Xuyên Tâm Liên là một loài thảo dược có nguồn gốc từ khu vực Nam Á và Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Cây được biết đến với tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn và tăng cường hệ miễn dịch. Trong y học cổ truyền, Xuyên Tâm Liên được sử dụng phổ biến để chữa các bệnh liên quan đến đường hô hấp, tiêu hóa và các bệnh lý viêm nhiễm khác.
Cây Xuyên Tâm Liên chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học, đặc biệt là andrographolide – một loại diterpenoid có khả năng kháng khuẩn và chống viêm mạnh mẽ. Ngoài ra, trong cây còn có flavonoid, saponin, tannin và các loại alkaloid giúp tăng cường hệ miễn dịch, giải độc cơ thể và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau.
TS Lê Xuân Hùng – giảng viên khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh chia sẻ công dụng chữa bệnh của Xuyên Tâm Liên theo y học cổ truyền như sau:
1. Hỗ trợ điều trị các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp
Một trong những công dụng nổi bật của Xuyên Tâm Liên là giúp điều trị viêm họng, viêm phế quản, cảm cúm và viêm amidan. Nhờ hoạt chất andrographolide, cây có khả năng tiêu diệt vi khuẩn, giảm sưng tấy và làm dịu các triệu chứng viêm nhiễm. Trong dân gian, người ta thường dùng lá hoặc thân cây phơi khô sắc lấy nước uống để trị ho và đau họng hiệu quả.
2. Hỗ trợ tiêu hóa, bảo vệ gan
Xuyên Tâm Liên có tác dụng kích thích hệ tiêu hóa, giảm tình trạng rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, khó tiêu. Ngoài ra, cây còn giúp bảo vệ gan khỏi tác động của các chất độc hại, hỗ trợ điều trị viêm gan và tăng cường chức năng gan. Một số nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng Xuyên Tâm Liên có thể giúp giảm men gan và bảo vệ tế bào gan khỏi sự tổn thương.
3. Khả năng kháng khuẩn, kháng virus
Các nghiên cứu đã chứng minh rằng Xuyên Tâm Liên có khả năng tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn và virus gây bệnh. Cây được sử dụng để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh nhiễm khuẩn, bao gồm cả sốt xuất huyết và sốt rét. Đặc biệt, trong đại dịch COVID-19, Xuyên Tâm Liên được nghiên cứu và ứng dụng tại nhiều quốc gia nhằm hỗ trợ điều trị bệnh nhân nhiễm virus.
4. Giảm đau và chống viêm hiệu quả
Nhờ vào đặc tính chống viêm mạnh mẽ, Xuyên Tâm Liên thường được sử dụng để điều trị các bệnh viêm nhiễm như viêm khớp, viêm dạ dày và viêm đường tiết niệu. Uống nước sắc từ cây Xuyên Tâm Liên giúp giảm đau, giảm sưng viêm và cải thiện triệu chứng của các bệnh lý liên quan.
5. Tăng cường hệ miễn dịch, phòng ngừa bệnh tật
Xuyên Tâm Liên có tác dụng kích thích hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường. Việc sử dụng Xuyên Tâm Liên thường xuyên giúp nâng cao sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt là trong thời điểm giao mùa khi cơ thể dễ bị cảm lạnh và nhiễm khuẩn.
Xuyên Tâm Liên có thể được sử dụng dưới nhiều dạng khác nhau như sắc nước uống, làm cao dán hoặc điều chế thành viên nang, bột để tiện lợi cho việc sử dụng. Một số bài thuốc y học cổ truyền phổ biến với Xuyên Tâm Liên bao gồm:
Chữa viêm họng, cảm cúm: Sắc 10 – 15g Xuyên Tâm Liên khô với 1 lít nước, uống ngày 2 – 3 lần.
Hỗ trợ tiêu hóa, giảm đau dạ dày: Dùng 5 – 10g Xuyên Tâm Liên khô sắc nước uống trước bữa ăn.
Hỗ trợ điều trị viêm gan: Kết hợp Xuyên Tâm Liên với các vị thuốc như Diệp Hạ Châu, Nhân Trần, sắc nước uống hàng ngày để thanh nhiệt, giải độc gan.
Mặc dù Xuyên Tâm Liên có nhiều lợi ích đối với sức khỏe, nhưng cần sử dụng đúng liều lượng và đúng cách để tránh tác dụng phụ. Một số trường hợp có thể gặp tình trạng khô miệng, buồn nôn hoặc hạ huyết áp khi sử dụng quá liều. Phụ nữ mang thai, người có tiền sử bệnh gan nặng hoặc huyết áp thấp nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
