Cây bưởi bung là một loại vị thuốc phổ biến trong Y học cổ truyền. Dược liệu này có vị cay, hơi ngọt và tính ấm, thường được sử dụng để điều trị tê thấp, kích thích tiêu hóa, làm giảm tình trạng vàng da, cải thiện tình trạng sản hậu ứ huyết,... Ngoài ra, khi sử dụng ngoài da, nó cũng có thể giúp chữa lành mụn nhọt, vết thương ngoài da, và làm giảm đau nhức ở xương khớp.
Cây bưởi bung thuộc họ Cam (Rutaceae)
Cây bưởi bung thường có thân to, với đường kính dao động từ 2cm đến 3cm, có thể cao đến hơn 6 mét. Cành non của nó thường có màu đất sét. Cây bưởi bung có lá hình thái đa dạng, bề mặt mịn, có chiều dài trung bình từ 8 đến 20cm và chiều rộng trung bình từ 1.5 đến 6cm. Cây bưởi bung cũng thường có chùy hẹp ở nách lá và ít nhánh.
Hoa của cây bưởi bung thường có màu xanh, vàng nhạt hoặc trắng, không có lông, thường được sắp xếp thành nhóm với mỗi nhóm có từ 2 đến 3 bông hoa, phát ra mùi thơm nhẹ. Quả của cây bưởi bung có hình dạng giống như quả trứng, có màu sắc đa dạng từ trắng, cam, vàng đến hồng.
Loài thực vật này thường mọc hoang và phân bố rải rác trên khắp các vùng trong nước ta, thường xuất hiện ở các bãi đất bên bờ rào hoặc trong rừng núi. Mặc khác, cây bưởi bung cũng được phát hiện ở nhiều quốc gia khác như Philippines, Thái Lan, Malaysia, Indonesia và khu vực phía Nam của Trung Quốc.
Dược liệu cây bưởi bung có thể thu hái vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Sau khi rửa sạch, nó có thể được sử dụng tươi hoặc được phơi khô để dùng dần.
Cây bưởi bung đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, và qua đó đã phát hiện ra phần tinh dầu của nó chứa nhiều loại alkaloid như arborin, arborinin, dictamin, glycerin, glycozolin, glycosminin, kokusaginin, noracromyxin và skimmiamin, tạo nên một hương thơm dễ chịu.
Nhờ vào các hoạt chất này, tác dụng dược lý của cây bưởi bung đã được thể hiện như sau:
Trong lĩnh vực Y học hiện đại, thuốc từ bưởi bung được coi là một loại kháng sinh mạnh mẽ, có khả năng chống lại nhiều loại vi khuẩn như Streptococcus, Bacillus Subtilis và Staphylococcus 209P. Tính kháng sinh của bưởi bung hiện nay đã được chứng minh mạnh mẽ, có thể hoàn toàn tiêu diệt các loại vi khuẩn này trong điều kiện thử nghiệm.
Trong Y học Đông y, các bác sĩ thường sử dụng bưởi bung như một loại dược liệu quý có tác dụng chống ho, giải cảm, tiêu đờm, kích thích hệ tiêu hóa và tán huyết ứ,... một cách hiệu quả. Do đó, bưởi bung thường được sử dụng trong điều trị các vấn đề như:
Ho có đờm hoặc ho khan thường.
Cảm lạnh và cảm cúm.
Các vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa như chướng bụng, khó tiêu, đầy hơi, đau dạ dày,...
Cây bưởi bung cho thấy được hiệu quả tốt trong điều trị cảm cúm
Một số bài thuốc từ cây bưởi bung được tham khảo sử dụng trong điều trị như:
Chữa cảm cúm:
Chuẩn bị: sử dụng lá bưởi bung khoảng 20 gram được đem rửa sạch, sau đó đem sắc ở lửa nhỏ với một lượng nước vừa đủ. Nước sắc được uống trong ngày / chia thành 3 lần, trước khi dùng cần hâm nóng thuốc và uống ngay khi nước bưởi bung còn ấm để đạt hiệu quả điều trị cảm tốt nhất.
Chữa đau bụng, tiêu hóa kém, ho và sốt:
Chuẩn bị: quả bưởi bung có tác dụng đa dạng trên nhiều cơ quan khác nhau, cho hiệu quả trong các vấn đề từ tiêu hóa đến ho và sốt. Nguyên liệu bao gồm từ 8 đến 15 quả bưởi bung và một nắm lá bưởi bung khô, sau khi được rửa sạch và sắc với nước. Nước thuốc sau khi sắc nên chia thành các liều nhỏ, mỗi lần uống khoảng 10ml và dùng 2 lần mỗi ngày. Một liệu trình điều trị kéo dài trong vòng 15 ngày.
Chữa trị viêm loét dạ dày và tá tràng:
Chuẩn bị: lá cây bưởi bung được kết hợp với lá khôi, dạ cẩm (mỗi (loại 12 gram), cam thảo dây 6 gram. Các nguyên liệu được sắc với nước đến khi tạo thành một phần nước đặc. Mỗi ngày uống 1 thang thuốc và kiên trì áp dụng bài thuốc cho đến khi bệnh tình cải thiện.
Chữa phong thấp và đau nhức xương khớp:
Chuẩn bị: kết hợp rễ cây bưởi bung với rễ của cây cỏ xước, rễ cây cốt khí, rễ cây hoàng lực, rễ cây động lực, củ kim cương, hoa kinh giới và dây đau xương (mỗi loại 20 gram). Tất cả dược liệu trên được đem sắc với nước đến khi còn hai chén nước đặc. Mỗi ngày dùng 2 lần, mỗi lần chỉ uống khoảng 40ml nước thuốc. Một liệu trình cho bài thuốc này kéo dài liên tục trong vòng 5 ngày.
Điều trị kém ăn và da vàng sau sinh ở phụ nữ:
Chuẩn bị: 10 gram lá cây bưởi bung, đem sao vàng, sau đó cho vào ấm cùng với 400ml nước. Sắc trên lửa nhỏ và lấy 200ml nước thuốc, chia đều thành 2 lần uống trong ngày. Uống một thang thuốc mỗi ngày.
Chữa trị đau bụng kinh:
Chuẩn bị: rễ cây bưởi bung, kết hợp gỗ vang, rễ bướm bạc (mỗi vị 12 gram), sim rừng, thiên niên kiện (mỗi vị 8 gram). Tất cả dược liệu trên được thái nhỏ và phơi khô. Sau đó, cho tất cả vào ấm và sắc chung với 400ml nước để thu được 100ml nước thuốc. Chia đều thành 2 lần uống mỗi ngày, dùng một thang thuốc.
Mặc dù cây bưởi bung có nhiều ứng dụng trong việc điều trị bệnh, nhưng quan trọng nhất là không nên sử dụng cho phụ nữ mang thai. Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, bất kỳ khi nào có ý định sử dụng dược liệu cho bất kỳ mục đích nào cũng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia có kiến thức về lĩnh vực này.
Cây ô rô từ lâu đã xuất hiện trong Y học cổ truyền với tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu và giảm đau, mang lại nhiều giá trị trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Bệnh gout ngày càng phổ biến do chế độ ăn uống thiếu lành mạnh và lối sống ít vận động. Điều trị gout bằng Đông y mang lại hiệu quả toàn diện, giúp giảm đau, thanh lọc cơ thể, điều hòa khí huyết và ngăn tái phát bệnh bền vững.
Cây bìm bịp biếc là loại thảo dược dân gian được biết đến với công dụng thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ xương khớp và bồi bổ sức khỏe. Trong Đông y, loài cây này mang nhiều giá trị chữa bệnh an toàn và hiệu quả.
Tứ vật thang được xem là bài thuốc gốc trong nhóm phương bổ huyết. Không chỉ giúp điều hòa kinh nguyệt, dưỡng huyết, an thần, bài thuốc còn mang ý nghĩa sâu sắc trong học thuyết “khí sinh huyết – huyết dưỡng khí”
