Khám bệnh theo phương pháp Đông Y là dùng Tứ chẩn (vọng, văn, vấn, thiết) để khám tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh, từ đó Bác sĩ YHCT dựa trên các triệu chứng bệnh lý để chẩn đoán (bát cương, tạng phủ, kinh lạc, nguyên nhân, bệnh danh) và quyết định phương pháp điều trị cho phù hợp.
Đông Y chẩn đoán bệnh bằng phương pháp Y Học Cổ Truyền bao gồm
Vọng chẩn: Quan sát tình trạng bệnh nhân.
Văn chẩn: Lắng nghe âm thanh từ thể trạng và tính chất của các âm thanh như tiếng thở, tiếng ho, tiếng rên hay ngửi mùi phát ra từ người bệnh.
Vấn chẩn: Hỏi người bệnh hoặc người thân của người bệnh về tiền sử bệnh, diễn tiến bệnh từ lúc khởi bệnh đến lúc thăm khám, tính chất bệnh lý.
Thiết chẩn: Sờ nắn đề xem vị trí và tính chất của bệnh, thường xem tại da, thịt, tay chân và bụng. Xem mạch để biết được tình trạng thịnh suy của các tạng phủ, vị trí nông sâu, tính chất hàn nhiệt của bệnh.
Lưu ý: Người bệnh đến khám bệnh và chữa bệnh bằng phương pháp của y học cổ truyền tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Bác sĩ Y học cổ truyền được đào tạo bài bản chuyên sâu về Y lý và Y thuật Đông Y và được cấp chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh bằng Đông Y theo quy định của pháp luật.
Trang thiết bị của cơ sở khám chữa bệnh Đông Y cần có gồm
Bàn, ghế để thầy thuốc và người bệnh ngồi, giường để người bệnh nằm khi thầy thuốc thăm khám.
Phòng khám bệnh, buồng bệnh phải bảo đảm thông khí tốt, đủ ánh sáng.
Gối kê tay để bắt mạch, găng tay, dung dịch sát khuẩn tay nhanh hoặc xà phòng, bàn chải, khẩu trang, ống nghe, máy đo huyết áp, nhiệt kế, ...
Hồ sơ, bệnh án, sổ khám bệnh.
Thầy thuốc cần lưu ý: Tư thế người bệnh khi khám là ngồi hoặc nằm phù hợp với tình trạng bệnh lý. Trường hợp người bệnh là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi phải có người giám hộ.
Điều trị bệnh bằng phương pháp Y Học Cổ Truyền
Hiện nay các phòng khám chẩn trị y học cổ truyền thường vận dụng phương pháp chữa bệnh của Đông Y như châm cứu, các bài thuốc uống hoặc dung bôi ngoài da và cả xoa bóp trong điều trị bệnh. Trong đó, việc châm cứu cho bệnh nhân được Y học hiện đại thừa nhận hiệu quả dựa trên việc tác động vào hệ thống kinh mạch với hàng trăm huyệt đạo trên cơ thể.
Hệ thống huyệt và đường kinh mạch có mối liên hệ mật thiết với các tạng, phủ trong cơ thể. Người thầy thuốc sẽ dựa trên nguyên lý này để điều trị, các rối loạn ở tạng phủ nào, rối loạn kiểu nào thì sẽ thực hiện can thiệp vào các huyệt tương ứng và một số huyệt khác liên quan để hỗ trợ nếu cần thiết.
Điểm khác biệt là hệ thống các huyệt, kinh mạch đó không thể sử dụng những phương pháp giải phẫu, sinh lý của Tây y để miêu tả được, mặc dù trong thời đại ngày nay, liệu pháp châm cứu được sử dụng như một cách để gây giảm cảm giác (gây tê) trong một số phẫu thuật (Đông Tây y kết hợp).
Ưu điểm của chữa bệnh theo phương pháp Y Học Cổ Truyền
Nhiều phương pháp, nguyên liệu Y Học Cổ Truyền được sử dụng trong việc khám điều trị cho người bệnh thường có tính an toàn cao. Các loại thuốc chủ yếu đều đến từ thiên nhiên, ví dụ như quả, hoa, thân cây, rễ cây, lá cây... Điều này sẽ hạn chế được tác dụng phụ đối với cơ thể bệnh nhân.
Y Học Cổ Truyền giúp mang lại hiệu quả cho bệnh nhân trong việc hỗ trợ điều trị bệnh mãn tính, do tính chất bệnh cần được chữa trị lâu dài song song hạn chế tác dụng phụ. Ngoài ra, khám đông y không chỉ đẩy lùi được bệnh mà còn giúp bổ sung dưỡng chất, mang lại tác dụng trong tốt trong thẩm mỹ.
Nhược điểm của khám chữa bệnh theo phương pháp Y Học Cổ Truyền
Đa số Đông Dược tuy mang lại hiệu quả cao nhưng tác dụng thường đến chậm, không nhanh như đối với thuốc tây. Ngoài ra, khâu bào chế thuốc Đông Y thường khá kỳ công và mất nhiều thời gian. Nhiều loại thuốc trong phòng khám đông y thường có mùi đặc trưng và khá khó uống, đặc biệt với người bệnh chưa quen.
Nguồn nhân lực Bác sĩ Y Học Cổ Truyền còn hạn chế. Hiện nay đa phần các thầy thuốc khám chữa bệnh bằng liệu pháp Đông Y là Y sĩ trung cấp y học cổ truyền, sau khi tốt nghiệp tại trường phải trải qua một quá trình học hỏi lâu dài sau đó, tích lũy kinh nghiệm, thực hành liên tục rồi mới được hành nghề.
Y Học Cổ Truyền có thể mang lại hiệu quả chữa trị bệnh một cách an toàn và lâu dài. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của Tiến sĩ Y học cổ truyền Đỗ Minh Hiền thì bệnh nhân nên tham vấn thầy thuốc về việc kết hợp liệu pháp Tây y và Đông Y đúng cách để đảm bảo an toàn và nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.
Xem thêm: Tuyển sinh Đại học ngành Bác sĩ Y học cổ truyền
