Kỹ thuật châm cứu có công dụng như nào trong y học cổ truyền?

Châm cứu là sự kết hợp của hai kỹ thuật: “châm” – dùng kim châm vào các huyệt đạo trên cơ thể và “cứu” – sử dụng nhiệt từ ngải cứu hơ lên huyệt để kích thích lưu thông khí huyết. Hai kỹ thuật này có thể sử dụng riêng lẻ hoặc phối hợp tùy vào thể trạng và bệnh lý cụ thể. Mục đích chính của châm cứu là điều hòa âm dương, khai thông kinh lạc, điều chỉnh chức năng tạng phủ, từ đó hỗ trợ quá trình tự chữa lành của cơ thể.

Theo tiến sĩ Lê Xuân Hùng, giảng viên khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, con người là một tiểu vũ trụ sống động, trong đó khí huyết phải lưu thông liên tục trong các kinh mạch để nuôi dưỡng toàn thân. Khi khí huyết bị tắc nghẽn hoặc suy yếu, cơ thể dễ sinh bệnh. Châm cứu tác động vào hệ thống huyệt đạo – những “cửa ngõ” quan trọng của khí huyết – nhằm lập lại sự cân bằng và thúc đẩy quá trình phục hồi.

Hiện nay, y học hiện đại cũng đã ghi nhận nhiều tác dụng sinh học của châm cứu, đặc biệt là khả năng kích thích cơ thể sản sinh các chất giảm đau tự nhiên như endorphin, serotonin, giúp giảm đau, chống viêm và cải thiện chức năng miễn dịch. Bên cạnh đó, châm cứu còn làm tăng lưu lượng máu đến các cơ quan, thúc đẩy quá trình trao đổi chất và làm dịu hoạt động của hệ thần kinh trung ương.

Châm cứu thường được chỉ định trong nhiều bệnh lý khác nhau, cả cấp tính và mãn tính. Một số bệnh phổ biến có thể kể đến như: đau đầu, mất ngủ, rối loạn kinh nguyệt, viêm xoang, đau lưng, đau vai gáy, thoát vị đĩa đệm, hội chứng ống cổ tay, hen suyễn, rối loạn tiêu hóa và cả hỗ trợ điều trị vô sinh. Đặc biệt, trong lĩnh vực phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não, châm cứu kết hợp vật lý trị liệu cho thấy những tiến triển tích cực.

Dù là phương pháp không dùng thuốc, châm cứu vẫn đòi hỏi sự chính xác và tay nghề cao từ người thực hiện. Mỗi huyệt đạo trên cơ thể đều có mối liên hệ nhất định với tạng phủ và đường kinh mạch. Nếu châm sai vị trí, sai chiều kim, hoặc lựa chọn sai huyệt sẽ không mang lại hiệu quả, thậm chí có thể gây nguy hiểm. Vì vậy, người hành nghề châm cứu cần được đào tạo bài bản, am hiểu cả lý luận y học cổ truyền lẫn thực hành lâm sàng.

Ngoài ra, không phải ai cũng phù hợp để châm cứu. Những người có bệnh lý tim mạch nghiêm trọng, rối loạn đông máu, phụ nữ mang thai ở những tháng đầu hoặc người quá suy nhược cần được bác sĩ thăm khám cẩn thận trước khi quyết định sử dụng phương pháp này.

Ngày nay, châm cứu không chỉ là phương pháp được ưa chuộng tại các phòng khám y học cổ truyền mà còn được ứng dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia trên thế giới. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã công nhận hiệu quả của châm cứu đối với hàng chục loại bệnh. Trong bối cảnh xã hội ngày càng quan tâm đến các phương pháp chữa bệnh tự nhiên, không dùng thuốc, châm cứu đang ngày càng được đánh giá cao nhờ sự an toàn, ít tác dụng phụ và có thể kết hợp hài hòa với y học hiện đại. Trong bối cảnh y học tích hợp đang ngày càng phát triển, châm cứu và vật lý trị liệu được xem là hai phương pháp hỗ trợ lẫn nhau rất hiệu quả.

Tại nhiều trung tâm y học phục hồi chức năng hiện nay, châm cứu đã được đưa vào như một liệu pháp song hành với vật lý trị liệu, tạo nên mô hình điều trị tích hợp Đông - Tây y hiệu quả. Sự hợp tác giữa các bác sĩ y học cổ truyền và chuyên viên vật lý trị liệu phục hồi chức năng đang mở ra những hướng đi mới trong chăm sóc sức khỏe toàn diện, vừa an toàn, vừa cá nhân hóa theo từng người bệnh.