Khám phá những phương pháp chữa chứng nhiệt miệng theo Y học cổ truyền

Nhiệt miệng, hay còn gọi là loét miệng, là tình trạng không còn xa lạ với nhiều người, đặc biệt là trong những ngày thời tiết oi bức, hay khi cơ thể bị mất cân bằng do căng thẳng, thức khuya hoặc ăn uống thất thường. Theo y học hiện đại, đây là những vết loét nông hình thành trong niêm mạc miệng, gây đau rát và khó chịu. Nhưng dưới góc nhìn của Đông y, nhiệt miệng không đơn giản chỉ là một biểu hiện bên ngoài – đó là tiếng chuông cảnh báo từ bên trong cơ thể, đặc biệt liên quan đến sự tích tụ nhiệt độc và sự rối loạn của các tạng phủ.

Trong hệ thống lý luận của y học cổ truyền, mỗi căn bệnh không chỉ được xem xét qua triệu chứng mà còn qua gốc rễ bên trong cơ thể. Nhiệt miệng, theo đó, thường xuất phát từ sự vượng hỏa ở Tâm, Tỳ hoặc Vị – khi các cơ quan này bị “nhiệt” sẽ khiến phần âm dịch hao tổn, cơ thể sinh ra khô nóng, gây loét miệng, miệng khô khát, thậm chí có người còn bị hôi miệng hay táo bón đi kèm.

Để chữa trị nhiệt miệng, Y học cổ truyền không chỉ dừng lại ở việc làm lành tổn thương, mà tập trung làm mát cơ thể từ bên trong, giúp thanh nhiệt, giải độc và phục hồi sự điều hòa âm dương. Những thảo dược như sinh địa, hoàng liên, kim ngân hoa, bồ công anh, cam thảo… thường được phối hợp trong các bài thuốc cổ phương nhằm loại bỏ nhiệt độc và làm dịu những vùng niêm mạc bị viêm loét. Không ít người sau một vài ngày dùng thuốc sắc theo đơn thầy thuốc đã thấy vết loét se lại, miệng dịu đi và cảm giác khó chịu cũng dần biến mất.

Bên cạnh đó, Y học cổ truyền còn chú trọng đến việc chăm sóc cơ thể qua thói quen sinh hoạt. Nếu chỉ điều trị triệu chứng mà không điều chỉnh chế độ ăn uống hay nếp sống thì bệnh dễ tái phát.

Theo TS Nguyễn Xuân Xã – giảng viên Y học cổ truyền hiện đang công tác tại Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, những người hay bị nhiệt miệng thường là người hay lo âu, căng thẳng hoặc ăn uống không điều độ, ưa món cay nóng, dầu mỡ. Vì vậy, trong phác đồ trị liệu, thầy thuốc Đông y thường khuyên người bệnh nên ngủ đủ giấc, ăn nhiều rau xanh, uống đủ nước, hạn chế gia vị nồng, tránh xa rượu bia và caffeine trong giai đoạn điều trị.

Một trong những điểm đáng lưu ý là Y học cổ truyền luôn đề cao khả năng tự chữa lành của cơ thể. Khi bạn giúp cơ thể “mát” từ trong tâm trí – nghĩa là sống nhẹ nhàng, bớt nóng giận, biết buông bỏ lo lắng – thì cơ thể cũng sẽ ít phát ra những dấu hiệu cảnh báo như nhiệt miệng. Đó là lý do vì sao người học và sống theo lối dưỡng sinh Đông y ít khi mắc các chứng bệnh liên quan đến “nội nhiệt”.

Ngoài ra, một số cách đơn giản như uống nước bột sắn dây, dùng nước rau má tươi, ngậm lát cam thảo… cũng là những mẹo dân gian có gốc từ y học cổ truyền, hỗ trợ làm mát và dịu niêm mạc rất tốt. Tuy nhiên, người bệnh cần hiểu rằng không phải ai cũng phù hợp với một loại thảo dược, bởi thể trạng mỗi người mỗi khác. Do đó, nếu nhiệt miệng kéo dài nhiều ngày không khỏi, hoặc thường xuyên tái phát, tốt nhất nên đến khám tại các cơ sở Đông y uy tín để được chẩn đoán đúng căn nguyên và kê đơn phù hợp.