Chút chít là một loại rau mọc phổ biến ở cả vùng đồng bằng và miền núi trong nước ta. Lá non của cây mang hương vị đắng nhẹ khi sử dụng làm thực phẩm
Theo THS. DS. Tôn Thảo Vy giảng viên môn dược liệu Trường Cao đẳng Y dược Pasteur cho biết Ngoài ra, nó cũng được ứng dụng như một loại thuốc dân gian, thường được sử dụng bên ngoài da để điều trị hắc lào và ghẻ ngứa. Khi uống, chút chít có tác dụng như một loại thuốc nhuận trường, giúp giảm táo bón.
Giới thiệu cây chút chít
Chút chít, được biết đến với các tên gọi như Trút trít, Lưỡi bò, Ngưu thiệt, Dương đề, thuộc vào họ Rau răm (Polygonaceae) và bao gồm một số loài như Rumex crispus L., Rumex wallichi Meisn, Rumex acetosa L., và các loài khác trong chi Rumex.
Đây là loại cỏ nhỏ, có chiều cao từ 0,4 đến 1,2 mét, thân cứng và ít phân nhánh. Trên thân cây có rãnh dọc. Lá mọc so le, với phiến lá rộng lên đến 5cm, dài khoảng 15-20cm, mép lá nguyên và lượn sóng. Hoa mọc sít nhau, quả của nó có hình bế, ba cạnh, với đài tồn tại ở phía dưới.
Rau chút chít
Bào chế
Cây chút chít phổ biến trong môi trường tự nhiên, từ những vùng đất ẩm thấp ở cả miền xuôi và miền núi. Ngay cả ở những vùng cao và mát như Sa Pa (Lào Cai), cây cũng có thể được tìm thấy.
Tùy thuộc vào mục đích sử dụng, có thể tận dụng toàn bộ phần của cây.
Rễ có thể đào quanh năm nhưng thời điểm tốt nhất là vào mùa thu đông, đặc biệt là trong các tháng 8, 9, 10.
Sau khi đào lên, cây cần được làm sạch đất, loại bỏ rễ con và sau đó phơi khô.
Bộ phận được sử dụng để làm thuốc bao gồm lá, rễ và hạt.
Hoa nhỏ mọc sít nhau
Thành phần hóa học
Trong Rumex crispus, các chất phổ biến bao gồm Rumicin, chrysarobin, β-sitosterol, hexadecanoic acid, hexadecanoic-2,3-dihydroxy propyleste, chrysophanol, physcion, emodin, chrysophanol-8-Oβ-D-glucopyranoside, physcion-8-O-βD-glucopyranoside, emodin-8-O-β-Dglucopyranoside, gallic acid, (+)-catechin, kaempferol, quercetin, kaempferol-3-O-αL-rhamnopyranoside và quercetin-3-O-α-L-rhamnopyranoside.
Trong khi đó, Rumex japonicus chứa Emodin, rutin, rumejaposide, epoxynaphthoquinol, chrysophanol, physcion và 8-O-β-glucopyranoside.
Công dụng
Chút chít được sử dụng với các tác dụng như làm mát, giải độc, nhuận tràng và diệt ký sinh trùng.
Nó được ứng dụng để điều trị các tình trạng như chảy máu do nhiệt độ, kiết lỵ, táo bón, và trĩ nội. Cũng được sử dụng trong việc điều trị bên ngoài các vấn đề như ghẻ, mụn nhọt, viêm da thần kinh, chàm và hắc lào.
Liều dùng
Liều dùng khuyến nghị là từ 3g đến 5g, tùy thuộc vào mục đích sử dụng. Chút chít có thể được áp dụng bên ngoài bằng cách bôi nước ép hoặc sử dụng rễ khô, sau đó thoa nước ép Chút chít lên khu vực bị ảnh hưởng.
Hỗn hợp Chút chít thái mỏng 8g, Cam thảo 4g, và nước 300ml được sắc còn 150ml. Uống chia thành nhiều lần trong ngày.
Chút chít ngâm rượu bôi da trị hắc lào
Viên nhuận tràng Chút chít
Mỗi viên Chút chít chứa 0,5g bột Chút chít, 0,3g bột Cam thảo, 0,15g diêm sinh đã rửa, và 0,04g bột Hồi. Để có tác dụng nhuận tràng, uống 1-2 viên mỗi ngày. Nếu muốn có tác dụng tẩy, uống 3-6 viên hoặc 8 viên. Thực hiện vào buổi tối.
Dung dịch hắc lào
Sử dụng bột rễ Chút chít 100g và rượu 600-500ml để ngâm trong 10 ngày. Sau đó, lấy ra và bôi lên các vết hắc lào đã rửa sạch. Có thể sử dụng để bôi lên ghẻ hoặc trứng cá.
Lưu ý khi sử dụng
Có một số lưu ý quan trọng khi sử dụng cây Chút chít:
Người hư hàn và tiêu chảy: Tránh sử dụng cây Chút chít cho những người có tình trạng hư hàn hoặc tiêu chảy, vì có thể gây kích thích và tăng cường hiện tượng này.
Thận trọng khi sử dụng lâu dài: Nếu bạn đang dùng Chút chít như một loại thuốc, hãy thảo luận với bác sĩ về việc sử dụng lâu dài và theo dõi các tác dụng phụ có thể xuất hiện.
Chú ý đến liều lượng: Đối với các loại thuốc chứa Chút chít, hãy tuân thủ đúng liều lượng được đề xuất trong hướng dẫn hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.
Không tự y án chẩn đoán và tự chữa trị: Chút chít có thể được sử dụng trong điều trị một số vấn đề sức khỏe, nhưng không nên tự y án chẩn đoán và tự chữa trị. Luôn thảo luận với chuyên gia y tế trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình điều trị nào.
Thận trọng khi sử dụng ngoại tiêu: Nếu sử dụng Chút chít ngoại tiêu, như làm thuốc trị ghẻ lở, hắc lào, hoặc chàm, hãy chắc chắn rằng da đã được làm sạch kỹ trước khi áp dụng và theo dõi mọi biểu hiện phụ có thể xuất hiện.
Tham khảo ý kiến bác sĩ: Luôn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng cây Chút chít, đặc biệt là nếu bạn đang có vấn đề sức khỏe cụ thể hoặc đang sử dụng các loại thuốc khác.
Cây đài hái không chỉ được biết đến như một loại thực phẩm thay thế mỡ lợn mà còn là vị thuốc quý trong đông y, hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý như rôm sảy, kiết lỵ, sưng vú và giúp nhuận tràng.
Cây bụp giấm là dược liệu quen thuộc trong Đông y với vị chua thanh, tính mát, mang nhiều lợi ích cho sức khỏe. Loài cây này không chỉ được dùng làm nước giải khát mà còn có tác dụng phòng và chữa nhiều bệnh lý.
Trong kho tàng phương tễ Đông y, Đại Hoàng Phụ Tử Thang được coi là bài thuốc tiêu biểu của phép ôn hạ, vừa có tác dụng công hạ mạnh mẽ, vừa giúp tán hàn, chỉ thống.
Cây ô môi không chỉ tạo bóng mát mà còn là vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Với nhiều công dụng như thanh nhiệt, nhuận tràng và hỗ trợ tiêu hóa, cây ô môi được dân gian sử dụng rộng rãi trong đời sống thường ngày.
