Bác sĩ sản khoa hướng dẫn cách chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng

Trẻ sơ sinh non tháng thường đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt và quan tâm y tế đặc biệt, bởi vì trẻ thường gặp các vấn đề sức khỏe và phát triển do chưa hoàn thiện hoặc phát triển đầy đủ trong tử cung. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về đặc điểm và cách chăm sóc toàn diện cho trẻ sơ sinh non tháng.

Đặc điểm trẻ sơ sinh non tháng

• Thông thường, quá trình mang thai sẽ diễn ra trong 9 tháng 10 ngày (tương đương 40 tuần) được chia thành 3 giai đoạn: 3 tháng đầu, 3 tháng giữa và 3 tháng cuối. Trẻ sơ sinh non tháng là trẻ được sinh khai khi tuổi thai ở tuần thứ 22 đến trước tuần thứ 37.
• Trẻ sinh non thường có những đặc điểm sau đây:

• Kích thước và trọng lượng: Trẻ sơ sinh non tháng thường có kích thước nhỏ hơn và trọng lượng thấp hơn so với trẻ sinh đủ tháng. Trọng lượng thường dưới 2,500 gram, và có thể còn thấp hơn nếu sinh non càng sớm.
• Hệ thống hô hấp: Một trong những thách thức lớn nhất đối với trẻ sơ sinh non tháng là hệ thống hô hấp chưa hoàn thiện. Họ có thể gặp vấn đề về việc thở, như suy hô hấp hoặc khó thở.
• Hệ thống cơ bản: Hệ thống miễn dịch và chức năng thận của trẻ sơ sinh non tháng cũng thường chưa phát triển hoàn chỉnh, điều này có thể gây ra vấn đề về nhiễm khuẩn cấp tính và thải độc tố.
• Hệ thống tiêu hoá: Trẻ sơ sinh non tháng thường gặp phải tình trạng rối loạn tiêu hóa như hay nôn trớ, tiêu chảy, táo bón, đau bụng, bú kém... làm cho hệ thống tiêu hoá dễ bị tổn thương.
• Nhiệt độ cơ thể: Trẻ sơ sinh non tháng thường có khả năng giữ nhiệt độ cơ thể kém hơn, do đó cần được duy trì ở môi trường ấm áp để tránh suy giảm nhiệt độ cơ thể.
• Hệ thống miễn dịch: Hệ thống miễn dịch của trẻ sơ sinh non tháng cũng chưa phát triển đầy đủ, làm cho họ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng và cảm lạnh.
• Thời gian tiểu tiện và ăn: Trẻ sơ sinh non tháng thường cần thời gian vàng để phát triển hệ thống tiêu hóa, do đó thời gian giữa các lần tiểu tiện và ăn thường ngắn hơn so với trẻ sinh đủ tháng.
• Sự phát triển: Trẻ sơ sinh non tháng thường cần thêm thời gian để đạt được các mốc phát triển so với trẻ sinh đủ tháng.

Nguyên nhân thường gặp:

• Tuổi của mẹ: Tuổi của mẹ cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ sinh non tháng, đặc biệt là ở những phụ nữ có tuổi cao.
• Yếu tố bệnh lý: Một số bệnh lý y học của mẹ như tiền sản giật, bệnh tiểu đường, huyết áp cao, bệnh tim mạch hoặc bệnh viêm nhiễm trong thai kỳ có thể gây ra sự sinh non tháng.
• Dị ứng thai nghén: Một số trường hợp, cơ thể của mẹ không chấp nhận thai nghén, dẫn đến sự sinh non tháng.
• Các vấn đề về tổ chức cổ tử cung: Các vấn đề về tổ chức cổ tử cung như tử cung yếu  hoặc viêm nhiễm cổ tử cung có thể gây ra sự sinh non tháng.
• Dị ứng đối với thai nghén: Cơ thể của mẹ phản ứng với thai nghén, dẫn đến việc cơ tử cung bị co lại quá sớm và dẫn đến sự sinh non tháng.
• Vấn đề gen: Một số trường hợp, yếu tố gen có thể gây ra sự sinh non tháng, đặc biệt là khi có lịch sử gia đình về sinh non tháng.
• Lối sống không lành mạnh: Một số yếu tố như hút thuốc, sử dụng rượu, sử dụng ma túy hoặc cân nặng không cân đối của mẹ cũng có thể làm tăng nguy cơ sinh non tháng.
• Stress và áp lực: Các tình trạng stress và áp lực tinh thần lớn có thể ảnh hưởng đến thai nghén và gây ra sự sinh non tháng.

Chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng.

• Chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt và cẩn thận hơn so với trẻ sinh đủ tháng. Dưới đây là một số điều quan trọng cần lưu ý khi chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng:

• Giữ trẻ ấm: Trẻ sơ sinh non tháng rất nhạy cảm với nhiệt độ môi trường. Hãy đảm bảo rằng trẻ luôn được giữ ấm, có thể thông qua việc sử dụng ấm cơ thể, giữ trẻ trong lồng ấp hoặc giữ trẻ gần nguồn nhiệt như ống đèn hồng ngoại.

• Lồng ấp: Chỉ định cho trẻ sinh non cân nặng dưới 1.700g mắc bệnh khiến thân nhiệt không ổn định.
• Giường sưởi: Chỉ định cho trẻ sinh non cân nặng dưới 1.700g có thân nhiệt không ổn định, dùng khi can thiệp các thủ thuật như: giúp thở, thay máu, hút đờm nhớt thường xuyên,...

• Hỗ trợ về hô hấp: Hỗ trợ hô hấp cho trẻ sơ sinh non tháng là một phần quan trọng của chăm sóc y tế đặc biệt dành cho những em bé này. Căn cứ vào tình trạng sức khoẻ để bác sĩ sẽ có phương án hỗ trợ hô hấp phù hợp, bao gồm thở áp lực dương liên tục thiết lập qua đường mũi, đặt nội khí quản và thở máy, đưa thuốc qua đường tĩnh mạch (nếu trẻ xuất hiện cơn ngưng thở),…
• Nuôi dưỡng: “Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ” và đặc biệt quan trọng với trẻ sơ sinh non tháng. Trong sữa mẹ có chứa các protein và kháng thể có lợi cho hệ miễn dịch rất cần thiết cho trẻ sinh non. Nhưng vì trẻ sơ sinh non tháng có cân nặng nhẹ và sức đề kháng yếu, nên ngoài sữa mẹ, có thể bổ sung thêm nguồn dinh dưỡng khác: sữa công thức, các loại vitamin,… Về đường nuôi ăn thì có 2 cách:

• Dinh dưỡng tĩnh mạch dành cho những trẻ sinh quá non, cân nặng dưới 1000gr, gặp các vấn đề về hô hấp, tiêu hóa.
• Dinh dưỡng đường miệng dành cho những trẻ khỏe mạnh hơn, hoặc những trẻ sau một thời gian áp dụng dinh dưỡng tĩnh mạch hiện tại đã sẵn sàng với đường ăn qua miệng. Tuy nhiên, phải theo dõi những dấu hiệu bất thường của trẻ như khó thở, thay đổi trong hành vi và tình trạng cơ thể và thông báo kịp thời cho bác sĩ để có thể xử lý.
• Phương pháp kangaroo: Còn được biết đến là phương pháp da kề da, một phương pháp được khuyến khích sử dụng ngay sau khi sinh dành cho mẹ và bé. Phương pháp này không chỉ áp dụng ngay khi vừa sinh, mà ngay cả khi chăm sóc trẻ sinh non tại nhà, bố mẹ vẫn có thể áp dụng phương pháp này để hỗ trợ cho trẻ.
• Chăm sóc da: Da của trẻ sơ sinh non tháng rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương. Sử dụng các phương pháp chăm sóc da dành riêng cho trẻ sơ sinh non tháng, tránh sử dụng các sản phẩm chứa hóa chất cũng như tác động mạnh lên da.
• Tư vấn y tế định kỳ: Đảm bảo rằng trẻ được thăm khám định kỳ bởi bác sĩ chuyên khoa trẻ sơ sinh non tháng để đảm bảo sự phát triển và sức khỏe của trẻ được theo dõi và hỗ trợ đầy đủ.

Nguồn: Trường Cao đẳng Y dược Pasteur