Hương phụ, một vị thuốc quý trong y học cổ truyền, từ lâu đã được sử dụng để điều hòa khí huyết, giảm đau và hỗ trợ tiêu hóa. Với đặc tính cay, đắng, hơi ngọt, hương phụ không chỉ giúp phụ nữ điều hòa kinh nguyệt mà còn có tác dụng an thần, chữa rối loạn tiêu hóa và nhiều công dụng khác.
Hương phụ (tên khoa học: Cyperus rotundus), còn gọi là cỏ gấu hay cỏ cú, là một loại cây thân thảo thuộc họ Cói (Cyperaceae). Cây mọc hoang ở nhiều nơi, từ đồng ruộng đến ven đường, bờ sông. Bộ phận được sử dụng làm thuốc là phần thân rễ (củ) của cây. Sau khi thu hái, hương phụ được rửa sạch, phơi hoặc sấy khô rồi dùng làm dược liệu.
Theo y học cổ truyền, hương phụ có vị cay, đắng, hơi ngọt, tính ấm, quy vào các kinh Can, Tỳ và Tam tiêu. Dược liệu này nổi bật với công năng hành khí, giảm đau, kiện tỳ, điều kinh và tiêu hóa thức ăn.
Công dụng chữa bệnh của Hương phụ được PGS.TS Tạ Thị Tĩnh, giảng viên khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh chia sẻ như sau:
Điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh
Hương phụ được coi là một trong những vị thuốc hàng đầu giúp điều kinh, giảm đau bụng kinh do khí trệ. Theo Đông y, kinh nguyệt không đều thường liên quan đến sự rối loạn của khí huyết. Hương phụ giúp điều hòa khí, từ đó thúc đẩy kinh nguyệt lưu thông trơn tru hơn.
Bài thuốc:
Hương phụ 12g, Ích mẫu 16g, Xuyên khung 12g, Cam thảo 6g. Sắc uống ngày 1 thang, chia làm 2 lần.
Uống liên tục trong 5-7 ngày trước kỳ kinh để giúp điều hòa kinh nguyệt.
Giảm đau, an thần
Hương phụ có tác dụng làm dịu thần kinh, giảm căng thẳng và hỗ trợ giấc ngủ. Những người bị mất ngủ do căng thẳng, lo âu hoặc khí huyết kém lưu thông có thể sử dụng hương phụ để cải thiện tình trạng này.
Bài thuốc:
Hương phụ 10g, Toan táo nhân 15g, Bá tử nhân 12g, Lạc tiên 10g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang.
Dùng liên tục trong 2-3 tuần giúp cải thiện giấc ngủ.
Hỗ trợ tiêu hóa, chữa đầy hơi, khó tiêu
Hương phụ giúp kích thích tiêu hóa, giảm tình trạng đầy bụng, khó tiêu, ăn không ngon miệng. Dược liệu này thường được kết hợp với các vị thuốc khác để trị chứng đầy bụng do khí trệ.
Bài thuốc:
Hương phụ 8g, Chỉ thực 6g, Trần bì 10g, Sa nhân 5g, Gừng tươi 3 lát. Sắc uống sau bữa ăn.
Giúp giảm đầy hơi, khó tiêu, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả.
Chữa đau dạ dày do căng thẳng
Những người bị đau dạ dày do stress, lo âu kéo dài có thể dùng hương phụ để hỗ trợ điều trị. Dược liệu này giúp giãn cơ trơn dạ dày, giảm co thắt và đau.
Bài thuốc:
Hương phụ 10g, Cam thảo 6g, Bạch truật 12g, Bán hạ 8g. Sắc uống ngày 1 thang.
Dùng liên tục trong 2 tuần giúp cải thiện triệu chứng đau dạ dày.
Chữa rối loạn nội tiết, hỗ trợ điều trị u xơ tử cung
Hương phụ có tác dụng cân bằng nội tiết tố nữ, giúp điều hòa kinh nguyệt và hỗ trợ điều trị một số bệnh phụ khoa như u xơ tử cung, u nang buồng trứng.
Bài thuốc:
Hương phụ 12g, Đương quy 10g, Xuyên khung 8g, Ích mẫu 16g. Sắc uống ngày 1 thang.
Hỗ trợ điều hòa nội tiết, giảm triệu chứng đau bụng do u xơ.
Hương phụ là một dược liệu quý trong y học cổ truyền với nhiều công dụng chữa bệnh hữu ích, đặc biệt trong điều hòa khí huyết, hỗ trợ tiêu hóa và giảm đau. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao nhất, cần sử dụng đúng cách và có sự hướng dẫn từ chuyên gia. Nếu được áp dụng đúng, hương phụ sẽ trở thành một giải pháp tự nhiên giúp cải thiện sức khỏe một cách an toàn và hiệu quả.
