Liệt mặt khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt, giao tiếp. Việc tập luyện phục hồi chức năng đúng cách sẽ giúp cải thiện cơ mặt, phục hồi biểu cảm và ngăn biến chứng, mang lại cuộc sống chất lượng hơn cho người bệnh.
Liệt mặt khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt, giao tiếp. Việc tập luyện phục hồi chức năng đúng cách sẽ giúp cải thiện cơ mặt, phục hồi biểu cảm và ngăn biến chứng, mang lại cuộc sống chất lượng hơn cho người bệnh.
Phục hồi chức năng cho bệnh nhân liệt mặt là một quá trình quan trọng, đòi hỏi sự kiên trì, đúng phương pháp và hướng dẫn từ chuyên viên y học phục hồi. Liệt mặt có thể do nhiều nguyên nhân như nhiễm virus, tổn thương dây thần kinh VII, chấn thương hoặc biến chứng sau phẫu thuật. Dù nguyên nhân nào, việc can thiệp sớm bằng các bài tập vận động cơ mặt sẽ giúp cải thiện đáng kể khả năng vận động và phục hồi cảm xúc trên khuôn mặt. Trong quá trình tập luyện, bệnh nhân cần thực hiện các bài tập nhẹ nhàng, từ cơ bản đến nâng cao, tránh gắng sức hoặc tập sai tư thế để không gây thêm tổn thương. Ở Đại học Phục hồi chức năng, các chuyên gia luôn khuyến khích người bệnh thực hiện bài tập trước gương nhằm kiểm soát động tác và theo dõi sự thay đổi từng ngày.
Bài tập đầu tiên là làm nóng cơ mặt. Người bệnh nên dùng khăn ấm chườm nhẹ trong 10 phút để kích thích tuần hoàn máu, giúp cơ giãn ra và sẵn sàng cho quá trình tập. Tiếp đến, bệnh nhân thực hiện các động tác đơn giản như nhướng mày, nhắm mắt, mím môi, cười nhẹ, phồng má và chu môi. Mỗi động tác giữ trong vài giây, lặp lại 10–15 lần, tập đều cả hai bên mặt. Khi một bên yếu hơn, nên dùng tay hỗ trợ để cân bằng lực. Trong giai đoạn đầu, có thể chưa thấy kết quả rõ ràng, nhưng kiên trì mỗi ngày sẽ giúp cơ mặt hoạt động linh hoạt hơn. Ngoài ra, người bệnh cần chú ý thả lỏng tinh thần, tránh căng thẳng vì stress có thể làm tình trạng nặng thêm.
Các chuyên gia khuyên rằng, trong 2 tuần đầu tiên, bệnh nhân nên tập luyện dưới sự giám sát của kỹ thuật viên phục hồi chức năng để được chỉnh động tác chính xác. Sau đó, có thể tự tập tại nhà nhưng vẫn cần tái khám định kỳ để đánh giá tiến triển. Nếu xuất hiện co giật cơ mặt, co cứng hoặc đau, cần dừng tập và liên hệ ngay bác sĩ. Một yếu tố quan trọng khác là chế độ dinh dưỡng. Người bị liệt mặt nên ăn đủ vitamin nhóm B, omega-3 và chất chống oxy hóa để tăng cường dẫn truyền thần kinh và tái tạo mô tổn thương. Uống đủ nước, hạn chế rượu bia, cà phê và không hút thuốc lá cũng giúp quá trình phục hồi diễn ra thuận lợi hơn.
Liệu pháp vật lý trị liệu kết hợp điện xung, xoa bóp và chiếu laser có thể được áp dụng song song để tăng hiệu quả. Các kỹ thuật này giúp kích thích dây thần kinh, làm mềm cơ, giảm co cứng và cải thiện cảm giác vùng mặt. Tuy nhiên, việc lựa chọn phương pháp nào cần dựa vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Ở các cơ sở đào tạo uy tín như Cao đẳng Phục hồi chức năng, sinh viên được học bài bản về kỹ thuật phục hồi vùng mặt, hiểu rõ cơ chế dây thần kinh số VII, từ đó áp dụng hiệu quả trong thực hành lâm sàng.
Điều quan trọng nhất là người bệnh không được nản lòng. Quá trình phục hồi liệt mặt có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng tùy mức độ tổn thương. Sự đồng hành của bác sĩ, chuyên viên và gia đình sẽ là nguồn động lực lớn để người bệnh kiên trì luyện tập. Việc duy trì thái độ tích cực, đều đặn tập luyện mỗi ngày, kết hợp ăn uống lành mạnh sẽ mang lại kết quả phục hồi tối ưu, giúp người bệnh lấy lại sự tự tin, nụ cười tự nhiên và cuộc sống bình thường.