• Khám phá công dụng chữa bệnh của cây xương rồng trong Y học cổ truyền

• Công dụng chữa bệnh của cây đăng tâm thảo trong Y học cổ truyền

Tổng quan về chấn thương vỡ xương bánh chè

Vỡ xương bánh chè là một dạng gãy xương phổ biến vùng đầu gối, thường xảy ra do té ngã trực tiếp lên gối hoặc tai nạn giao thông. Khi xương bánh chè bị vỡ, người bệnh mất khả năng duỗi gối, kèm theo đau dữ dội và sưng nề quanh khớp. Sau khi được cố định bằng bó bột hoặc phẫu thuật, việc phục hồi chức năng là bước cực kỳ quan trọng để lấy lại khả năng vận động. Theo các chuyên gia tại Đại học Phục hồi chức năng, người bệnh nếu chỉ điều trị nội khoa mà không tập luyện đúng sẽ có nguy cơ cứng khớp gối, yếu cơ tứ đầu đùi, gây khó khăn trong đi lại và sinh hoạt hàng ngày.

Nguyên tắc phục hồi chức năng sau vỡ xương bánh chè

Phục hồi chức năng sau gãy xương bánh chè phải được tiến hành sớm, đúng kỹ thuật và theo từng giai đoạn. Trong giai đoạn đầu, mục tiêu chính là giảm đau, chống sưng nề, duy trì sức mạnh cơ quanh khớp và ngăn ngừa cứng khớp. Khi xương đã liền một phần, các bài tập chủ động, tăng biên độ khớp và sức cơ được đưa vào để giúp người bệnh dần lấy lại chức năng vận động bình thường. Điều quan trọng là không được tập quá sớm hoặc quá mạnh, vì có thể làm di lệch xương, ảnh hưởng đến quá trình liền xương.

Các bài tập phục hồi chức năng cho từng giai đoạn

1. Giai đoạn cố định (0–4 tuần)

Trong giai đoạn này, người bệnh vẫn còn bó bột hoặc nẹp gối cố định. Mục tiêu là duy trì lưu thông máu và sức mạnh cơ đùi. Người bệnh nên thực hiện bài tập co cơ tĩnh, tức là siết cơ đùi trong 5–10 giây rồi thả lỏng, lặp lại 10–15 lần mỗi buổi, ngày 2–3 lần. Ngoài ra, có thể tập co duỗi cổ chân và cử động các ngón chân để tránh tắc mạch và giảm sưng. Việc kê cao chân khi nằm giúp máu lưu thông tốt hơn, giảm phù nề đáng kể.

2. Giai đoạn vận động sớm (4–8 tuần)

Khi bác sĩ cho phép tháo bột hoặc nẹp, người bệnh bắt đầu tập gập duỗi gối nhẹ nhàng trong giới hạn chịu đựng. Có thể tập kéo gối bằng tay lành hoặc dùng dây quấn quanh cổ chân để hỗ trợ gập gối dần dần. Một bài tập đơn giản nhưng hiệu quả là “trượt gót”: nằm ngửa, gập gối từ từ rồi duỗi ra, giúp khớp gối linh hoạt hơn. Người bệnh cũng nên tập nâng chân thẳng (straight leg raise) để tăng sức mạnh cơ tứ đầu đùi mà không gây áp lực trực tiếp lên khớp gối.

3. Giai đoạn phục hồi hoàn toàn (8–12 tuần trở đi)

Lúc này, xương đã liền chắc, người bệnh bắt đầu tập kháng lực và thăng bằng. Các bài tập như đạp xe tĩnh, nâng tạ nhỏ bằng cổ chân, tập đứng lên ngồi xuống hoặc bước lên bục thấp sẽ giúp phục hồi sức mạnh cơ và khả năng phối hợp vận động. Bên cạnh đó, nên tập đi bộ trên mặt phẳng, tăng dần tốc độ và thời gian để rèn luyện sức chịu đựng cho khớp gối. Những bài tập này cần được thực hiện dưới sự giám sát của kỹ thuật viên phục hồi chức năng để đảm bảo đúng tư thế và an toàn cho khớp.

Trong suốt quá trình phục hồi, người bệnh cần chú ý không tập luyện khi còn đau nhức hoặc sưng nóng vùng gối. Nếu có cảm giác khớp kêu lụp cụp hoặc đau tăng, cần ngưng tập và báo cho bác sĩ. Khi ngủ, nên kê gối dưới khớp gối để tạo cảm giác thoải mái, tránh duỗi gối hoàn toàn trong thời gian đầu. Chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng: cần bổ sung nhiều canxi, vitamin D, protein và kẽm từ sữa, cá, trứng, rau xanh để hỗ trợ liền xương nhanh chóng.

Các chuyên viên vật lý trị liệu được đào tạo tại Cao đẳng Phục hồi chức năng thường nắm vững kỹ thuật đánh giá tổn thương, thiết kế bài tập phù hợp với từng giai đoạn hồi phục của người bệnh. Nhờ kiến thức về cơ sinh học và trị liệu vận động, họ giúp bệnh nhân đạt kết quả tốt hơn và rút ngắn thời gian phục hồi. Sự hướng dẫn đúng chuyên môn giúp người bệnh tự tin hơn trong quá trình điều trị, tránh sai tư thế hay quá tải lên khớp gối mới hồi phục.

Phục hồi chức năng sau vỡ xương bánh chè là hành trình đòi hỏi sự kiên trì và hướng dẫn bài bản. Thực hiện các bài tập đúng giai đoạn, kết hợp chăm sóc dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh chóng lấy lại khả năng vận động bình thường. Với sự đồng hành của các chuyên viên phục hồi chức năng, người bệnh hoàn toàn có thể trở lại sinh hoạt và lao động như trước khi chấn thương.