Long đởm thảo – thảo dược quý trong Y học cổ truyền

Một số tác dụng dược lý của cây Long đởm thảo

Long đởm thảo có tên khoa học là Gentiana scabra Bunge. Long đởm thảo là cây thân mọc đứng, đơn độc hoặc 2-3 cành, đốt thường ngắn so với chiều dài của lá. Lá mọc đối, không cuống, lá phía dưới thân nhỏ, phía trên to, rộng hơn, dài 3cm-8cm, rộng 0,4-4cm. Hoa mọc thành chùm, không cuống, ở đầu cành hoặc ở kẽ những lá phía trên. Hoa hình chuông màu lam nhạt hoặc sẫm.

Theo chia sẻ của thầy Nguyễn Xuân Xã hiện đang là bác sĩ, giảng viên ngành Bác sĩ  Y học cổ truyền tại Trường Đại học Lương Thế Vinh, Long đởm thảo là loại thảo dược quý có tác dụng dược lý như:

Dùng nước sắc: Long đởm thảo hợp với thuốc Tây thông thường Điều trị 23 cas viêm não B (11 cas nặng, 6 trung bình, 6 nhẹ) bằng nước sắc Long đởm thảo, thay cho thuốc Tây thông thường. Trong số này, có 15 cas nhiệt độ bình thường vào ngày thứ 3, và chỉ có 1 cas có di chứng. Theo Ebeling, Long đởm thảo có tác dụng phòng sự lên men, uống ít (nửa giờ trước bữa ăn) có tác dụng kích thích sự bài tiết dịch tiêu hóa, làm khỏa dạ dày , ngược lại, uống sau khi ăn cơm hay uống quá nhiều, lại làm cho tiêu hóa kém sút, Nhức đầu, hoa mắt, mặt đỏ (Những Cây Thuốc Và Vị Thuốc Việt Nam). Theo Nội Điên Trang Thái Lang (Nhật Bản -1938), nghiên cứu tác dụng chất đắng của Long đởm thảo trên dạ dày nhỏ của chó thì thấy cho chó uống Long đởm thảo sự bài tiết dịch vị tăng tiến và lượng acid tự do cũng tăng hơn.

Tác dụng kháng khuẩn: Trong thí nghiệm , dịch tiêm Long đởm thảo có tác dụng ức chế nhiều loại vi khuẩn gây bệnh thông thường. Gentiopicrin có tác dụng mạnh đối với ký sinh trùng sốt rét (Trung Dược Học).

Tác dụng đối với Vị Trường: Liều thấp, Long đởm thảo uống trước bữa ăn 1/2 giờ làm tăng dịch vị, nhưng nếu dùng sau bữa ăn, ngược lại, làm giảm dịch vị. Chất Gentiopicrin có tác dụng làm tăng dịch vị khi bơm trực tiếp vào dạ dày chó nhưng uống hoặctiêm tĩnh mạch thì không có tác dụng, điều này cho thấy nó có tác dụng trực tiếp. Long đởm thảo làm giảm thời gian chuyển vận đường ruột của thỏ.

Bài thuốc chữa bệnh áp dụng với cây thuốc Đông y Long đởm thảo

Theo Bác sĩ Y học cổ truyền Nguyễn Xuân Xã chia sẻ: Chữa thấp nhiệt làm tổn thương phần huyết, vào đại trường gây ra đi tiêu ra máu: Uống nhiều Long đởm thảo sẽ khỏi.

Trị chứng cốc đản: Long đởm thảo, Khổ sâm, Ngưu đởm, sắc lấy nước uống.

Trị Can Đởm có thực hỏa, mắt đỏ, mắt sưng đau, miệng đắng, tai ù, sốt cao co giật, hông sường đau, gân yếu, thận viêm cấp: Long đởm thảo, Trạch tả, Hoàng cầm, Chi tử, Mộc hương, Xa tiền tử, Cam thảo 4g, Đương quy đều 12g, Sài hồ 8g, Sinh địa 16g. Sắc lấy nước uống.

Chữa dạ dày đau, ăn uống khó tiêu, bụng đầy: Long đởm thảo 0,5g, Hoàng bá 0,5g, Sinh khương 0,3g, Quế chi 0,3g, Hồi hương 0,3g, Kê nội kim 0,5g, Sơn tra (sao cháy) 1g. Tán mịn thành bột, trộn đều, chia làm 3 lần uống trong ngày.

Trị gan viêm cấp thể vàng da: Long đởm thảo 16g, Uất kim 8g, Hoàng bá 8g. Sắc lấy nước uống.

Chữa sốt cao co giật: Long đởm thảo, Phòng phong, Thanh đại đều 12g, Câu đằng 8g, Hoàng liên 20g, Ngưu bàng tử, Băng phiến, Xạ hương đều 4g. Tán mịn thành bột, làm hoàn, to bằng hạt lúa. Mỗi lần uống 5-10 viên với nước sắc Kim ngân hoa.

Chữa trẻ nhỏ bị kinh giản nhập tâm, sốt cao, nóng trong xương, sốt theo mùa, miệng lở: Long đởm thảo, Bạch thược, Cam thảo, Phục thần, Mạch môn, Mộc thông, sắc lấy nước uống.