ vị trí dẫn đầu, thay đổi cục diện vốn được “thống trị” bởi điểm thi tốt nghiệp. Sự đảo chiều này khiến dư luận và giới chuyên môn đặc biệt quan tâm.
Vì sao thí sinh ồ ạt chọn học bạ?
Theo phân tích, nguyên nhân chủ yếu nằm ở những thay đổi trong đề thi và cách thức xét tuyển năm nay. Đề thi tốt nghiệp THPT 2025 có độ phân hóa cao, đặc biệt ở các môn Toán và Tiếng Anh, khiến phổ điểm thấp hơn so với các năm trước. Trong khi đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo bỏ hình thức xét tuyển sớm, đồng nghĩa mọi phương thức được tiến hành cùng một thời điểm sau khi có điểm thi. Điều này khiến thí sinh có xu hướng chọn học bạ để tăng cơ hội cạnh tranh, bởi kết quả học tập suốt 3 năm THPT thường ổn định và cao hơn.
Ngoài ra, nhiều gia đình coi học bạ là “tấm vé an toàn”, giảm áp lực phụ thuộc vào một kỳ thi duy nhất. Số lượng nguyện vọng đăng ký năm 2025 cũng đạt mức kỷ lục, trung bình mỗi thí sinh có gần 9 nguyện vọng, trong đó không ít thí sinh tận dụng học bạ để mở rộng cánh cửa vào đại học.
Lo ngại về công bằng và minh bạch
Tuy nhiên, việc học bạ chiếm ưu thế lại làm dấy lên nhiều tranh luận. Năm 2025, lần đầu Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố đối sánh giữa điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp, kết quả cho thấy điểm học bạ trung bình cao hơn khoảng 2 điểm. Đáng chú ý, một số trường đại học lại lấy điểm chuẩn học bạ thấp hơn điểm thi tốt nghiệp, gây băn khoăn về tính hợp lý.
Nhiều ý kiến lo ngại sự thiếu đồng đều trong cách đánh giá giữa các trường THPT. Tỷ lệ học sinh đạt loại giỏi, xuất sắc trong học bạ ngày càng cao, dẫn tới nguy cơ “lạm phát điểm số”. Một số chuyên gia cho rằng nếu không kiểm soát chặt chẽ, xét tuyển bằng học bạ có thể tạo ra bất công cho thí sinh nỗ lực học tập nhưng bị điểm thi “đánh tụt”.
Thực tế, đã có những trường không sử dụng phương thức này. Đại học Sài Gòn, chẳng hạn, khẳng định không xét học bạ vì lo ngại thiếu công bằng. Trước đây, Đại học Nha Trang từng bỏ rồi sau đó lại áp dụng lại. Trong khi đó, phần lớn các trường vẫn giữ học bạ như một kênh tuyển sinh quan trọng nhằm thu hút thí sinh.
Ông Nguyễn Tiến Thảo – Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD-ĐT) – cho rằng cần có đánh giá toàn diện về việc duy trì xét tuyển học bạ trong tương lai. Tuy nhiên, theo Luật Giáo dục đại học sửa đổi 2018, các cơ sở đào tạo có quyền tự chủ trong quyết định phương thức tuyển sinh, đồng thời phải chịu trách nhiệm về chất lượng đầu vào.
Hai năm qua, Bộ yêu cầu các trường đối sánh kết quả học tập của thí sinh trúng tuyển theo học bạ và theo điểm thi. Kết quả cho thấy năng lực học tập của hai nhóm thí sinh khá tương đồng, giúp củng cố lập luận rằng học bạ vẫn có giá trị nhất định. Dù vậy, tranh luận về độ tin cậy, minh bạch và nguy cơ tiêu cực như “chạy điểm”, “làm đẹp học bạ” vẫn chưa ngừng.
Thầy Nam, cán bộ tuyển sinh ngành Quản trị kinh doanh của trường Đại học Lương Thế Vinh, nhận định: “Thí sinh chọn xét tuyển bằng học bạ ngày càng nhiều là xu hướng tất yếu. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng, nhà trường luôn đặt ra ngưỡng điểm học bạ cụ thể, đồng thời yêu cầu thí sinh bổ sung minh chứng kết quả học tập. Với ngành Quản trị kinh doanh – vốn thu hút đông đảo thí sinh – chúng tôi khuyến khích các em kết hợp cả điểm thi tốt nghiệp và học bạ để gia tăng lợi thế, tránh phụ thuộc hoàn toàn vào một phương thức”.
Thầy cũng cho rằng việc duy trì nhiều cánh cửa xét tuyển giúp tạo sự công bằng hơn cho thí sinh ở các vùng miền khác nhau. Với chính sách mở rộng xét tuyển bổ sung đến tháng 12, Đại học Lương Thế Vinh tiếp tục là lựa chọn phù hợp cho những em chưa may mắn trúng tuyển ngay đợt đầu.
Hướng tới mùa tuyển sinh mới
Dù còn nhiều ý kiến trái chiều, thực tế cho thấy xét tuyển bằng học bạ đang trở thành xu thế mạnh mẽ, phản ánh sự thay đổi trong cách tiếp cận của thí sinh và gia đình. Điều quan trọng là các trường cần có cơ chế kiểm soát minh bạch, bảo đảm chất lượng đầu vào, đồng thời duy trì sự đa dạng phương thức để thí sinh có nhiều lựa chọn.
Trong bối cảnh này, nhiều trường chủ động điều chỉnh chiến lược tuyển sinh. Tại Trường Đại học Lương Thế Vinh, phương thức xét tuyển học bạ vẫn được duy trì song hành cùng xét điểm thi tốt nghiệp và các hình thức khác.
Nhà trường đào tạo đa dạng các ngành, từ Y học cổ truyền, Bác sĩ thú y, Ngôn ngữ Anh, Công nghệ thông tin đến các ngành kỹ thuật và kinh tế. Chương trình đào tạo được xây dựng theo hướng ứng dụng thực tiễn, giúp sinh viên sau khi tốt nghiệp có thể nhanh chóng hòa nhập thị trường lao động.
Phụ huynh và thí sinh cần biết thêm thông tin về kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2025, vui lòng gọi đến Hotline tuyển sinh Trường Đại học Lương Thế Vinh: 1800 1092 để được tư vấn miễn phí.
Bắt đầu từ năm 2026, học sinh trên cả nước sẽ được cấp bằng tốt nghiệp THPT số, đánh dấu bước chuyển đổi quan trọng trong quản lý giáo dục, giúp nâng cao tính minh bạch, thuận tiện và hiện đại hóa hệ thống văn bằng.
Việc duy trì kỳ thi trung học phổ thông Quốc gia được đánh giá là giải pháp cần thiết, vừa giúp học sinh khẳng định năng lực, vừa tạo nền tảng để các cơ sở đào tạo tuyển sinh, đồng thời giữ sự ổn định cho toàn bộ hệ thống giáo dục.
Tuyển sinh đại học luôn có những điều chỉnh nhằm để phù hợp với bối cảnh giáo dục và nhu cầu xã hội. Trong năm tới, nhiều thay đổi quan trọng có thể được áp dụng, thí sinh cần sớm cập nhật thông tin để chủ động trong xét tuyển đại học.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2026 sẽ giữ ổn định về cấu trúc, đồng thời điều chỉnh thủ tục hành chính, rút ngắn phúc khảo và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, nhằm tạo thuận lợi và minh bạch hơn cho thí sinh.
