Bí ẩn về tinh hoa nền y học cổ truyền Trung Quốc

Một bài báo xuất bản vào ngày 28/10 trên tạp chí Science Advances của một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế về y học cổ truyền Trung Hoa đã tiết lộ một nền tảng khoa học ẩn giấu của y học cổ truyền Trung Quốc phát hiện cho thấy phương pháp chữa bệnh cổ truyền 3.000 năm tuổi ở Trung Quốc có thể có nhiều điểm tương đồng so với nền y học hiện đại.

Theo TS Đỗ Minh Hiền giảng viên y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết: Y học cổ truyền Trung Quốc là một trong những hệ thống y tế lâu đời nhất trên thế giới. Theo ghi chép của các thư tịch cổ thì nền y học cổ truyền Trung Hoa có từ thời nhà Thương (1766 - 1122 trước Công nguyên), thời đại nền kinh tế và công nghiệp bùng nổ đã sản xuất ra một số đồ tạo tác bằng đồng tinh xảo nhất trong lịch sử.

Nền tảng của y học cổ truyền Trung Hoa điều trị bệnh dựa trên các triệu chứng được cho là xảy ra khi cơ thể mất cân bằng giữa âm và dương. Nền y học này không có khái niệm "bệnh" vì bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị dựa trên các triệu chứng. Theo bài viết được đăng tải trên tạp chí Science Advances, chính tư duy điều trị đó đã gây khó khăn trong việc kết nối với nền y học hiện đại. Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế thì mặc dù y học cổ truyền Trung Quốc chưa được coi là một phương pháp điều trị dựa trên cơ sở khoa học hiện đại, nhưng rang Trung Y đã sử dụng các thảo mộc khi điều trị một số bệnh. Các loại thuốc Aspirin và morphine là những ví dụ điển hình có nguồn gốc từ thực vật và đã được sử dụng trong y học cổ truyền từ rất lâu trước khi các loại thuốc hiện đại ra đời.

Năm 2015, giải Nobel về y - sinh học đã được trao cho Tu Youyou, một nhà hóa học người Trung Quốc đã phát hiện ra loại thuốc trị sốt rét, có nguồn gốc từ một loại thảo dược, dùng trong y học cổ truyền. Mặc dù, các nghiên cứu đã tìm cách cung cấp cơ sở khoa học để có thể áp dụng trên thực tế, nhưng việc nghiên cứu riêng lẻ từng loại thảo mộc đã tạo ra nhiều giới hạn và không lường trước được những phản ứng của nó khi tương tác với cơ thể con người. Vì vậy, các nhà nghiên cứu đã bắt đầu thiết lập một hệ thống mạng lưới y học. Trong đó, ánh xạ các protein liên quan đến các triệu chứng và mục tiêu của các chất hóa học trong thảo dược vào mạng lưới tương tác protein của con người.

Các protein liên quan đến một triệu chứng có xu hướng tập hợp lại với nhau trên một mạng, vì cả triệu chứng và bệnh tật hiếm khi xảy ra do sự biểu hiện của một gen đơn lẻ mà là do sự tương tác của nhiều gen. Nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng đặc tính thảo dược càng gần với một nhóm triệu chứng thì càng có nhiều khả năng loại thảo dược đó có thể điều trị triệu chứng đó dựa trên cơ chế tác động chéo.

Ví dụ, bài thuốc Đông y Yin Chai Hu (hay rễ cây Stellaria) được công nhận có tác dụng điều trị sốt bởi Dược điển Trung Quốc - hệ thống các loại thuốc y học cổ truyền và hiện đại do Bộ Y tế nước này kiểm duyệt. Xét trên khía cạnh y học, mục tiêu của Yin Chai Hu là điều trị sốt bằng cách điều chỉnh các quá trình viêm.

Gan Xiao, tác giả của bài báo trên tạp chí Science Advances và là nhà nghiên cứu tại Đại học Khoa học và Công nghệ thông tin Nam Kinh nói rằng: "Y học cổ truyền và y học hiện đại có thể có chung nguồn gốc trong cơ chế mạng lưới phân tử."

Bất chấp sự hoài nghi mà y học cổ truyền phải đối mặt từ những người ủng hộ các phương pháp điều trị hiện đại, Trung Quốc vẫn tiếp tục thúc đẩy các phương pháp điều trị của mình. Bên cạnh việc áp dụng y học hiện đại, Trung Quốc còn mở các trung tâm và trường học y học cổ truyền ở các nước trên thế giới. Vào năm 2021, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết nước này đã dựa vào y học cổ truyền để chữa bệnh và cứu người trong hàng nghìn năm qua. Đồng thời, ông kêu gọi các nhóm nghiên cứu nỗ lực tìm cách giải thích các cơ chế của nền y học cổ dưới góc độ khoa học hiện đại.

Trường Đại học Lương Thế Vinh đã dày công tiếp thu những kiến thức tinh hoa y học cổ truyền Trung Quốc để đưa vào chương trình đào tạo Bác sĩ y học cổ truyền để giúp người học sâu về y lý, chắc về y thuật cổ phương.

Xem thêm: Tuyển sinh Đại học ngành Bác sĩ Y học cổ truyền