• Phục hồi chức năng khớp gối với 7 bài tập vật lý trị liệu giúp cải thiện vận động hiệu quả

• Đại bổ âm hoàn – Phương thuốc tư âm giáng hỏa, phục hồi thận âm, an thần dưỡng khí 

Trong y học cổ truyền, cây bóng nước (tên khoa học Impatiens balsamina L.) được xem là vị thuốc có tính hàn, vị cay, không độc, quy vào hai kinh can và phế. Toàn cây đều có thể dùng làm thuốc, đặc biệt là lá, hoa và hạt. Theo bác sĩ y học cổ truyền, bóng nước có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu thũng, hoạt huyết, rất hữu ích trong các trường hợp viêm da, nhọt độc, rôm sảy, hoặc mụn nhọt do nhiệt độc.

Hoa bóng nước thường được phơi khô hoặc tán bột, dùng để đắp ngoài trị các bệnh về da liễu như hắc lào, nấm, mụn nước, hoặc viêm da dị ứng. Lá tươi giã nát có thể đắp lên vết ong đốt, mụn nhọt hay chỗ sưng đau để giảm viêm, giảm sưng nhanh chóng. Ngoài ra, hạt cây bóng nước (còn gọi là phong tiên tử) được sử dụng trong các bài thuốc trị bí tiểu, bế kinh, hoặc tiêu viêm ở cơ quan sinh dục.

Trong dân gian, cây bóng nước còn được dùng để ngâm rượu hoặc sắc nước uống thanh lọc cơ thể, giải độc gan, hỗ trợ mát máu. Những người thường xuyên nổi mụn do nóng gan có thể uống nước sắc từ hoa bóng nước phơi khô 2–3 lần mỗi tuần để giúp cơ thể điều hòa nhiệt độc. Khi kết hợp với các vị thuốc khác như cam thảo, bồ công anh, kim ngân hoa, tác dụng giải độc và chống viêm của bóng nước càng được tăng cường rõ rệt.

Theo thầy cô giảng dạy ngành bác sĩ y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh, cây bóng nước là một trong những dược liệu có giá trị cao nhưng ít được khai thác đúng mức. Nhiều công trình nghiên cứu gần đây cho thấy các hoạt chất trong cây, đặc biệt là lawsone và balsamin, có khả năng kháng khuẩn, chống oxy hóa và hỗ trợ phục hồi mô tổn thương. Chính vì thế, bóng nước không chỉ được dùng trong chữa bệnh mà còn ứng dụng trong sản phẩm chăm sóc da tự nhiên.

Để sử dụng cây bóng nước an toàn, người bệnh nên dùng liều vừa phải, đúng cách. Thông thường, liều uống từ 10–15g cây khô mỗi ngày, sắc với 500ml nước, chia 2 lần dùng trong ngày. Đối với dùng ngoài, nên rửa sạch lá hoặc hoa, giã nát và đắp tại chỗ từ 15–20 phút, tránh vùng da trầy xước. Việc kết hợp cả trong lẫn ngoài giúp tăng hiệu quả điều trị, giảm sưng viêm nhanh hơn.

Ngoài ra, trong quá trình sử dụng, người bệnh cần tránh kết hợp cây bóng nước với các vị thuốc có tính hàn mạnh khác để không ảnh hưởng đến tiêu hóa. Phụ nữ mang thai hoặc người có cơ địa hàn nên tham khảo ý kiến bác sĩ y học cổ truyền trước khi dùng. Đông y luôn đề cao nguyên tắc “biện chứng luận trị” — tức là phải căn cứ vào cơ địa và biểu hiện bệnh của từng người để gia giảm phù hợp.

Như vậy, cây bóng nước trong Đông y không chỉ là vị thuốc mát lành giúp thanh nhiệt, tiêu viêm, giải độc mà còn là bài thuốc tự nhiên hỗ trợ chăm sóc sức khỏe hiệu quả. Khi được ứng dụng đúng cách, kết hợp với chế độ sinh hoạt khoa học, loại cây này sẽ mang lại nhiều lợi ích bền vững cho cơ thể, góp phần giữ gìn làn da khỏe mạnh và tinh thần thư thái.