Phó Vụ trưởng Vụ GD Đại học nhận định tuy đã đạt được những kết quả đáng khích lệ nhưng hiệu quả giáo dục hướng nghiệp, phân luồng học sinh vẫn còn rất khiêm tốn.
Theo ghi nhận của ban tuyển sinh trường đại học Lương Thế Vinh, mục đích của hoạt động giáo dục hướng nghiệp nhằm làm tốt công tác phân luồng học sinh vào giáo dục nghề nghiệp, đào tạo nguồn nhân lực xây dựng và phát triển đất nước đủ về số lượng, cao về chất lượng, hài hòa về cơ cấu ngành nghề. Tuy nhiên theo Phó vụ trưởng Vụ giáo dục đại học- TS Phạm Như Nghệ thì kết quả của hoạt động phân luồng học sinh vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp chưa đạt mục tiêu đặt ra. Đồng thời ông cũng đưa ra những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng phân luồng học sinh vào giáo dục nghề nghiệp.
Thực tế hơn trong tiếp cận và thực hiện Giáo dục hướng nghiệp
Bảo đảm liên thông giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học
Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định về việc phê duyệt Khung cơ cấu Hệ thống Giáo dục quốc dân, quy định các luồng học tiếp theo mà học sinh tốt nghiệp THCS, THPT có thể lựa chọn theo học ở các trình độ cao hơn. Thế nhưng cho đến nay vẫn chưa có những hướng dẫn cụ thể để học sinh hiểu rõ và thuận tiện trong việc lựa chọn con đường học tập cho phù hợp. Bởi thế mà sự phối kết hợp giữa hai bộ chủ quản giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học chưa được tốt nên sự liên thông giữa ba mảng giáo dục này còn nhiều vướng mắc.
Để học sinh có đủ niềm tin để lựa chọn lộ trình học tập phù hợp với điều kiện và nguyện vọng của mình, đồng thời tạo điều kiện phân luồng học sinh hiệu quả, chất lượng như mong muốn. Cần phải có sự bàn bạc, thống nhất giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội để xây dựng các quy định cụ thể hóa việc phân luồng và liên thông trong toàn bộ Hệ thống Giáo dục quốc dân.
Làm tốt hơn nữa nhiệm vụ giáo dục hướng nghiệp tại các trường phổ thông
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã có nội dung Giáo dục Trải nghiệm cấp tiểu học và Trải nghiệm, hướng nghiệp. Chương trình với thời lượng 21 tiết ở cấp THCS và 32 tiết ở cấp THPT, có sách giáo khoa, có kế hoạch dạy học cụ thể. Vụ Giáo dục Trung học đã có những chỉ đạo Hoạt động Trải nghiệm, hướng nghiệp như là các môn học, hoạt động giáo dục khác trong chương trình. Năm học 2021 - 2022 mới bắt đầu triển khai ở lớp 6, theo kế hoạch của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 thì phải đến năm học 2024 - 2025 mới triển khai chương trình mới ở toàn bộ 12 lớp. Mục tiêu của Hoạt động Trải nghiệm, hướng nghiệp không chỉ là thực hiện mục tiêu của Đề án 522 mà về lâu dài, sẽ góp phần làm tốt chức năng hướng nghiệp và phân luồng học sinh của giáo dục phổ thông.
Hiện nhiều trường THPT cũng ý thức được mục tiêu giáo dục hướng nghiệp cho học sinh là nhiệm vụ quan trọng. Mới đây trường THPT Sài Gòn và trường đại học Lương Thế Vinh đã hợp tác triển khai các hoạt động chung nâng cao chất lượng đào tạo bậc Trung học phổ thông từ năm 2022, mở ra cơ hội định hướng nghề nghiệp cho học sinh sau khi tốt nghiệp THPT.
Thực tế hơn trong tiếp cận và thực hiện Giáo dục hướng nghiệp
Kế hoạch hóa Hệ thống giáo dục quốc dân
Có một thực trạng tồn tại trong nền giáo dục nhiều năm qua đó là các cơ sở giáo dục đại học tăng chỉ tiêu tuyển sinh đại học, mở thêm ngành theo năng lực đào tạo của trường, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đẩy mạnh tuyển sinh cho đủ, cho thừa cũng theo hướng phù hợp với năng lực đào tạo của mình là chính mà gần như quên mất nhiệm vụ giúp cho sinh viên ra trường kiếm được việc làm.
Lại cộng với tư tưởng sính bằng cấp của đại đa số người Việt đã khiến cho lượng học sinh dự tuyển vào giáo dục đại học ngày càng nhiều, lượng học sinh dự tuyển vào giáo dục ngày càng giảm. Hệ quả là dẫn tới tình trạng ngành thừa, ngành thiếu, gây lãng phí cho xã hội và khó khăn cho người học tốt nghiệp mà không xin được việc làm. Để khắc phục thực trạng này, Chính phủ cần chỉ đạo các bộ, ngành có liên quan xây dựng kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực một cách khoa học và giao chỉ tiêu hợp lý cho các cơ sở đào tạo.
Làm tốt xuất khẩu lao động có tay nghề
Xuất khẩu lao động có thể là một trong những hướng làm tốt phân luồng học sinh vào GDNN. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội có thể chỉ đạo bộ phận chức năng lập kế hoạch các khu vực, các ngành nghề, yêu cầu về năng lực hành nghề, phẩm chất nghề của các nước tuyển lao động. Điều này nhằm phân bổ chỉ tiêu cho các cơ sở GDNN phù hợp.
Năm 2025, nhiều trường đại học tiếp tục tổ chức kỳ thi tuyển sinh riêng, tạo thêm cơ hội cho học sinh lớp 12. Việc cập nhật thông tin về các kỳ thi này là bước chuẩn bị quan trọng để thí sinh có thể đạt kết quả tốt và tăng cơ hội trúng tuyển.
Cập nhật mới nhất về danh sách các trường đại học tổ chức thi tiếng Anh theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc đã cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của năng lực ngoại ngữ trong giáo dục đại học Việt Nam. Đặc biệt, điều này mở ra cơ hội cho sinh viên trau dồi kỹ năng ngoại ngữ đạt tiêu chuẩn quốc tế ngay tại nước nhà.
Năm 2025, kỳ thi tốt nghiệp THPT bước vào năm đầu tiên thực hiện theo phương án mới, vì vậy các kỳ thi riêng cũng đã được các trường đại học lên phương án đổi mới phù hợp với Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.
Từ năm 2025, các trường đại học sẽ điều chỉnh tổ hợp xét tuyển để thích ứng với Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, tạo điều kiện cho thí sinh chọn môn thi tốt nghiệp linh hoạt hơn. Sự thay đổi này hứa hẹn tác động lớn đến định hướng học tập của học sinh.
