Cây cỏ máu trong Đông y: Dược liệu quý cho sức khỏe và chữa bệnh

Cây cỏ máu còn có nhiều tên gọi khác như kê huyết đằng, huyết rồng hay đại hoàng đằng. Đây là loại dây leo thân gỗ, có thể dài đến hàng chục mét, vỏ ngoài màu nâu nhạt, sần sùi. Lá cây mọc kép, màu xanh đậm ở mặt trên và nhạt hơn ở mặt dưới. Hoa thường có màu tím, mọc thành chùm, kết quả vào mùa thu.

Ở nước ta, cây cỏ máu mọc nhiều tại các khu rừng núi cao, ven suối hoặc bìa rừng ở độ cao trên 800 mét. Không chỉ Việt Nam, loài cây này còn phân bố rộng rãi ở Lào và Trung Quốc, trở thành nguồn dược liệu quý được khai thác và sử dụng từ lâu đời.

Phần thân dây leo của cây là bộ phận chính được thu hái để làm thuốc. Người dân có thể dùng dạng tươi hoặc phơi khô để bảo quản lâu dài. Ở dạng tươi, cây được thái lát mỏng và nấu trực tiếp thành nước uống. Ở dạng khô, thân cây sau khi ngâm rửa sạch sẽ được thái lát, phơi hoặc sấy để giữ dược tính.

Trong Đông y, cây cỏ máu thường được sử dụng bằng cách sắc lấy nước uống, nấu thành cao, hoặc ngâm rượu. Liều dùng trung bình từ 10 – 30g mỗi ngày. Đặc biệt, phụ nữ sau sinh thường dùng nước sắc từ cây cỏ máu để bổ huyết, cải thiện sắc da, ăn ngon và ngủ tốt hơn.

Từ xa xưa, cây cỏ máu đã được ghi nhận trong nhiều sách Đông y với công dụng hoạt huyết, bổ huyết, giảm đau, thư cân và làm chắc gân xương. Vị thuốc này có tính ấm, vị đắng nhẹ, hậu ngọt, đi vào ba kinh Can – Thận – Tỳ. Nhờ vậy, nó thường được sử dụng trong các trường hợp thiếu máu, suy nhược cơ thể, đau lưng mỏi gối, kinh nguyệt không đều hoặc hoa mắt chóng mặt.

Trong y học hiện đại, nhiều nghiên cứu cũng cho thấy chiết xuất từ cây cỏ máu có khả năng giảm đau, kháng viêm và hỗ trợ điều hòa huyết áp. Thử nghiệm trên động vật đã chỉ ra rằng dịch chiết từ cây giúp cải thiện tình trạng viêm khớp, đồng thời có tác động tích cực đến quá trình chuyển hóa của cơ thể.

Theo TS Lê Xuân Hùng – bác sĩ, giảng viên khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, cây cỏ máu được sử dụng phổ biến để hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh.

Thiếu máu và suy nhược cơ thể: Người bệnh có thể dùng thân cây cỏ máu ngâm rượu uống, giúp kích thích tạo máu, tăng cường sức khỏe và cải thiện tình trạng xanh xao, mệt mỏi

Đau lưng, mỏi gối: Đây là triệu chứng thường gặp ở người lớn tuổi do thận yếu. Nước sắc từ cây cỏ máu kết hợp với một số vị thuốc khác trong Đông y có tác dụng bổ thận, làm mạnh gân cốt, giúp giảm đau nhức.

Phụ nữ sau sinh: Truyền thống dân gian cho rằng uống nước sắc từ cây cỏ máu giúp phụ nữ bồi bổ khí huyết, cải thiện sắc da, tăng tiết sữa và phục hồi thể trạng nhanh hơn.

Các bệnh xương khớp: Một số bài thuốc kết hợp cây cỏ máu với những vị dược liệu khác giúp giảm viêm, cải thiện cứng khớp, đặc biệt hữu ích cho bệnh viêm khớp dạng thấp

Đau dạ dày và tiêu hóa kém: Dùng cây cỏ máu sắc thành trà hoặc ngâm rượu uống điều độ có thể hỗ trợ làm dịu cơn đau, giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn

Mặc dù là vị thuốc quý, nhưng không phải ai cũng có thể dùng cây cỏ máu. Phụ nữ mang thai tuyệt đối không sử dụng vì có nguy cơ gây động thai. Trẻ nhỏ hoặc người có cơ địa dị ứng với thành phần của cây cũng nên tránh. Ngoài ra, do cây có tính ấm, những người thường xuyên bị nóng trong, táo bón nên thận trọng và chỉ dùng với liều lượng phù hợp

Đặc biệt, dược liệu bảo quản không đúng cách dễ bị ẩm mốc, mất tác dụng hoặc gây hại cho sức khỏe. Vì vậy, khi mua cây cỏ máu cần chọn nơi uy tín, đảm bảo nguồn gốc rõ ràng.