• Đau nhức xương khớp: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả 

• Cây ba gạc – dược liệu quý trong Đông y hỗ trợ tim mạch và an thần

Khi người bệnh phải nằm lâu vì chấn thương, phẫu thuật hoặc bệnh lý nặng, cơ thể dễ bị teo cơ, cứng khớp, loét do tì đè, tuần hoàn kém và suy giảm chức năng tổng thể. Vận động trên giường  từ các bài tập thụ động đến bán chủ động  giúp duy trì trương lực cơ, lưu thông tuần hoàn và chuẩn bị cho việc phục hồi giai đoạn sau. Thông qua kỹ thuật vận động lật trở mình, co duỗi chi, gồng cơ tĩnh và chuyển động nhẹ nhàng các khớp, bệnh nhân có thể giữ được cấu trúc cơ – khớp và giảm thiểu tác động xấu của bất động lâu ngày.

Các bài tập vận động trên giường cần được cá nhân hóa theo thể trạng, tình trạng bệnh và mức độ tổn thương của từng người. Ở giai đoạn đầu, nhân viên chăm sóc hoặc chuyên viên vật lý trị liệu sẽ thực hiện vận động thụ động các khớp cho bệnh nhân: co duỗi cổ chân, cổ tay, gập duỗi đầu gối – hông — nhưng trong giới hạn an toàn, không gây đau hoặc căng quá mức. Khi người bệnh có khả năng chủ động hơn, có thể thực hiện các bài gồng cơ tĩnh như gồng mông, gồng cơ bụng, co chân nhẹ nhàng, nâng chân thẳng ít độ cao. Những chuyển động nhỏ này giúp duy trì hoạt động cơ bản và hỗ trợ lưu thông máu vùng chi.

Một điểm quan trọng là vận động trên giường không chỉ dùng cho chi trên – chi dưới, mà còn liên quan đến thân mình. Bài tập nghiêng thân nhẹ, nghiêng vai – hông giúp kích hoạt những cơ bên hông, cơ lưng và cơ bụng, tăng khả năng chống xoay người mạnh sau khi hồi phục. Khi kỹ năng phối hợp tốt, bệnh nhân có thể được hướng dẫn thực hiện các động tác chuyển tư thế như lật người nghiêng, ngồi dậy từ tư thế nửa nằm  nửa ngồi nếu có chỉ định an toàn.

Thời gian và tần suất vận động trên giường rất quan trọng. Mỗi buổi tập nên kéo dài 5 đến 15 phút nhiều lần trong ngày  ví dụ 3 đến 5 lần  tùy thể trạng. Việc duy trì đều đặn là yếu tố quyết định để ngăn ngừa biến chứng co cứng, teo cơ hay đông máu. Nếu gián đoạn thời gian dài, hiệu quả vận động ngay từ giường sẽ giảm rõ rệt. Bên cạnh đó, kỹ thuật viên cần theo dõi phản ứng của bệnh nhân như đau, tê, tăng phù nề để kịp điều chỉnh cường độ.

Đối với người bệnh trong giai đoạn hồi phục chức năng, việc thực hiện vận động trên giường nên được hướng dẫn và giám sát bởi chuyên viên có kiến thức chuyên sâu. Các trung tâm phục hồi chức năng có đội ngũ giảng viên tốt nghiệp Đại học Phục hồi chức năng sẽ đảm bảo bài tập đúng kỹ thuật, đánh giá tiến triển và điều chỉnh kịp thời để tăng hiệu quả và giảm rủi ro.

Trong nhiều cơ sở y tế và trung tâm chăm sóc, những kỹ thuật viên được đào tạo tại Cao đẳng Phục hồi chức năng cũng tham gia triển khai vận động trên giường dưới sự giám sát chuyên môn. Khi được đào tạo bài bản, họ có thể hỗ trợ hướng dẫn cho bệnh nhân tại các địa phương, giúp người bệnh tiếp tục vận động an toàn trong suốt giai đoạn nằm viện hoặc chăm sóc tại nhà.

Một số lưu ý quan trọng khi vận động trên giường là: luôn thực hiện chậm rãi, tránh vội vàng hoặc dùng lực đột ngột; không kéo căng quá hạn mức; sử dụng nẹp khớp nếu cần; đảm bảo bề mặt giường đủ cứng và thoải mái; kết hợp tư thế thay đổi để tránh tì đè lâu ở một vị trí. Đồng thời, người chăm sóc cần kiểm tra da thường xuyên để phát hiện sớm dấu hiệu loét tì đè và điều chỉnh tư thế kịp thời.

Dinh dưỡng và chăm sóc toàn diện cũng góp phần quan trọng trong hỗ trợ vận động trên giường. Bệnh nhân cần bổ sung đầy đủ protein, vitamin, khoáng chất để hỗ trợ phục hồi mô cơ và da. Uống đủ nước giúp tuần hoàn máu tốt hơn, giảm phù nề và hỗ trợ trao đổi chất. Tâm lý tích cực và động viên từ người thân cũng giúp bệnh nhân có động lực vượt qua giai đoạn hạn chế vận động.

Vận động trên giường là nền tảng quan trọng trong chuỗi phục hồi chức năng cho người bệnh hạn chế di chuyển. Khi các bài tập được thực hiện đúng kỹ thuật, thường xuyên và kết hợp chăm sóc toàn diện, người bệnh sẽ giảm được biến chứng, duy trì chức năng cơ bản và tiến tới giai đoạn vận động tích cực. Đây là bước khởi đầu cần thiết để chuẩn bị cho hành trình phục hồi lâu dài, giúp người bệnh sớm hồi phục và quay lại cuộc sống bình thường với niềm tin mạnh mẽ vào khả năng khỏi bệnh.