Y học cổ truyền chia sẻ giá trị dinh dưỡng của hạt kê

Kê, còn được biết đến với các tên gọi khác như tiểu mễ, cốc tử, bạch lương túc, là một loại cây lương thực. Dù có hình dáng tương đồng với lúa mì, nhưng hạt kê thường lớn hơn đáng kể. Mặc dù ít được trồng ở Việt Nam, nhưng kê lại là cây quan trọng ở nhiều quốc gia Châu Âu và Trung Quốc. Ở Việt Nam, nó được trồng ở các tỉnh có khí hậu khô nóng và ít mưa như Yên Bái, Lai Châu, Sơn La, Hà Tĩnh, Nghệ An và Quảng Trị do khả năng chịu hạn của cây kê.

Mặc dù hạt kê là loại lương thực phụ, nhưng nó có giá trị dinh dưỡng cao và được sử dụng trong nhiều món ăn phổ biến như cháo và bánh đa kê.

Hạt kê, với nhiều thành phần dinh dưỡng như tinh bột, protein, lipid, và các khoáng chất như canxi, phospho, đặc biệt là sắt và các vitamin nhóm B, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Ăn thường xuyên hạt kê đặc biệt tốt cho cơ thể, đặc biệt là đối với những người kém hấp thu và mới ốm dậy.

Công dụng của hạt kê trong y học cổ truyền bao gồm:

- Ổn định đường huyết: Hạt kê có chỉ số đường huyết thấp và chứa nhiều chất xơ, giúp bổ sung dinh dưỡng mà không tăng đường huyết, đặc biệt phù hợp cho người tiểu đường khi sử dụng cháo kê.

- Hỗ trợ hệ tiêu hóa: Hạt kê theo quan điểm đông y có tác dụng kiện tỳ, ích vị, giúp cải thiện tình trạng tỳ vị hư và các vấn đề tiêu hóa khác.

- Bổ máu: Hàm lượng sắt cao trong hạt kê giúp tạo hồng cầu, hỗ trợ điều trị thiếu máu và thiếu sắt, đặc biệt là ở phụ nữ mang thai và sau sinh.

- Hỗ trợ suy nhược cơ thể: Hạt kê giàu vitamin B và các chất vi lượng, giúp phục hồi sức khỏe cho những người mệt mỏi, yếu đuối, và mới ốm dậy.

- Kích thích tiết sữa cho phụ nữ sau sinh.

- Có tác dụng bổ thận và làm mát, hỗ trợ trong các vấn đề về thận như đau lưng, mỏi gối, và tóc bạc sớm.

- Với những lợi ích đặc biệt này, việc thêm hạt kê vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày có thể cải thiện sức khỏe và tăng cường sức đề kháng của cơ thể.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Thị Tĩnh – giảng viên khoa Y học cổ truyền, Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, kê có thể chế biến theo nhiều cách khác nhau và kết hợp với các vị thuốc khác để tăng hiệu quả điều trị:

- Cháo kê thịt gà: Hạt kê được ngâm mềm và nấu cùng thịt gà, là một món ăn bổ dưỡng phù hợp cho người gầy yếu, mệt mỏi, chán ăn, mới ốm dậy, và phụ nữ sau sinh ít sữa.

- Cháo kê với khoai lang: Kết hợp hạt kê và khoai lang, là một lựa chọn tốt cho bữa sáng, đặc biệt phù hợp cho người tiểu đường.

- Cháo kê chay: Hỗn hợp bột mì và hạt kê nấu thành cháo, thích hợp cho người cao tuổi, tỳ vị hư, ăn uống không tiêu, gầy sút cân, và người tiểu đường.

- Cháo kê với trúc diệp: Nấu cháo từ hạt kê và lá trúc diệp, phù hợp cho những người bị say nắng, say nóng, và hồi hộp trống ngực.

- Cháo kê với đại táo: Cháo kê kết hợp với đại táo, tốt cho trẻ em, người già bị rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, ăn kém, và người mệt mỏi.

- Cơm hạt kê: Hạt kê nấu thành cơm xôi thay cho cơm hàng ngày, phù hợp cho người mắc bệnh tiểu đường.

- Chè kê: Nấu cháo từ hạt kê và đường phèn, thích hợp cho những người lao động nặng hoặc phòng dục quá độ.