Nhờ sự tồn tại của glucose, cơ thể chúng ta luôn được cung cấp đủ năng lượng để thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Nhờ sự tồn tại của glucose, cơ thể chúng ta luôn được cung cấp đủ năng lượng để thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Vậy, chỉ số glucose trong xét nghiệm máu là một đánh giá về mức độ glucose có trong máu. Sự thay đổi về chỉ số này có thể cảnh báo về các vấn đề sức khỏe của cơ thể, như tăng glucose có thể liên quan đến bệnh tiểu đường hoặc các rối loạn chuyển hóa khác, trong khi giảm glucose có thể gợi ý về suy giảm chức năng tuyến tụy hoặc tình trạng gặp rối loạn dinh dưỡng.
Công thức hóa học của glucose
Glucose là một loại đơn đường (monosaccharide) có công thức hóa học C6H12O6. Nó là loại đường tự nhiên được tìm thấy trong nhiều thực phẩm và là nguồn năng lượng chính cho cơ thể con người và các loài động vật khác. Glucose là một thành phần chính của nhiều loại thức ăn như đường, quả, bánh mì, gạo và các loại ngũ cốc.
Trong cơ thể, glucose được hấp thụ từ thực phẩm qua tiêu hóa và sau đó được vận chuyển bằng máu đến các tế bào để cung cấp năng lượng cho các quá trình sống. Ngoài ra, glucose cũng được sử dụng để tổng hợp nhiều chất khác như tinh bột, glycogen (một dạng dự trữ năng lượng trong cơ thể), và các loại lipid khác.
Định lượng glucose máu là một biểu hiện quan trọng giúp đo lường hàm lượng đường trong huyết thanh. Mỗi cá nhân sẽ có mức độ glucose máu riêng biệt, và mức độ này không ổn định mà thay đổi liên tục. Chỉ số glucose máu là thước đo quan trọng để chẩn đoán và điều trị bệnh tiểu đường.
Sau một đêm không ăn gì, hàm lượng glucose máu bình thường là từ 4.1 mmol/l đến 5.9 mmol/l.
Khoảng 1 đến 2 tiếng sau khi ăn sáng, glucose máu sẽ tăng lên, nhưng vẫn duy trì dưới mức 7.0 mmol/L. Vượt quá mức này có thể gợi ý một rối loạn trong việc hấp thụ glucose.
Nếu mức độ glucose máu vào bất kỳ thời điểm nào cao hơn 11.1 mmol/l, có thể là dấu hiệu của tiểu đường. Trong trường hợp này, bệnh nhân cần theo dõi chỉ dẫn từ bác sĩ để kiểm soát bệnh.
Nếu có nguy cơ hoặc các triệu chứng nghi ngờ về tiểu đường, bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra glucose máu. Kết quả của xét nghiệm này sẽ cho biết mức độ glucose trong huyết thanh tại thời điểm xét nghiệm, có thể được thực hiện khi đói (sau ít nhất 8 đến 10 giờ không ăn) hoặc vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tăng glucose máu, bao gồm:
Tiểu đường: Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của tăng glucose máu là tiểu đường, khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không sử dụng insulin một cách hiệu quả. Điều này dẫn đến việc glucose không thể được chuyển từ máu vào các tế bào để sử dụng làm năng lượng, và do đó nồng độ glucose trong máu tăng cao.
Dinh dưỡng không cân đối: Ăn uống chứa nhiều đường và tinh bột có thể dẫn đến tăng glucose máu. Đặc biệt là khi tiêu thụ quá nhiều carbohydrate nhanh chóng, như đường, bánh ngọt, nước ngọt, và thức ăn chế biến, có thể gây ra tăng glucose máu đột ngột.
Thiếu hoạt động thể chất: Việc thiếu hoạt động thể chất có thể dẫn đến sự khó khăn trong việc sử dụng glucose, làm tăng glucose máu. Hoạt động thể chất thường giúp cải thiện sự nhạy cảm của cơ thể đối với insulin và giúp kiểm soát nồng độ glucose trong máu.
Các tình trạng y tế khác: Nhiều tình trạng y tế khác nhau cũng có thể dẫn đến tăng glucose máu, bao gồm căng thẳng, bệnh tim mạch, bệnh thận, suy giảm chức năng gan, và một số loại thuốc như corticosteroid.
Stress: Stress cũng có thể tăng glucose máu thông qua cơ chế tăng cường tiết cortisol, hormone gây ra căng thẳng, có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng insulin.
Tình trạng glucose máu tăng cao cần được đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức để tiến hành điều trị kịp thời. Đồng thời, có một số phương pháp khác cũng có thể hỗ trợ giảm glucose máu, bao gồm:
Uống nước nhiều: Tuy nhiên, người mắc bệnh thận hoặc suy tim nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi thực hiện phương pháp này.
Tiêm thêm insulin: Một số bệnh nhân tiểu đường sử dụng insulin có thể cần tiêm thêm một hoặc hai đơn vị insulin so với liều đã được chỉ định hàng ngày để cải thiện tình trạng glucose máu tăng cao. Tuy nhiên, việc này phải được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
Tiêm insulin là một cách giúp ổn định đường huyết
Vận động 15 - 20 phút với các bài tập nhẹ nhàng: Đây là cách giúp cơ thể tiêu hao glucose nhiều hơn và giảm glucose máu hiệu quả. Tuy nhiên, bệnh nhân cần lưu ý nếu có cảm giác mệt mỏi, chóng mặt hoặc sốt thì không nên tập luyện.
Lưu ý: Trước khi thực hiện các biện pháp này, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ. Hơn nữa, các biện pháp này thường chỉ hiệu quả với những bệnh nhân mắc tình trạng glucose máu tăng cao do ăn uống không hợp lý hoặc quên không uống thuốc.
Để phòng ngừa tình trạng glucose máu tăng cao, nên thực hiện chế độ ăn uống và sinh hoạt phù hợp với tình trạng sức khỏe, duy trì tư duy tích cực, thường xuyên vận động, kiểm soát cân nặng và thực hiện thăm khám định kỳ.