Hà thủ ô, một trong những dược liệu quý trong y học cổ truyền, từ lâu đã được biết đến với tác dụng bổ huyết, chống lão hóa, và làm đen tóc. Với nhiều công dụng vượt trội trong việc hỗ trợ sức khỏe và điều trị bệnh tật, hà thủ ô đã trở thành một vị thuốc quan trọng trong nhiều bài thuốc cổ truyền.
Hà thủ ô, còn được gọi là hà thủ ô đỏ, là rễ của cây Polygonum multiflorum, một loài thực vật dây leo thuộc họ rau răm. Cây hà thủ ô mọc phổ biến ở các vùng núi cao của Trung Quốc và Việt Nam. Trong y học cổ truyền, hà thủ ô được chế biến thành hai dạng chính: hà thủ ô tươi và hà thủ ô chế. Loại chế, thường được ngâm qua nước vo gạo và chưng với đậu đen, là dạng phổ biến nhất vì giữ được nhiều dưỡng chất và an toàn hơn khi sử dụng.
Hà thủ ô có vị đắng, ngọt nhẹ, tính ấm, và thường được dùng để điều trị các vấn đề về tóc, máu, gan, thận, và hệ thần kinh.
Đây cũng là dược liệu có mặt trong nhiều bài thuốc y học cổ truyền điều trị bệnh nổi tiếng, với nhiều công dụng như:
1. Bổ huyết và tăng cường sức khỏe
Một trong những công dụng nổi bật của hà thủ ô là bổ huyết. Hà thủ ô giúp tăng cường sản xuất hồng cầu, cải thiện lưu thông máu và giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Điều này đặc biệt quan trọng với những người bị thiếu máu, suy nhược cơ thể hoặc cần tăng cường sức khỏe sau bệnh.
Theo y học cổ truyền, hà thủ ô còn được biết đến với khả năng bổ can thận, hai cơ quan quan trọng liên quan đến việc thanh lọc cơ thể và điều hòa huyết dịch. Nhờ tác dụng bổ can thận, hà thủ ô giúp cải thiện sức khỏe tổng quát và hỗ trợ các chức năng cơ bản của cơ thể.
2. Chống lão hóa và làm đen tóc
Hà thủ ô nổi tiếng với khả năng làm đen tóc và chống lão hóa. Người xưa tin rằng, hà thủ ô có khả năng kích thích sản xuất melanin trong tóc, giúp cải thiện màu sắc tự nhiên của tóc và làm chậm quá trình bạc tóc. Bởi vậy, những người cao tuổi thường sử dụng hà thủ ô để duy trì màu tóc đen mượt.
Ngoài ra, các hợp chất chống oxy hóa có trong hà thủ ô giúp bảo vệ cơ thể khỏi tác động của các gốc tự do, nguyên nhân chính gây ra quá trình lão hóa. Điều này không chỉ giúp làn da trở nên mịn màng và khỏe mạnh hơn mà còn giúp kéo dài tuổi thọ.
3. Cải thiện chức năng gan và thận
Hà thủ ô có tác dụng thanh lọc và bảo vệ gan, thận nhờ khả năng hỗ trợ quá trình thải độc. Vị thuốc này giúp làm giảm độc tố trong cơ thể, hỗ trợ điều trị các bệnh lý về gan như viêm gan, gan nhiễm mỡ và tăng cường chức năng thận, từ đó giúp ngăn ngừa các vấn đề về thận như suy thận hay sỏi thận.
Bên cạnh đó, hà thủ ô còn giúp duy trì cân bằng nội tiết và hỗ trợ hệ tiết niệu hoạt động ổn định hơn.
4. Tăng cường sinh lý
Hà thủ ô được biết đến như một dược liệu giúp tăng cường sinh lý, đặc biệt là ở nam giới. Vị thuốc này có khả năng bổ thận tráng dương, giúp cải thiện chức năng sinh dục và làm giảm tình trạng mệt mỏi, suy nhược. Đối với nữ giới, hà thủ ô cũng hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt, giảm tình trạng đau bụng kinh và mất cân bằng hormone.
5. Hỗ trợ hệ thần kinh và cải thiện giấc ngủ
Nhờ có các dưỡng chất quý giá, hà thủ ô còn giúp cải thiện hệ thần kinh, làm giảm căng thẳng và lo âu. Những người thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng hoặc mất ngủ có thể sử dụng hà thủ ô để cải thiện chất lượng giấc ngủ và giúp tâm trạng thoải mái hơn.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Thị Tĩnh – giảng viên khoa Y học cổ truyền, Trường Đại học Lương Thế Vinh, Hà thủ ô có thể được sử dụng trong nhiều bài thuốc và phương pháp điều trị khác nhau. Một số cách sử dụng phổ biến bao gồm:
Sắc uống: Hà thủ ô thường được sắc chung với các vị thuốc khác như đậu đen, đương quy, hoặc sinh địa để tăng cường công dụng bổ huyết và làm đen tóc. Uống nước sắc hà thủ ô đều đặn sẽ giúp cải thiện sức khỏe và mang lại nhiều lợi ích cho tóc.
Ngâm rượu: Rượu hà thủ ô được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc dân gian giúp tăng cường sinh lực, bổ thận tráng dương và cải thiện chức năng sinh lý.
Dùng trong chế biến thực phẩm: Hà thủ ô cũng có thể được dùng trong các món ăn như cháo hà thủ ô hoặc súp, kết hợp với các thực phẩm bổ dưỡng khác như hạt sen, đậu xanh để tăng cường sức khỏe tổng thể.
Hà thủ ô là một trong những vị thuốc quý của y học cổ truyền với nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe và điều trị bệnh tật. Từ việc bổ huyết, làm đen tóc, chống lão hóa đến cải thiện chức năng gan thận và tăng cường sinh lý, hà thủ ô đã trở thành một dược liệu không thể thiếu trong nhiều bài thuốc cổ truyền. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách và có sự hướng dẫn của các chuyên gia y học cổ truyền để đạt được hiệu quả tốt nhất.
