Cây Ráy hay còn được gọi với tên khác là Dã vu, thường mọc hoang và phân bố rộng rãi khắp nước ta. Ráy còn được biết đến như một vị thuốc y học cổ truyền quý với nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe con người.
Cây Ráy hay còn được gọi với tên khác là Dã vu, thường mọc hoang và phân bố rộng rãi khắp nước ta. Ráy còn được biết đến như một vị thuốc y học cổ truyền quý với nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe con người.
Cây ráy có tên khoa học là Alocasia odora (Roxb) C, Koch; thuộc họ Ráy Araceae. Đây là một loại cây mềm cao từ 0.3m đến 1.4 m, có có cây cao tới tận 5m nhưng phía dưới bò, trên đứng, dưới đất có thân rễ hình cầu sau phát triển dần thành củ dài, có nhiều đốt ngắn, trên đốt có vảy màu nâu.
Lá to hình tim dài rộng 8cm -45 cm, 10cm -50 cm, cuống mẫm dài 15cm -120 cm. Bông mo mang hoa cái ở phía gốc, hoa đực ở phía trên và tận cùng bằng một đoạn bất thụ. Phần dưới của mo tồn tại xung quanh các quả mọng, hình trứng màu đỏ.
Theo y học cổ truyền, củ ráy có tính hàn, vị nhạt , có đại độc (độc nhiều) ăn vào gây ngứa trong miệng và cổ họng, dân gian thường dụng ráy làm thuốc chữa mụn nhọt, ghẻ, nhọt, sưng bàn tay , bàn chân.
Một số lợi ích của củ Ráy đối với sức khỏe con người được giảng viên Y học cổ truyền – Trường Đại học Lương Thế Vinh, PGS.TS Tạ Thị Tĩnh chia sẻ như sau:
Trị mụn nhọt
Rửa sạch 80 - 100g củ Ráy và 60g củ Nghệ, để ráo nước, sau đó cho thêm dầu vừng và nấu nhừ. Khi củ chín, thêm ít dầu thông và sáp ong rồi khuấy đến khi tan hết và để nguội. Phết một ít cao lên giấy bổi rồi dán lên mụn nhọt để hút mủ, giúp giảm sưng tấy.
Trị bệnh gout (thống phong)
Sao vàng các vị thuốc: Củ Ráy (xắt nhỏ, phơi khô rồi sấy) và chuối hột già đã phơi khô. Sắc uống trong ngày.
Sao vàng các dược liệu: Củ Ráy 4g, Chuối hột rừng 3g, Tỳ giải 2g và Khổ qua 1g rồi hạ thổ. Đóng 10g thuốc thành 1 gói. Hãm 2 – 3 gói mỗi ngày với nước uống và dùng đến khi triệu chứng thuyên giảm.
Trị viêm đau nhức do viêm khớp dạng thấp
Sắc củ Ráy, Chuối hột khô, lá Lốt khô, mỗi vị 20g rồi uống. Dùng mỗi ngày một thang.
Trị viêm da cơ địa
Rửa sạch 50g củ Ráy, thái mỏng rồi đun sôi với 250ml dầu trẩu đến khi củ cháy đen thì bỏ bã. Cho tiếp 30g Hồng đơn đã rang khô vào khuấy đều, đun với lửa nhỏ cho đến khi hồng đơn chảy ra. Phun nước vào trong lúc cao đang nóng (vừa phun vừa khuấy) để khử độc tố trong cao. Thoa cao lên vùng da đã rửa sach và lau khô, dùng 1 lần/ngày.
Trị cao huyết áp do béo phì hoặc do bệnh thận
Gọt vỏ củ Ráy rồi thái lát mỏng và ngâm với nước gạo trong 3 giờ đồng hồ. Vớt dược liệu ra, rửa lại bằng nước sạch, phơi khô và sao với lửa nhỏ. Cắt lát mỏng chuối hột sắp chín, phơi khô và đem sao qua. Lấy 1 nắm chuối hột và 1/3 nắm củ Ráy sắc với 1 lít nước đến khi còn 1 chén nước. Chia lượng thuốc sắc được thành 2 lần uống trong ngày.
Trị đau nhức gân xương do bệnh tê thấp
Sắc các vị thuốc: Củ Ráy, Đương quy, mỗi thứ 8g; Bạch chỉ 6g, Ráng bay 10g, Thổ phục linh 20g với nước. Chia nước đã sắc thành 2 - 3 lần, uống hết trong ngày.
Bà Tĩnh lưu ý thêm, củ Ráy có chứa chất gây ngứa, có thể kích thích niêm mạc cổ họng và miệng vì vậy cần thật thận trọng khi chế biến và sử dụng.