Bí quyết làm tốt câu nghị luận văn học

• Những lỗi sai cần tránh trong quá trình làm bài thi tốt nghiệp THPT
• Hà Nội, gần 98.000 thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT 2022

Ngay cả trong đề thi tham khảo của Bộ năm 2022, câu nghị luận văn học yêu cầu phân tích tâm trạng bà cụ Tứ qua đoạn trích trong tác phẩm Vợ nhặt : "Bà lão cúi đầu nín lặng... Có ra thì rồi con cái chúng mày về sau", từ đó, nhận xét tư tưởng nhân đạo của nhà văn Kim Lân. Trong thời gian ôn luyện chỉ còn lại ngắn ngủi, dưới đây là những chia sẻ của thầy cô bộ môn Văn trường Trung học phổ thông Sài Gòn về những kinh nghiệm, bí quyết làm tốt câu nghị luận văn học. Hy vọng các em có thể thể tham khảo, vận dụng để đạt kết quả cao trong kỳ thi Tốt nghiệp sắp tới.

Bám sát gợi ý đáp án của Bộ:

Thầy cô lấy ví dụ đề thao khảo của Bộ để làm dẫn chứng minh họa. Muốn làm tốt dạng câu hỏi nghĩ luận văn học, trước hết các em học sinh lưu ý gợi ý đáp án chấm của Bộ Giáo dục và Đào tạo như sau:

Các em phải đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận đủ 3 phần: Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài khái quát được vấn đề.

Học sinh cần xác định đúng vấn đề cần nghị luận, với câu nghị luận văn học buộc phải xác định đúng nội dung và nghệ thuật đoạn trích, giá trị nhân đạo được nhà văn thể hiện qua đoạn trích đó.

Khi triển khai vấn đề cần nghị luận, trước hết phải giới thiệu khái quát được tác giả của đoạn thơ hoặc đoạn văn được trích dẫn. Ví dụ với đề tham khảo các em cần giới thiệu khái quát về tác giả Kim Lân, tác phẩm Vợ nhặt và đoạn văn. Học sinh có thể phân tích nhân vật bà cụ Tứ lần lượt qua các bước:

- Tóm tắt các chi tiết, sự việc ở đoạn trước cho đến lúc Tràng đem thị về giới thiệu với mẹ.

- Tâm trạng nhân vật bà cụ Tứ trong đoạn trích: Đan xen nhiều cảm xúc phức tạp, không thể nói nên lời.

- Phân tích diễn biến tâm trạng: Lo lắng, tình thương với nàng dâu mới; động viên, an ủi các con.

- Nghệ thuật: Cách kể chuyện tự nhiên, chân thực, thu hút sự chú ý của người đọc; xây dựng tình huống truyện độc đáo; tài miêu tả tâm lý nhân vật sắc sảo; ngôn ngữ giản dị, giọng điệu đa dạng...

- Tư tưởng nhân đạo của nhà văn Kim Lân được thể hiện trong đoạn trích: Đồng cảm, cảm thông với những khổ đau của con người trong nạn đói; tố cáo thực dân Pháp, phát xít Nhật đẩy nhân dân ta vào hoàn cảnh khốn cùng; ca ngợi vẻ đẹp của tình người, tấm lòng nhân hậu qua các nhân vật...

• Đánh giá nâng cao vấn đề và cảm nghĩ về truyền thống nhân ái của người Việt.

Các lưu ý khác:

Để có thể được điểm cao câu hỏi nghị luận văn học, cũng như đề thi môn văn kỳ thi tốt nghiệp THPT, các em cần đặc biệt lưu ý: Cần tránh lỗi chính tả, lỗi ngữ pháp tiếng Việt. Đây là lỗi sẽ thường bị trừ nhiều điểm, các em có thể tránh được. Những em có chữ viết đẹp, trình bày sạch sẽ cẩn thận sẽ không bị trừ điểm trình bày.

Ngoài ra khi viết các bài văn nghị luận văn học, các em nên phát huy các đoạn văn viết sáng tạo sẽ được cộng 0,5 điểm, tức là suy nghĩ sâu sắc về vấn đề cần nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ. Yếu tố sáng tạo trong bài làm văn của học sinh THPT cũng có thể là những ý kiến, tư tưởng, cách đặt vấn đề, lý giải vấn đề mang tính chất phát hiện, riêng biệt, mới mẻ, có ý nghĩa nhất định về tư tưởng và thẩm mỹ.

Nguồn tổng hợp: https://ultv.edu.vn/