Thi tốt nghiệp, tuyển sinh mục tiêu khác nhau, không thể kết hợp “2 trong 1”

Theo thông tin mới nhất do Ban Tư vấn tuyển sinh Trường Đại học Lương Thế Vinh cập nhật, hiện nay, sau hơn hai năm Bộ GD&ĐT giao tự chủ tuyển sinh cho các trường đại học, cao đẳng, năm 2022 có đến 20 phương thức tuyển sinh được áp dụng. Việc các trường áp dụng quá nhiều phương thức tuyển sinh khác nhau, đã khiến cánh cửa vào đại học của thí sinh bằng phương thức điểm thi tốt nghiệp THPT ngày càng hẹp.

Một nhà giá dục cho rằng, việc điểm chuẩn đẩy tăng vọt là do đề thi tốt nghiệp THPT phân hóa chưa tốt, chưa phân loại được thí sinh xuất sắc, giỏi, khá, trung bình. Đặc biệt từ năm 2020, sau khi Bộ GD&ĐT đổi tên từ thi THPT quốc gia sang thi tốt nghiệp THPT, kỳ thi không còn thể hiện rõ mục tiêu “2 trong 1” (vừa xét tốt nghiệp, vừa xét tuyển đại học). Vị này cho biết thêm, Bộ GD&ĐT, các cơ sở giáo dục đào tạo cần lên phương án nghiên cứu và thay đổi mô hình kỳ thi để đánh giá đúng thực chất, đúng năng lực của học sinh phổ thông.

Được biết, thi tốt nghiệp THPT nhằm mục đích kiểm tra năng lực học sinh và chất lượng dạy học theo chương trình phổ thông. Còn tuyển sinh đại học là sự chọn lọc, so sánh năng lực giữa các thí sinh phù hợp với từng phân khúc trường nên độ phân loại cần phải cao hơn với thi THPT. Nếu kết hợp 2 kỳ thi này với nhau sẽ rất khó để đánh giá đúng thực chất học sinh. Điều này đã được chứng minh rất rõ ở những mùa tuyển sinh vừa qua, ở việc lạm phát điểm chuẩn ở các trường đại học đến mức bất thường.

Câu hỏi đặt ra: “Vậy cần phải đổi mới kỳ thi tốt nghiệp THPT theo hướng nào?”

Cán bộ tuyển sinh Ngôn ngữ Anh - Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, tỷ lệ đỗ tốt nghiệp THPT cả nước vẫn tăng dần qua từng năm. Cụ thể: Năm 2020 (98,34%), 2021 (98,6%), 2022 (98,57%). Tuy nhiên, dù tỷ lệ tốt nghiệp cao nhưng kết quả này sẽ khó thực hiện phân luồng sau bậc THCS vì đa số học sinh muốn học lên để có bằng tốt nghiệp THPT, rồi vào đại học.

Chuyên gia giáo dục Đặng Tự Ân góp ý, cần cân nhắc việc đưa môn Lịch sử trở thành môn thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025. Thời gian vừa qua học sinh chưa mặn mà học môn Lịch sử. Do đó, không thể điều chỉnh tình yêu học môn Lịch sử cho học sinh chỉ bằng quy định môn học bắt buộc hay môn thi bắt buộc mà cái chính là phải bằng sự thay đổi mang tính đột phá về nội dung và phương pháp dạy và học môn Lịch sử. Bộ GD&ĐT cần có biện pháp khoa học, hiệu quả hơn trong xây dựng ngân hàng đề thi, đảm bảo các tiêu chí, mức độ phù hợp với mục tiêu, yêu cầu đặt ra của Chương trình GDPT mới năm 2018.

Được biết, theo đề án tuyển sinh năm 2023 từ các trường đại học, cao đẳng, các phương thức tuyển sinh gồm: Xét tuyển thẳng, xét tuyển theo kết quả thi tốt nghiệp THPT, xét tuyển bằng chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế, xét tuyển kết hợp, xét tuyển theo kết quả các kỳ thi riêng… Đặc biệt, tỷ lệ chỉ tiêu xét tuyển từ kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2023 có chiều hướng giảm hơn so với năm 2022.

Theo PGS.TS Nguyễn Phong Điền – Đại học Bách khoa Hà Nội đánh giá, nhìn lại 5 năm thực hiện kỳ thi THPT quốc gia cho 2 mục đích và 2 năm thi tốt nghiệp nhưng vẫn sử dụng kết quả tuyển sinh đại học cho thấy cách làm này cần thay đổi, vì không thể ra đề thi thỏa mãn được yêu cầu xét tốt nghiệp, đánh giá năng lực chung ở bậc phổ thông và xét tuyển đại học. Từ năm 2021, nhiều cơ sở đào tạo lớn đã dành rất ít chỉ tiêu xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp THPT. Xu thế tập hợp theo nhóm xét tuyển, sử dụng kết quả từ phương thức tuyển sinh chung cũng là hướng khả thi trong các năm tới.

Còn TS Nguyễn Tùng Lâm cho rằng, lo ngại thiệt thòi cho thí sinh ở các vùng dân tộc thiểu số, vùng khó khăn là chính đáng. Tuy nhiên, không thể vì điều đó mà cứ mãi duy trì cách tổ chức thi, tuyển sinh bộc lộ nhiều điểm bất cập. Do đó với thí sinh vùng khó khăn hãy tính đến giải pháp khác.

Năm học 2024-2025 là năm đầu tiên thi tốt nghiệp THPT theo Chương trình GDPT mới. Chương trình GDPT mới được thiết kế theo hướng phát triển năng lực, vì thế cần thiết kế đề thi theo hướng đánh giá năng lực học sinh. Về lâu dài, các trường, các Sở GDĐT có thể tự tổ chức thi, đánh giá học sinh cho riêng mình dựa trên dữ liệu kiểm tra, đánh giá quốc gia. Các trường đại học, cao đẳng vẫn có thể chọn theo năng khiếu của học sinh sau khi thi nhằm tiết kiệm chi phí tuyển sinh cho học sinh và trường.