Cốt toái bổ - Vị thuốc cổ truyền bồi bổ xương khớp.

1. Bảo vệ và phục hồi xương khớp

Với tên khoa học là Drynaria fortunei, Cốt toái bổ thuộc họ Dương xỉ (Polypodiaceae). Trong y học cổ truyền, Cốt toái bổ được coi là vị thuốc có khả năng "bổ thận, làm mạnh gân cốt". Tác dụng này đặc biệt hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý về xương khớp, bao gồm:

- Loãng xương: Cốt toái bổ đã được chứng minh qua các nghiên cứu giúp tăng cường mật độ khoáng chất của xương, từ đó ngăn ngừa và cải thiện tình trạng loãng xương, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh.

- Hỗ trợ gãy xương: Dược liệu này thúc đẩy quá trình liền xương, giúp xương nhanh hồi phục hơn sau các chấn thương như gãy xương hoặc nứt xương.

- Giảm đau nhức: Cốt toái bổ giúp giảm các cơn đau nhức do viêm khớp, thoái hóa khớp, đau lưng mỏi gối do thận yếu.

2. Chống viêm và kháng khuẩn

Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng trong Cốt toái bổ có chứa các hợp chất như flavonoid, axit phenolic... có khả năng chống oxy hóa và kháng khuẩn. Nhờ vậy, dược liệu này có tác dụng:

- Giảm viêm: Các thành phần trong Cốt toái bổ giúp làm giảm phản ứng viêm, góp phần giảm đau và sưng tấy ở các khớp.

- Diệt vi khuẩn đường miệng: Một số hợp chất trong thân rễ của cây có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn, giúp cải thiện tình trạng viêm lợi, chảy máu chân răng hoặc răng bị lung lay.

3. Các tác dụng khác

Bên cạnh những tác dụng chính cho xương khớp, thầy thuốc Y học cổ truyền còn sử dụng Cốt toái bổ bởi các công dụng khác như:

- Hoạt huyết, hóa ứ: Giúp làm tan các vết bầm tím, tụ máu do chấn thương.

- Bồi bổ cơ thể: Giúp cải thiện tình trạng mệt mỏi, suy nhược ở người cao tuổi.

Cách sử dụng Cốt toái bổ

Thân rễ của cây Cốt toái bổ là bộ phận chính được dùng làm thuốc. Sau khi thu hái, thân rễ được làm sạch, phơi hoặc sấy khô để bảo quản. Có nhiều cách để sử dụng Cốt toái bổ, tùy theo mục đích điều trị:

- Dạng sắc uống: Thân rễ khô được sắc với nước cùng các vị thuốc khác theo công thức bài thuốc để uống hàng ngày.

- Dạng ngâm rượu: Cốt toái bổ có thể ngâm rượu để tạo thành rượu thuốc, có tác dụng bồi bổ gân xương và giảm đau nhức.

- Dạng đắp ngoài: Đối với chấn thương, bong gân, thân rễ tươi có thể được giã nát, trộn với rượu hoặc nước, sau đó đắp lên vùng bị tổn thương.

Lưu ý khi sử dụng

Mặc dù Cốt toái bổ là một dược liệu quý nhưng cần sử dụng đúng cách để đạt hiệu quả cao nhất và tránh tác dụng phụ. Các chuyên gia từ Trường Đại học Lương Thế Vinh có lưu ý những điều sau:

- Tham khảo ý kiến thầy thuốc: Không tự ý sử dụng hoặc kết hợp Cốt toái bổ với các loại thuốc khác.

- Chống chỉ định: Cốt toái bổ không phù hợp cho những người âm hư, huyết hư, hoặc đang mang thai và cho con bú.

- Liều lượng: Tuân thủ liều lượng được khuyến cáo để đảm bảo an toàn.

Với những lợi ích vượt trội đối với sức khỏe xương khớp và nhiều công dụng khác, Cốt toái bổ xứng đáng là một vị thuốc quý trong kho tàng y học cổ truyền. Tuy nhiên, do trữ lượng tự nhiên đang ngày càng cạn kiệt, việc bảo tồn loài cây này là vô cùng cần thiết để thế hệ sau vẫn có thể tiếp cận được nguồn dược liệu quý giá này.