Trong khi nhiều loại cây trái mọc hoang tại Việt Nam không được người dân chú ý sử dụng, chúng lại trở thành sản phẩm phổ biến và có giá trị cao ở nước ngoài. Chứa đựng nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe
Được xem như một loại "siêu thực phẩm" bởi các chuyên gia, nó giúp cải thiện sức khỏe và ngoại hình. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức có thể gây hại, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai và người mắc bệnh tiểu đường.
Hãy cùng giảng viên Trường Cao đẳng Y dược Pasteur khám phá về loại quả lạ này và tác dụng kỳ diệu của nó!
Hình ảnh cây và hoa quả Xương rồng gai lê.
1.Đặc điểm chung dược liệu:
Tên gọi khác: Cây lưỡi long, xương rồng tai thỏ, Xương rồng gai…
Tên khoa học: Opuntia ficus-indica, - Cactaceae ( họ xương rồng).
1.1. Mô tả thực vật:
Xương rồng lê gai là một loại thân thảo lâu năm, còn được gọi là xương rồng tai thỏ do có phiến lá giống như tai con thỏ. Trong điều kiện lý tưởng, cây có thể cao hơn 1m.
Cây Xương rồng lê gai có các tấm đệm rộng, phẳng, màu xanh lá cây hoặc mái chèo, thường được gọi là nopales. Nopales có thể ăn được và được sử dụng trong các món ăn như trứng Mexicano, salad, bánh tacos và súp.
Quả nhỏ hình bầu dục, có hình dạng thon giống như quả thanh long. Vỏ của quả có thể màu cam đỏ hoặc màu tím. Từ khi kết trái đến khi chín, quả có thể có nhiều sắc thái màu sắc khác nhau, từ cam đỏ đến tím. Quả màu sắc càng đậm thì có vị ngọt nhất.
Thịt quả có vị gần giống như kiwi, không quá chua. Thịt của quả mọng nước, có hạt và vị ngọt tương tự như dưa hấu. Có thể ăn sống hoặc nấu chín, thường được sử dụng trong nước trái cây, cocktail hoặc mứt.
Hoa của Xương rồng cũng có thể ăn được.
1.2. Phân bố, sinh trưởng:
Loài Xương rồng lê gai chủ yếu mọc ở môi trường sa mạc, phổ biến ở Mexico, Tây Nam Mỹ, và cũng được trồng ở Ý và vùng Địa Trung Hải.
Ở Việt Nam, nó mọc hoang ở các triền đồi, bãi cát, hàng rào, ven đường…có ở các vùng Ninh Thuận - Bình Thuận. Ở nước ta ít người biết đến công dụng của nó. Quả của nó được ưa chuộng ở Châu Mỹ và Trung Quốc với độ dinh dưỡng cao và khả năng hỗ trợ sức khỏe.
Mặc dù ít người biết đến ở Việt Nam, quả Xương rồng lê gai có vị ngọt thanh và giàu dinh dưỡng, đặc biệt được nhớ đến trong tuổi thơ. Quả chín có thể ăn được, nhưng phải cẩn thận với gai để tránh đau đớn.
2. Bộ phận sử dụng:
Cả hoa, lá và quả đều được sử dụng trong việc làm thuốc và thực phẩm.
Xương rồng lê gai được ưa chuộng ngày càng nhiều ở nhiều nơi, không chỉ là một món ăn độc đáo mà còn là một lựa chọn sành điệu và lành mạnh.
3.Thành phần hóa học:
Thành phần dinh dưỡng của quả lê gai có thể thay đổi tùy thuộc vào giống cây.
Tuy nhiên, chúng thường là nguồn chất xơ phong phú và chứa nhiều vitamin và khoáng chất.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, mỗi cốc (149 gram) quả lê gai sống chứa khoảng 61 calo, 1g chất đạm, 1g chất béo, 14g carbohydrate, và 5g chất xơ khoảng 19%.
Ngoài ra, nó cung cấp khoảng 30% lượng magiê hàng ngày, 23% vitamin C, 7% kali và 6% canxi.
Chúng chứa cả chất xơ hòa tan và không hòa tan, cả hai đều quan trọng đối với hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Quả lê gai còn chứa nhiều hợp chất thực vật có lợi như axit phenolic, flavonoid và sắc tố, có tác dụng như chất chống oxy hóa. Những chất này giúp ngăn ngừa thiệt hại do oxy hóa gây ra bởi các gốc tự do, có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe.
Mặc dù ít được biết đến tại Việt Nam, quả lê gai rất được ưa chuộng tại các nước Châu Mỹ và Trung Quốc vì giàu dinh dưỡng và khả năng hỗ trợ sức khỏe và phòng bệnh.
Theo AFP, lá và hoa của cây xương rồng lê gai có thể được sử dụng để luộc hoặc nướng, tạo thành những món ăn độc đáo và ngon miệng. Hoa của cây cũng được dùng để chế biến thành trà thảo dược. Hạt của loại cây này được chế biến để sản xuất dầu dưỡng da, với tỷ lệ 1 tấn hạt cần để sản xuất 1 lít dầu Xương rồng lê gai. Đáng chú ý, giá của 1 lít dầu này khi xuất khẩu sang châu Âu có thể lên tới 2000 euro (khoảng 55 triệu VNĐ), một mức giá cao bất ngờ
.
Hình ảnh cây và quả chính của Xương rồng lê gai
4.Tác dụng – công dùng của cây xương rồng
Cây Xương rồng lê gai được sử dụng trong điều trị một số tình trạng bao gồm:
- Đái tháo đường tuýp 2
- Cholesterol cao
- Béo phì, Say rượu
- Viêm đại tràng, Tiêu chảy
- Phì đại tuyến tiền liệt lành tính
- Nhiễm virus
4.1. Những lợi ích cho sức khỏe của quả xương rồng lê gai
Đối với sức khỏe, cây xương rồng có lợi như sau:
- Chữa trị bệnh tiểu đường type 2: Hoạt chất pectin và chất xơ trong quả xương rồng giúp giảm khả năng hấp thu đường trong ruột và dạ dày, từ đó giúp kiểm soát lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường type 2.
- Chữa trị cholesterol cao, bệnh béo phì: Chất xơ trong quả xương rồng lê gai có thể giúp giảm nồng độ cholesterol trong máu và điều trị bệnh béo phì.
- Tốt cho tim mạch: Theo Giảng viên Y học cổ truyền – Trường Đại học Lương Thế Vinh, Tiến sĩ Hoàng Ngọc Hà Hàm lượng kali trong quả xương rồng lê gai giúp giảm huyết áp và củng cố thành nội mô của mạch máu, giảm nguy cơ suy yếu hệ tuần hoàn và ngăn ngừa chứng xơ vữa động mạch, bệnh tim mạch vành và đột quỵ.
- Giảm cảm giác nôn nao: Chiết xuất từ quả xương rồng lê gai có tác dụng chống viêm, giúp giảm cảm giác nôn nao.
- Chống viêm, kháng virus: Quả xương rồng lê gai chứa nhiều chất xơ, chất chống oxy hóa và carotenoid, giúp chống viêm và kháng virus.
- Giúp đẹp da, mượt tóc: Lê gai chứa nhiều hợp chất và chất dinh dưỡng như vitamin C, betalain và axit béo không bão hòa, có thể giúp cải thiện làn da và làm cho tóc mềm mại.
Bên cạnh đó, Cây xương rồng lê gai có thể được sử dụng để trị bệnh thông qua các phương pháp chế biến như luộc, nướng hoặc ép nước như sau:
- Chữa đau lưng: Sử dụng phần lá cây xương rồng đã được luộc để ăn.
- Hạ sốt: Pha mật ong với nước ép từ quả xương rồng để uống.
- Giảm đau răng: Nướng phần lá cây xương rồng, sau đó đập dập, giã nát, loại bỏ phần xơ, trộn với chút muối. Đắp hỗn hợp này vào vùng răng đau, ngậm miệng lại trong 3-4 phút, sau đó nhả ra.
- Trị mụn nhọt: Hơ lá cây xương rồng và đặt lên vùng da bị mụn để làm tiêu độc. Hoặc đắp hỗn hợp lá cây xương rồng đã được rửa sạch, giã nát và trộn với lá tía tô, lá ớt lên vùng da bị mụn.
- Giảm đường máu: Nấu lá cây xương rồng để lấy nước uống.
- Chữa đái tháo đường: dùng từ 100 đến 500g thân cây xương rồng lê gai mỗi ngày, chia thành ba liều bằng nhau.
- Trị chứng nghiện rượu: sử dụng 1.600 IU chiết xuất từ cây xương rồng lê gai, uống trước khi uống rượu 5 giờ.
*Xương rồng lê gai có ở dạng bào chế:
Bột, Chiết xuất chất lỏng, Thực phẩm bổ sung (viên nang, thức uống)
Quả Xương rồng lê gai có màu tím, màu vàng hoặc màu trắng.
4.2. Xương rồng lê gai có thể chế biến thành nhiều món ăn
Cây xương rồng lê gai cung cấp 3 phần khác nhau có thể sử dụng trong ẩm thực:
- Lá: được chế biến như rau, hoa: thích hợp cho món salad và Quả được xem như một loại hoa quả
Lá xương rồng sau khi chế biến có hương vị giống như đậu xanh và kết cấu tương tự như đậu bắp
Hoa của loài cây này cũng có thể sử dụng để làm trà thảo mộc thơm ngon và bổ dưỡng.
Thậm chí hoa và hạt của xương rồng lê gai cũng có thể được chế biến thành dầu dưỡng da.
Để sản xuất 1 lít dầu xương rồng lê gai, thông thường cần khoảng 1 tấn hạt từ cây xương rồng. Giá của dầu xương rồng lê gai khá cao khi xuất khẩu sang các quốc gia châu Âu với giá 2000 euro (khoảng 55 triệu đồng / 1 lít).
Trong hoa của cây xương rồng lê gai chứa nhiều chất chống oxy hóa và các vitamin C và E cao. Do đó, chúng có tác dụng loại bỏ các độc tố trong cơ thể và điều trị các vấn đề về tiêu hóa như táo bón và đầy hơi.
Quả của cây xương rồng lê gai không chỉ thơm ngon mà còn chứa rất nhiều chất dinh dưỡng.
Cây Xương rồng lê gai là ‘siêu thực phẩm”
5.Những lưu ý khi sử dụng:
Xương rồng lê gai mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe , nhưng cũng có thể gây ra tác dụng phụ như đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy nhẹ và tăng cường đại tiện. vì vậy khi sử sụng cần chú ý:
- Phụ nữ mang thai, cho con bú, đang dùng thuốc, hoặc có dị ứng với thành phần của lê gai cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Đối với người bị bệnh tiểu đường, cần theo dõi đường huyết và tránh hạ đường huyết quá mức. Trước khi phẫu thuật, ngưng sử dụng cây xương rồng lê gai ít nhất 2 tuần.
- Mặc dù có nhiều tác dụng có lợi như kiểm soát đường huyết và cholesterol, điều trị béo phì, và chống viêm, nhưng để tránh tác dụng phụ, việc sử dụng cây xương rồng lê gai cần được điều chỉnh với sự hướng dẫn của bác sĩ.
Tóm lại, Xương rồng lê gai là một loại cây mọc hoang tại Việt Nam, trước đây ít được chú ý sử dụng, nhưng hiện nay lại trở thành sản phẩm phổ biến và có giá trị cao ở nước ngoài. Với khả năng chứa đựng nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe, nó đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ nhiều người. Được coi là một loại "siêu thực phẩm" bởi các chuyên gia, nó có thể cải thiện sức khỏe và ngoại hình. Được chế biến nhiều món ngon từ loài thực vật này. Tuy nhiên, việc sử dụng quá mức có thể gây hại, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai và người mắc bệnh tiểu đường. Do đó, người dùng cần cẩn thận và cần có tư vấn từ các chuyên gia y tế trước khi sử dụng./.
Hiện nay, không ít người phải đối mặt với tình trạng đau đầu kéo dài. Thay vì chỉ dựa vào thuốc giảm đau từ Tây y, nhiều người đang tìm đến phương pháp điều trị từ y học cổ truyền – một hướng đi vừa an toàn, vừa mang lại hiệu quả bền vững, đặc biệt với chứng đau đầu kinh niên.
Cây chành rành, còn được gọi là cây chằn rằn, mang tên khoa học Dodonaea viscosa (L.) Jacq., thuộc họ Bồ hòn (Sapindaceae). Đây là loại cây gỗ nhỏ hoặc cây bụi phổ biến ở nhiều vùng miền nước ta.
Trong góc vườn nhà người Việt có những nguyên liệu tưởng như chỉ dùng để nấu ăn lại chính là “kho tàng” hỗ trợ sức khỏe từ thiên nhiên, trong đó không thể không kể đến hoa và ngọn của cây bí đỏ – một loại rau quen thuộc mà hữu dụng bậc nhất trong y học cổ truyền.
Ngành thú y có vai trò quan trọng trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của các loài động vật, đang gia tăng nhu cầu nhân lực mạnh, được xếp hạng cao trong danh sách các ngành nghề dễ tìm việc thu nhập tốt trong tương lai.
