Khớp thái dương hàm là khớp nối giữa hàm dưới và hộp sọ, khi bị rối loạn sẽ gây đau, khó há miệng hoặc phát ra tiếng lục cục. Áp dụng các bài tập chuyên biệt giúp giảm triệu chứng, cải thiện chức năng và phòng ngừa tái phát hiệu quả
Khớp thái dương hàm là khớp nối giữa hàm dưới và hộp sọ, khi bị rối loạn sẽ gây đau, khó há miệng hoặc phát ra tiếng lục cục. Áp dụng các bài tập chuyên biệt giúp giảm triệu chứng, cải thiện chức năng và phòng ngừa tái phát hiệu quả
Đau khớp thái dương hàm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như co cứng cơ hàm, lệch khớp, rối loạn khớp hàm – mặt hoặc do các thói quen xấu như nghiến răng, nhai lệch, căng thẳng cơ. Khi tình trạng kéo dài, người bệnh có thể gặp hạn chế há miệng, mỏi cơ vùng mặt, đau đầu hoặc vai cổ do cơ chu vi kéo căng. Trong nhiều trường hợp, việc điều trị đơn thuần bằng thuốc giảm đau chỉ giúp che lấp triệu chứng mà không giải quyết nguyên nhân. Những bài tập vận động nhẹ nhàng cho khớp hàm được xem là phương pháp hỗ trợ hiệu quả, giúp làm mềm cơ, kéo giãn dây chằng và điều chỉnh vị trí khớp.
Một số bài tập đơn giản nhưng mang lại hiệu quả tốt cho khớp thái dương hàm bao gồm: mở – đóng miệng chậm, trượt hàm sang hai bên, đẩy cằm ra trước rồi lùi nhẹ, đặt lưỡi lên vòm miệng và từ từ mở hàm; bài tập ngậm miệng có áp lực nhẹ bằng lòng bàn tay đặt dưới cằm; bài tập chống lực hàm bằng cách đẩy hàm lên nhưng dùng tay tạo lực ngược lại; bài tập mở rộng hàm kết hợp giữ miệng trong vài giây rồi từ từ đóng lại; và bài tập thư giãn hơi mở miệng nhẹ khi nuốt chậm để giải toả áp lực. Khi mới bắt đầu, người bệnh nên thực hiện mỗi bài 5 đến 10 lần, 2 đến 3 lượt mỗi ngày, sau đó điều chỉnh tăng dần nếu không đau thêm.
Để tập luyện hiệu quả và an toàn, người bệnh cần lưu ý khởi động nhẹ vùng cổ – hàm bằng cách xoay cổ chậm, nghiêng đầu từ bên này sang bên kia để làm mềm các cơ liên quan trước khi thực hiện bài tập hàm. Trong khi tập luyện, nếu cảm thấy đau nhói, nghe tiếng kêu lục cục nặng hơn hoặc há miệng khó tăng, nên dừng lại và quay lại động tác nhẹ hơn hoặc nghỉ để cơ phục hồi. Tư thế khi ngồi hay đứng nên giữ thẳng lưng, đầu không cúi quá mức, tránh cắn chặt răng, nghiến răng hay nhai thức ăn quá dai.
Đối với người bệnh muốn tập tại trung tâm, việc hướng dẫn từ chuyên viên có trình độ rất quan trọng. Khi làm việc tại các phòng khám phục hồi chuyên nghiệp có đội ngũ giảng viên tốt nghiệp Đại học Phục hồi chức năng, người bệnh sẽ được đánh giá từng cơ mặt, xác định cơ nào bị căng, khớp hàm lệch như thế nào và hướng dẫn bài tập phù hợp với từng cá nhân. Họ cũng sẽ theo dõi tiến trình, điều chỉnh cường độ và kỹ thuật nếu cần, nhằm tối ưu hóa hiệu quả và tránh chấn thương trở lại.
Không phải tất cả bệnh nhân đều có điều kiện đến trung tâm. Vì vậy, việc hướng dẫn bài tập tại nhà là vô cùng cần thiết. Ở các phòng khám hoặc cơ sở địa phương, kỹ thuật viên tốt nghiệp Cao đẳng Pphục hồi chức năng có thể hướng dẫn người bệnh thực hiện đúng các bài tập hàm cơ bản, theo dõi tiến triển qua ảnh hoặc video và hướng dẫn điều chỉnh khi có dấu hiệu bất thường. Điều quan trọng là người bệnh tuân thủ thời gian tập đều đặn và lắng nghe phản hồi của cơ thể trong từng buổi tập.
Bên cạnh luyện tập, người bệnh cần kết hợp chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý để hỗ trợ quá trình phục hồi. Nên ưu tiên thức ăn mềm, dễ nhai, tránh nhai kẹo cao su hoặc đồ dai; uống đủ nước để giữ độ ẩm cho mô mềm; kết hợp các biện pháp thư giãn cơ như chườm ấm nhẹ vùng hàm – thái dương; massage nhẹ vùng cơ hàm – cổ làm giảm căng cơ và tăng tuần hoàn vùng cơ mặt. Ngoài ra, quản lý stress tốt cũng rất quan trọng vì căng thẳng làm gia tăng cơ hàm co cứng và triệu chứng đau nhiều hơn.
Thực tế nhiều người bệnh sau khi kiên trì thực hiện các bài tập đúng hướng dẫn đã giảm đáng kể triệu chứng đau, cải thiện khả năng há miệng và hoạt động ăn nhai dễ dàng hơn. Các bài tập này không chỉ là hỗ trợ điều trị mà còn là cách người bệnh chủ động kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa tái phát lâu dài. Bài tập giảm đau khớp thái dương hàm nếu được thực hiện khoa học, đều đặn và kết hợp chăm sóc toàn diện sẽ giúp người bệnh lấy lại sự thoải mái khi nói, ăn, cười và nâng cao chất lượng sống mỗi ngày.