Y học cổ truyền mách bạn những bài thuốc chữa bệnh của cây thuốc Mía dò

Theo giảng viên Nguyễn Hữu Bản hiện đang công tác tại Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, Mía dò còn được gọi với một số tên khác như đọt đắng, cát lội hay tậu chó… có tên khoa học là Costus speciosus Smith. Mía dò mọc hoang khắp nơi trong nước ta, miền núi cũng như đồng bằng , thường ưa những nơi ẩm ướt. Có nơi trồng để lấy thân rễ ăn. Đây là loại cỏ cao chừng 50-60cm, thân mềm, có thân rễ phát triển thành củ, lá xòe ra, hình mác, phía đáy lá tròn, đầu phiến nhọn, nhẵn, dài 15 cm -20cm, rộng 6cm -7 cm, cuống ngắn. Cụm hoa mọc thành bông ở đầu cành, không cuống, hình trứng, mọc rất sít, lá bắc xếp cặp đôi không đối xứng, màu đỏ, có lông dài và hơi nhọn, tràng hình phễu, phiến lá chia thành 3 phần đều, môi rất lớn, màu hồng hay trắng, dài và rộng 4cm-8 cm, quả nang dài 13 mm, nhiều hạt nhẵn, màu đen, bóng dài 3 mm.

Trong cây mía dò có chứa một số thành phần hóa học như thân rễ chứa saponin steroid, thuỷ phân diosgenin, tigogenin.  Có công dụng chống viêm. . . Ngọn và cành non còn tươi, nướng, giã , vắt lấy nước nhỏ tai chữa viêm tai. Có thể dùng làm nguyên liệu để chiết xuất diosgenin.

Giảng viên Y học cổ truyền – Trường Đại học Lương Thế Vinh, Tiến sĩ Hoàng Ngọc Hà chia sẻ một số bài thuốc điều trị bệnh từ cây Mía dò như sau:

Trị sốt, đái vàng, đái buốt, thấp khớp, đau lưng, đau dây thần kinh Ngày 10g -20 g dạng thuốc sắc, hoặc cao lỏng.

Chữa đau mắt đau tai: Nhân dân dùng ngọn hay cành non nướng nóng vắt lấy nước nhỏ vào mắt hay vào tai để chữa bệnh Có nơi dùng thân rễ uống, chữa sốt ra mồ hôi, làm thuốc mát. Thân rễ có khi được dùng dùng luộc ăn.

Trị đái dắt, đái buốt, đái vàng, thấp khớp, đau lưng, đau vai, đau dây thần kinh: thân rẽ mía dò 20g sắc lấy nước uống hàng ngày. Eczema, mề đay: Nấu nước Mía dò với lượng vừa đủ để xoa, rửa.

Chữa viêm gan siêu vi trùng: Mía dò 12g, Nhân trần 20g, Chi tử 12g, Thổ phục linh 12g, Xa tiền tử 12g, Sâm bố chính 12 g, Bồ công anh 12g, Mạch môn 10g, Thủy xương bồ 8 g, Cam thảo đất 6 g. Sắc uống ngày một thang.

Trị viêm tai, đau mắt: Cành lá mìa dò non, tươi đem nướng, vắt lấy nước hay giã lấy nước nhò vào tai, mắt đau.

Chữa mày đay, mẩn ngứa, mụn nhọt sưng đau: Thân rẽ mía dò 100 g sắc nước đặc để xoa, rửa, đắp lên chỗ mày đay mẩn ngứa (dùng lúc còn ấm) hoặc pha loãng nước để tắm hàng ngày.

Trị đái dắt, đái buốt: Mía dò, bồ công anh, Mã đề, Rau má, Râu ngô, cam thảo dây, Rễ cỏ tranh mỗi thứ 10g, sắc lấy nước mỗi ngày một thang, chia 2-3 lần uống.

Chữa đau tai, viêm tai mãn tính: Lấy cây mía dò tươi( ngọn) giã nhuyễn vắt lấy nước nhỏ trực tiếp vào tai để 5 phút rồi lấy bông thấm cho khô, ngày làm 3 lần.

Chữa Viêm thận phù thũng cấp: Dùng 15 g Mía dò đun sôi uống.

Bên cạnh đó, Tiến sĩ Ngọc Hà cũng lưu ý, dùng quá liều Mía dò tươi có thể bị ngộ độc. Các triệu chứng phổ biến bao gồm chóng mặt, đau bụng, nôn mửa. Do đó chỉ dùng khi có sự hướng dẫn của thầy thuốc.