Dược sĩ tư vấn về nhóm thuốc alpha blockers

Cùng giảng viên trường cao đẳng Y dược Paster tìm hiểu thêm về công dụng, tác dụng không mong muốn chặn alpha.

• Thuốc chẹn alpha là gì?

Thuốc chẹn alpha là thuốc liên kết với các thụ thể alpha-adrenergic, có mặt trong cơ trơn và động mạch trên khắp cơ thể. Thuốc chẹn alpha ngăn chặn tác dụng của norepinephrine. Tên gọi khác là thuốc chẹn alpha adrenergic/đối kháng alpha adrenergic / thuốc chẹn α. Khi các thuốc chẹn alpha liên kết với các thụ thể alpha trong cơ trơn mạch máu, ngăn chặn norepinephrine gắn vào thụ thể alpha. Tác dụng dược lý của thuốc chẹn alpha làm thư giãn các cơ trơn và mạch máu.

Khi co mạch sẽ làm tăng sức cản  ngoại vi và huyết áp toàn thân. Bằng cách làm giãn các cơ trơn và mạch máu, chẳng hạn như trong trường hợp tuyến tiền liệt mở rộng. Ngoài ra, thuốc chẹn alpha làm giảm huyết áp do giãn cơ trơn mạch máu.

Có ba loại chất chặn alpha adrenergic:

• Các thuốc chẹn alpha không chọn lọc liên kết với cả thụ thể alpha-1 và alpha-2. Ví dụ phentolamine và phenoxybenzamine dùng cho những bệnh nhân có một số loại khối u được gọi là pheochromocytoma và paraganglioma.

• Các chất chặn alpha 1 chọn lọc chỉ liên kết với các thụ thể alpha-1. Những thuốc có hậu tố "-osin", chẳng hạn như terazosin, doxazosin, prazosin, alfuzosin, tamsulosin và silodosin. Sử dụng để điều trị huyết áp cao và phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH).
• Các chất chẹn alpha 2 chọn lọc chỉ liên kết với các thụ thể alpha-2. Những loại thuốc Yohimbine và idazoxan đang được nghiên cứu Yohimbine đã được sử dụng để điều trị rối loạn cương dương.

Hình. Receptor alpha tại cơ quan đích

• Thuốc chẹn alpha có được sử dụng cho chứng lo âu không?

Thuốc chẹn alpha đôi khi được sử dụng ngoài nhãn hiệu để điều trị những cơn ác mộng do PTSD (rối loạn căng thẳng sau chấn thương) gây ra.

FDA đã phê duyệt thuốc chẹn alpha cho các điều kiện sau:

• Tăng huyết áp - Doxazosin, prazosin, terazosin
• Tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (BPH hoặc tuyến tiền liệt mở rộng) - Alfuzosin, doxazosin, silodosin, terazosin
• Một số khối u, chẳng hạn như pheochromocytoma của tuyến thượng thận và paraganglioma gần động mạch cảnh ở cổ - Phentolamine và phenoxybenzamine

Các ứng dụng ngoài nhãn của thuốc chẹn alpha bao gồm:

• Phentolamine cho tổn thương da do sự tăng norepinephrine vào các mô da.
• Phentolamine để đảo ngược gây tê cục bộ.
• Prazosin cho những cơn ác mộng và rối loạn giấc ngủ liên quan đến rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD).
• Prazosin cho các vấn đề tuần hoàn liên quan đến bệnh Raynaud.
• Tamsulosin cho viêm tuyến tiền liệt (viêm tuyến tiền liệt) và các triệu chứng đường tiết niệu dưới ở nam giới (cấp bách, tần suất và tiểu đêm hoặc đi tiểu ban đêm).
• Alfuzosin, doxazosin, silodosin và terazosin giúp vượt qua sỏi thận bị mắc kẹt trong niệu quản.

Hình. Biệt dược Xatral (hoạt chất alfuzosin)

• Tác dụng phụ chính của thuốc chẹn alpha là gì?

Các tác dụng phụ thường gặp của thuốc chẹn alpha là chóng mặt, nhức đầu, yếu và nhịp tim nhanh.

Thuốc chẹn alpha có thể gây hạ huyết áp tư thế, đặc biệt là sau liều đầu tiên. Khi huyết áp giảm, nó có thể gây chóng mặt, choáng váng, ngất xỉu và ngã. Nguy cơ cao hơn ở người lớn tuổi và những người có xương yếu (nguy cơ gãy xương). Dùng thuốc chẹn alpha trước khi đi ngủ có thể làm giảm nguy cơ té ngã vì bạn sẽ đi ngủ sau khi uống thuốc.

Các tác dụng phụ khác của thuốc chẹn alpha bao gồm xuất tinh ngược và priapism (cương cứng kéo dài và đau đớn kéo dài hơn 4 giờ) có thể dẫn đến bất lực vĩnh viễn nếu nó không được điều trị kịp thời.

Dùng thuốc chẹn alpha cũng có thể gây ra nhịp tim nhanh phản xạ (sự gia tăng nhịp tim khi huyết áp giảm).

Ngoài ra, dùng thuốc chẹn alpha như tamsulosin (Flomax) có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc hội chứng mống mắt mềm trong phẫu thuật, một biến chứng trong quá trình phẫu thuật mắt.

• Ai không nên dùng thuốc chẹn alpha?

Thuốc chẹn alpha có thể không an toàn cho những PNCT&CCB, trải qua phẫu thuật đục thủy tinh thể, những người có tiền sử hạ huyết áp thế đứng, bệnh tim, suy tim, bệnh thận, các vấn đề về tuần hoàn hoặc nhiễm trùng đường hô hấp, những người đang dùng thuốc để điều trị rối loạn cương dương.

• Sự khác biệt giữa trình chặn alpha và trình chặn beta là gì?

Cả thuốc chẹn alpha và thuốc chẹn beta đều là thuốc hạ huyết áp. Tuy nhiên, thuốc chẹn alpha làm giảm huyết áp bằng cách liên kết với các thụ thể alpha adrenergic, trong khi thuốc chẹn beta làm như vậy bằng cách liên kết với các thụ thể beta-adrenergic.

Ví dụ, thuốc chẹn beta có tác dụng mạnh hơn đối với tim và tác dụng thấp đối với hệ tiết niệu. Ngoài ra, tương tác thuốc với các loại thuốc khác và tác dụng phụ của thuốc chẹn alpha so với thuốc chẹn beta là khác nhau.

Bên cạnh thuốc chẹn alpha và thuốc chẹn beta, còn có các loại thuốc khác để cải thiện các triệu chứng của huyết áp cao, chẳng hạn như thuốc chẹn kênh calci, thuốc chẹn thụ thể angiotensin II (ARBs), thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) và thuốc lợi tiểu (thuốc nước). Đây là những loại thuốc đầu tiên cho huyết áp cao.

Tóm lại,  Theo tin Y tế Trường Đại Học Lương Thế Vinh thuốc chẹn alpha thường được kê đơn để điều trị huyết áp cao, cải thiện lưu lượng nước tiểu và các triệu chứng đường tiết niệu dưới gây ra bởi tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (BPH hoặc tuyến tiền liệt mở rộng). Một số thuốc chẹn alpha cũng được sử dụng ngoài nhãn. Prazosin có thể điều trị những cơn ác mộng do PTSD (rối loạn căng thẳng sau chấn thương) hoặc các vấn đề về tuần hoàn. Tamsulosin có thể giúp vượt qua sỏi thận. Tác dụng phụ thường gặp của thuốc chẹn alpha là chóng mặt, nhức đầu và huyết áp thấp. Mong rằng các kiến thức trên giúp bạn hiểu về nhóm thuốc chẹn alpha adrenergic.