Các bài thuốc sử dụng rau muối trong y học cổ truyền

Tổng quan về cây rau muối

Rau muối (Chenopodium ficifolium Smith), còn gọi là Kinh giới trắng, là một loại cây thuộc họ Rau muối (Chenopodiaceae) với các tên đồng nghĩa như Chenopodium album L.

Cây thảo, sống hằng năm, có chiều cao từ 0,6 đến 1m. Thân nhẵn, có rãnh, phân cành mọc lên. Lá mọc so le, hình thoi, dài từ 3 đến 5,2 cm, rộng từ 2,7 đến 4,5 cm, gốc tròn, đầu hơi nhọn, mép khía răng to không đều. Mặt trên của lá thường rất nhỏ, nguyên hoặc gần như nguyên, màu trắng lục bạc và có lông nhỏ, có 3 gân toả ra từ gốc. Hoa mọc thành chuỗi dày và dài, ít phân nhánh, mọc ngọn thân và kẽ lá. Bao hoa không có cuống, chia thành 5 phiến rời, màu trắng bạc, có lông nhỏ; nhị có 5 thòi; bầu dẹt. Quả bế, được bọc bởi bao hoa tồn tại, hạt dẹt và bóng. Rau muối là loại cây cỏ sống 1 năm, thích ẩm và sáng hoặc chịu bóng nhẹ, thường mọc ở những nơi đất ẩm như bờ sông, ruộng hoa màu hoặc nương rẫy.

Bộ phận sử dụng của cây rau muối: Toàn bộ cây và quả già sau khi phơi khô được sử dụng trong y học.

Thành phần hóa học: Rau muối chứa khoảng 8% saponin. Hạt của cây chứa cryptomeridiol và 8α – acetoxycryptomeridiol. Cao chiết methanol từ rễ chứa các thành phần như N – trans – feruloyl – 4 – O – methyldopamin. Thân cây chứa 87,7% nước, 5,3% protein, 1,2% carbohydrate, 3,6% cellulose, 2,2% khoáng chất. Rau muối cũng chứa Ca 32 mg%, P 2,8 mg% cùng với các loại vitamin.Rau muối còn có chứa tinh dầu.

Tác dụng lâm sàng và công dụng của cây rau muối

Tác dụng lâm sàng của rau muối: Cao chiết ethanol 50% từ toàn cây rau muối có tác dụng ức chế yếu hệ thống thần kinh trung ương và giảm nhiệt.

Tính vị và công năng: bác sĩ đông y tại khoa Y học cổ truyền – Trường Đại học Lương Thế Vinh chia sẻ rau muối có vị ngọt, tính bình, hơi độc, có tác dụng làm mát, lợi tiểu và kháng khuẩn.

Các bài thuốc đông y từ cây rau muối

Dưới đây là một số bài thuốc đông y sử dụng rau muối làm thành phần chính để chữa trị một số vấn đề sức khỏe:

Bài thuốc chữa bệnh thấp khớp, đau nhức cơ xương: Nguyên liệu: Rau muối (30g), cỏ ngọt (20g), đương qui (15g), cam thảo (15g). Cách làm: Đun cùng 3 tách nước, lọc bỏ cặn. Cách dùng: Uống từ 2 đến 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 100ml sau bữa ăn.

Bài thuốc chữa bệnh ho suyễn: Nguyên liệu: Rau muối (20g), cỏ linh chi (15g), hoàng cầm (15g), cam thảo (10g), táo nhân (10g), ngũ vị tử (10g). Cách làm: Sắc uống như trà, ngày uống 2-3 lần.

Bài thuốc giúp giảm cân, thanh nhiệt tiêu độc: Nguyên liệu: Rau muối (50g), bạch linh (30g), trà xanh (20g). Cách làm: Hãm với 500ml nước sôi, để nguội. Cách dùng: Uống trong ngày, chia đều thành từ 3 đến 4 lần.

Bài thuốc chữa đau răng, viêm nướu: Nguyên liệu: Rau muối tươi (một ít), cỏ ngọt (một ít). Cách làm: Giã nhuyễn và áp dụng lên vùng đau răng hoặc nướu viêm.

Bài thuốc giúp tăng cường tiêu hóa: Nguyên liệu: Rau muối (20g), hồng hoa (15g), hoàng cầm (15g), đinh hương (10g). Cách làm: Sắc uống như trà, mỗi ngày 2-3 lần.

Bài thuốc dưỡng thận, lợi tiểu: Nguyên liệu: Rau muối (25g), mạch môn (20g), hoàng kỳ (15g), thục địa (15g), nhân sâm (10g). Cách làm: Sắc uống như trà, ngày dùng từ 2-3 lần.

Lưu ý: Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là thuốc từ các thành phần tự nhiên như rau muối, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình điều trị.