Kỳ tử, hay còn gọi là câu kỷ tử, là một trong những vị thuốc quý được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền. Với vị ngọt, tính bình, kỳ tử được biết đến với nhiều công dụng bổ dưỡng và chữa bệnh, đặc biệt là trong việc cải thiện sức khỏe tổng quát, hỗ trợ thị lực và tăng cường sức đề kháng.
Kỳ tử là quả của cây câu kỷ (Lycium barbarum), một loài thực vật thuộc họ cà, mọc chủ yếu ở các vùng núi cao phía Bắc Trung Quốc, Tây Tạng và một số khu vực Đông Á. Quả kỳ tử có màu đỏ cam, nhỏ gọn, khi phơi khô, quả sẽ co lại và có hương vị ngọt tự nhiên, dễ chịu.
Trong y học cổ truyền, kỳ tử được sử dụng như một dược liệu bổ sung năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể. Quả này chứa nhiều vitamin, khoáng chất, các loại axit amin và các chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp tăng cường sức khỏe toàn diện.
Đây cũng là dược liệu có mặt trong nhiều bài thuốc điều trị bệnh nổi tiếng, với nhiều công dụng như:
1. Bổ gan, bổ thận
Theo y học cổ truyền, kỳ tử có tác dụng bổ can thận, giúp cải thiện chức năng của gan và thận. Đây là hai cơ quan quan trọng trong việc thanh lọc cơ thể và duy trì sức khỏe toàn diện. Gan có vai trò thải độc, còn thận giúp điều hòa nước và muối khoáng, lọc các chất thải từ máu. Khi chức năng của gan và thận được cải thiện, cơ thể sẽ hoạt động hiệu quả hơn, từ đó tăng cường khả năng miễn dịch.
2. Hỗ trợ sức khỏe thị lực
Một trong những công dụng được biết đến rộng rãi của kỳ tử là hỗ trợ cải thiện thị lực. Trong kỳ tử có chứa nhiều hợp chất carotenoid, đặc biệt là zeaxanthin, một loại chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ mắt khỏi tác hại của tia UV và ánh sáng xanh. Việc sử dụng kỳ tử thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt như thoái hóa điểm vàng hay đục thủy tinh thể.
3. Cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ tim mạch
Các thành phần dinh dưỡng có trong kỳ tử, bao gồm vitamin C, beta-carotene và các khoáng chất như kẽm, giúp cải thiện tuần hoàn máu và duy trì sự khỏe mạnh của hệ tim mạch. Kỳ tử còn giúp làm giảm lượng cholesterol xấu trong máu, ngăn ngừa tình trạng xơ vữa động mạch – nguyên nhân chính dẫn đến các bệnh tim mạch nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
4. Tăng cường sức đề kháng
Nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa và các loại vitamin như vitamin A và C, kỳ tử giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại sự tấn công của các loại vi khuẩn và virus. Điều này đặc biệt hữu ích trong việc phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng, cảm cúm và các bệnh lý liên quan đến hệ miễn dịch.
5. Chống lão hóa và làm đẹp da
Kỳ tử được coi là một trong những “bí quyết” làm đẹp của người Á Đông, nhờ vào khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ. Các chất như vitamin E và các axit amin giúp duy trì sự trẻ trung của làn da, giảm thiểu các nếp nhăn và làm chậm quá trình lão hóa. Hơn nữa, kỳ tử còn giúp kích thích quá trình sản sinh collagen, giúp da căng mịn và đàn hồi tốt hơn.
Giảng viên Y học cổ truyền – Trường Đại học Lương Thế Vinh, Tiến sĩ Hoàng Ngọc Hà lưu ý, kỳ tử có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, việc sử dụng quá liều hoặc không đúng cách có thể gây ra một số tác dụng phụ như tiêu chảy, buồn nôn hoặc rối loạn tiêu hóa. Những người mắc các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa, đặc biệt là người bị hội chứng ruột kích thích, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng kỳ tử.
