Bệnh bướu giáp và phương pháp điều trị theo y học cổ truyền

Bướu giáp, hay còn gọi là bướu cổ, là một bệnh lý liên quan đến sự rối loạn của tuyến giáp, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh. Ngoài các phương pháp điều trị hiện đại, y học cổ truyền cũng mang lại những liệu pháp hiệu quả giúp hỗ trợ điều trị và cải thiện triệu chứng của bệnh.

Theo y học cổ truyền, các thể bệnh bướu giáp gồm:

Bướu giáp do can đàm uất kết

Tình trạng này đặc trưng bởi bướu mềm ở cổ, cảm giác vướng víu hoặc nghẹn nơi họng, kèm theo các triệu chứng như hồi hộp, khó chịu, dễ cáu gắt, mất ngủ, cơ thể mệt mỏi, buồn nôn, đờm nhiều và rối loạn tiêu hóa. Phụ nữ có thể gặp tình trạng kinh nguyệt không đều.

Theo y học cổ truyền, bướu giáp thể này xuất phát từ khí uất lâu ngày gây đàm kết lại, kết hợp với hỏa uất khiến âm tổn thương, từ đó sinh bệnh. Tình trạng này có liên quan đến sự mất cân bằng của tạng Can, ảnh hưởng đến Tỳ, làm suy giảm khả năng vận hóa và sinh ra đàm thấp.

Phương pháp điều trị Nguyên tắc trị liệu là sơ can lý khí, hóa đàm, tán kết. Một bài thuốc phổ biến gồm:

Sài hồ 6g, hoàng cầm 10g, uất kim 10g, hậu phác 10g, trần bì 10g, bạch thược 10g, bán hạ 10g, phục linh 15g, hoàng liên 10g, thương truật 10g, sinh mẫu lệ 30g.

Sắc uống mỗi ngày một thang giúp điều hòa khí huyết, giảm uất kết, hỗ trợ tiêu bướu.

Bướu giáp do can kinh hỏa vượng

Người mắc bướu giáp thể này có cổ sưng lớn, khi sờ có cảm giác rung nhẹ. Ngoài ra, người bệnh thường dễ nóng nảy, hay bốc hỏa, vã mồ hôi nhiều, tay run, cảm giác đói nhanh, miệng khô, cơ thể gầy sút và nói nhiều.

Nguyên nhân theo Đông y Do tinh thần căng thẳng kéo dài, khí uất hóa hỏa làm tổn thương âm dịch, gây hỏa nhiệt trong cơ thể. Khi hỏa vượng, nó nung khô dịch tân, làm đàm kết lại, dẫn đến sự hình thành của bướu giáp.

Phương pháp điều trị Cần thanh nhiệt, giáng hỏa, hóa đàm và điều hòa khí huyết. Bài thuốc thường dùng:

Long đởm thảo 10g, chi tử 10g, sài hồ 10g, trạch tả 10g, hoàng cầm 10g, sinh địa 15g, đan sâm 15g, bạch thược 15g, hạ khô thảo 20g, sinh mẫu lệ 30g, thạch quyết minh 30g.

Sắc uống mỗi ngày giúp thanh nhiệt giải độc, tiêu trừ đàm tích tụ, hỗ trợ giảm sưng bướu.

Bướu giáp do khí âm lưỡng hư

Bướu giáp thể này thường gặp ở những người làm việc quá sức, căng thẳng tinh thần kéo dài hoặc chế độ dinh dưỡng kém, dẫn đến suy giảm chức năng Tỳ khí, ảnh hưởng đến quá trình sinh hóa khí huyết. Người bệnh có biểu hiện mệt mỏi, chân tay yếu, sắc mặt nhợt nhạt, môi nhạt màu, sút cân, thở ngắn và dễ đổ mồ hôi.

Khi Tỳ hư không vận hóa tốt, khí huyết sinh hóa kém dẫn đến hư nhược. Nếu kéo dài, chức năng của Thận cũng bị ảnh hưởng, làm hao tổn khí âm, gây huyết ứ và đàm kết ở vùng cổ.

Phương pháp điều trị Bổ khí dưỡng âm, kiện tỳ hóa đàm là nguyên tắc điều trị chủ yếu. Bài thuốc thường dùng:

Đảng sâm 15g, bạch truật 12g, phục linh 15g, cam thảo 6g, mạch môn 15g, ngũ vị tử 10g, sinh địa 15g, đương quy 12g, hoàng kỳ 20g, bạch thược 15g.

Sắc uống mỗi ngày để tăng cường khí huyết, bổ dưỡng tạng phủ và tiêu bướu.

Theo PGS.TS Tạ Thị Tĩnh – giảng viên khoa Y học cổ truyền, Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, việc kết hợp phương pháp Đông y với y học hiện đại có thể mang lại hiệu quả tốt hơn, giúp người bệnh cải thiện sức khỏe và ổn định tuyến giáp. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng để đảm bảo phù hợp với thể trạng và tình trạng bệnh cụ thể.