Trong góc vườn nhà người Việt có những nguyên liệu tưởng như chỉ dùng để nấu ăn lại chính là “kho tàng” hỗ trợ sức khỏe từ thiên nhiên, trong đó không thể không kể đến hoa và ngọn của cây bí đỏ – một loại rau quen thuộc mà hữu dụng bậc nhất trong y học cổ truyền.
Hoa bí đỏ không chỉ là món ăn thanh mát, bổ dưỡng mà còn được ví như một loại “rau toàn năng” bởi giá trị dinh dưỡng vượt trội. Theo nhận định của nhiều chuyên gia dinh dưỡng, loại hoa này chứa hàm lượng cao các chất cần thiết cho cơ thể, có thể nói là đứng đầu trong số các loại rau ăn được.
Điều đặc biệt là không chỉ phần hoa tươi, mà cả hoa bí đỏ đã phơi khô cũng đều mang lại công dụng y học. Hoa có tính mát, giúp thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm và cầm máu. Y học cổ truyền thường sử dụng hoa bí trong việc điều trị các chứng ho, vàng da hay bệnh kiết lỵ.
Bên cạnh đó, nhờ chứa chất carotene – một chất tiền vitamin A quan trọng – hoa bí đỏ còn có khả năng hỗ trợ điều trị viêm hạch ác tính và một số loại tế bào ung thư. Tinh chất trong hoa cũng được cho là có tác dụng tốt đối với tim mạch, cải thiện tuần hoàn máu và giúp người bệnh có giấc ngủ sâu hơn.
Không hề kém cạnh phần hoa, ngọn bí đỏ (thường được gọi đơn giản là rau bí) cũng sở hữu hàng loạt công dụng hữu ích cho sức khỏe. Đây là loại rau có vị ngọt nhẹ, dễ ăn, lành tính, phù hợp với nhiều độ tuổi.
Theo TS Lê Xuân Hùng – giảng viên khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết một số công dụng nổi bật của ngọn bí đỏ trong chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe:
Làm dịu vết bỏng nhẹ: Khi bị bỏng ngoài da, có thể lấy ngọn bí xay nhuyễn lấy nước rồi bôi lên vùng da tổn thương. Hành động này giúp làm dịu cảm giác nóng rát, khô miệng vết thương nhanh hơn.
Hỗ trợ tiêu hóa, trị táo bón: Ngọn bí chứa nhiều chất xơ và protein thực vật, có khả năng thúc đẩy nhu động ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, giảm táo bón.
Giảm đau dạ dày: Có thể dùng nước ép từ ngọn bí hòa cùng một ít rượu vang đỏ để uống nhằm giảm cơn đau và cải thiện chức năng dạ dày.
Ổn định huyết áp: Những người bị cao huyết áp do gan dương thịnh có thể ăn rau bí thường xuyên để giúp hạ huyết áp tự nhiên. Tuy nhiên, đối với người bị huyết áp cao do các nguyên nhân khác như béo phì hoặc giảm cân đột ngột thì rau bí không phát huy hiệu quả rõ rệt.
Hỗ trợ tống sỏi tiết niệu: Người mắc sỏi đường tiết niệu ở mức độ nhẹ có thể bổ sung ngọn bí vào khẩu phần ăn hằng ngày để lợi tiểu, giảm đau và hỗ trợ tống sỏi qua đường tự nhiên.
Làm long đờm, sạch phổi: Những sợi lông nhỏ trên ngọn bí giúp kích thích tiết dịch, có tác dụng tốt trong việc làm sạch đờm, đặc biệt hữu ích với người bị ho kéo dài.
Hỗ trợ cai thuốc lá: Sử dụng nước ép ngọn bí pha với chút rượu vang và nước nóng có thể giúp giảm cảm giác thèm nicotine. Cách khác là nấu canh ngọn bí với đường nâu để dùng thay bữa ăn nhẹ. Cần kiên trì dùng đều đặn mới có hiệu quả rõ rệt.
Cải thiện rối loạn kinh nguyệt: Phụ nữ bị đau bụng kinh hay kinh nguyệt không đều có thể uống nước nấu từ ngọn bí để điều hòa khí huyết, giảm cảm giác đau và ổn định chu kỳ.
Giảm mệt mỏi và thanh lọc cơ thể: Ngọn bí giúp làm mát gan, thông kinh lạc, cải thiện tình trạng nóng trong, ho, đau họng, mờ mắt, sốt nhẹ hay viêm amidan – những chứng bệnh thường gặp trong mùa nóng hoặc ở người lao lực.
Hoa và ngọn bí đỏ không chỉ là món ăn dân dã, dễ chế biến mà còn là những phương thuốc y học cổ truyền quý báu. Việc tận dụng nguồn nguyên liệu từ vườn nhà không chỉ giúp bữa cơm gia đình thêm phong phú mà còn là cách khéo léo để chăm sóc sức khỏe lâu dài.
