• Y học cổ truyền khám phá công dụng chữa bệnh của cây mã tiền 

• Cây chuối hột rừng trong Đông y: Vị thuốc dân gian hỗ trợ nhiều bệnh lý

Trong đời sống dân gian, cây phật thủ (Citrus medica var. sarcodactylis) thường được trồng làm cảnh và dâng cúng bởi hình dáng quả giống bàn tay Phật, mang ý nghĩa may mắn, bình an. Tuy nhiên, ít người biết rằng phật thủ còn là một vị thuốc quý trong Đông y, được ghi chép trong nhiều tài liệu y học cổ truyền với công dụng đa dạng.

Theo Đông y, phật thủ có vị đắng, cay nhẹ, chua, tính ấm, quy vào các kinh tỳ, vị, phế và can. Công dụng chính của phật thủ là hành khí, kiện tỳ, hòa vị và chỉ thống. Nhờ đặc tính này, phật thủ được sử dụng nhiều trong điều trị các chứng đầy bụng, khó tiêu, chán ăn, đau dạ dày do khí trệ. Ngoài ra, phật thủ còn có tác dụng chỉ ho, hóa đờm và an thần, thường được dùng trong các bài thuốc chữa ho lâu ngày, ho kèm tức ngực, mất ngủ hoặc lo âu.

Không chỉ có giá trị trong Đông y, các nghiên cứu hiện đại cho thấy phật thủ chứa nhiều flavonoid, tinh dầu, hesperidin và limonin, có khả năng chống oxy hóa, kháng viêm, giảm co thắt cơ trơn và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Nhờ vậy, dược liệu này còn hỗ trợ phòng ngừa xơ vữa động mạch, cải thiện lưu thông máu và tăng cường hệ miễn dịch.

Trong thực tiễn điều trị, nhiều bác sĩ y học cổ truyền sử dụng phật thủ để hỗ trợ bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích, viêm loét dạ dày, tá tràng, hoặc các rối loạn tiêu hóa do căng thẳng thần kinh. Đặc biệt, với phụ nữ sau sinh, phật thủ còn giúp điều hòa khí huyết, giảm lo âu và cải thiện giấc ngủ.

Đáng chú ý, theo như các thầy cô giảng dạy ngành Bác sĩ y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, phật thủ khi kết hợp với cam thảo, trần bì hoặc sa nhân sẽ phát huy tác dụng tối đa trong điều trị đầy hơi, buồn nôn và chứng tỳ vị hư yếu. Khi dùng làm trà, chỉ cần thái lát mỏng quả phật thủ, hãm cùng nước sôi khoảng 15 phút, có thể thêm một ít mật ong để dễ uống hơn. Đây là cách sử dụng vừa đơn giản, vừa giữ nguyên dược tính.

Tuy mang lại nhiều lợi ích, người bệnh cũng cần lưu ý khi sử dụng phật thủ. Không nên dùng quá nhiều trong ngày vì có thể gây kích ứng dạ dày hoặc ảnh hưởng đến huyết áp. Đối với những bệnh nhân đang điều trị bằng thuốc Tây y, việc dùng phật thủ cần có sự tham khảo ý kiến của thầy thuốc để tránh tương tác không mong muốn.

Ngày nay,  phật thủ không chỉ được sử dụng ở dạng quả tươi mà còn được chế biến thành trà phật thủ, tinh dầu, cao chiết xuất hoặc bột phật thủ. Điều này giúp người dùng dễ dàng tiếp cận và tận dụng công dụng quý báu của loại dược liệu này trong việc chăm sóc sức khỏe hằng ngày.

Cây phật thủ vừa là biểu tượng phong thủy, vừa là vị thuốc quý trong Đông y. Khi được sử dụng đúng cách, phật thủ không chỉ hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý liên quan đến tiêu hóa và hô hấp mà còn giúp tinh thần thoải mái, an nhiên, nâng cao chất lượng cuộc sống.