6 Phần quan trọng của hệ thống miễn dịch Bác sĩ mách bạn nên biết

Hình: Sơ đồ hệ thống bạch huyết và vị trí của lách

 Hệ thống miễn dịch cũng là người bảo vệ tự nhiên duy nhất chống lại bệnh ung thư. Bạn có thực sự biết hệ thống miễn dịch là gì và nó hoạt động như thế nào không?

Theo Giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur hệ thống miễn dịch giữ cho cơ thể an toàn khỏi virus, nhiễm trùng và các bệnh khác. Đó là cách tự nhiên của cơ thể để tiêu diệt những kẻ xâm nhập không mong muốn hoặc bất cứ thứ gì gây nguy hiểm cho sức khỏe của bạn.

Cụ thể hơn, hệ thống miễn dịch là sự kết hợp của tế bào, protein và các cơ quan. Mỗi bộ phận của hệ thống đều đóng một vai trò trong việc giữ cho bạn khỏe mạnh. Chức năng sinh học của cơ thể bạn đòi hỏi một sự cân bằng tinh tế và bất kỳ sự gián đoạn nào đối với sự cân bằng đó đều phải được hệ thống miễn dịch điều chỉnh.

Có một số thành phần quan trọng đối với hệ thống miễn dịch và phản ứng của cơ thể bạn đối với các bệnh tật, bao gồm cả ung thư. Những thành phần này tạo nên phản ứng miễn dịch bẩm sinh hoặc phản ứng miễn dịch thích ứng.

－Phản ứng miễn dịch bẩm sinh là phản ứng với bất kỳ sự bất thường nào trong cơ thể.

－Phản ứng miễn dịch thích ứng là phản ứng đối với một sự bất thường cụ thể, thường dựa trên các protein liên quan đến sự bất thường đó.

Những thành phần này bao gồm một nhóm tế bào miễn dịch – tế bào T, tế bào NK, tế bào B và tế bào đuôi gai – có thể tấn công các khối u và cung cấp thông tin cho nhau, cùng với các cơ quan như lá lách và hệ bạch huyết.

 Tế bào T

Tế bào T là một loại tế bào bạch cầu có chức năng bảo vệ cơ thể khỏi bị nhiễm trùng: vi khuẩn, vi rút và những kẻ xâm nhập không mong muốn khác. Tế bào T cũng chống lại các tế bào ung thư.

Có hai loại tế bào T chính: tế bào T trợ giúp; và tế bào T gây độc tế bào. Vai trò của họ rất khác biệt:

－ Tế bào T gây độc tế bào là những chiến binh tích cực và tiêu diệt các bệnh nhiễm trùng và bệnh tật.

－ Tế bào T trợ giúp đóng vai trò hỗ trợ cho hệ thống miễn dịch.

Tế bào T gây độc tế bào thường có thụ thể CD8 trên bề mặt và những tế bào này thường được gọi là tế bào T CD8+. Tế bào T trợ giúp thường có thụ thể CD4.

Tế bào T có thể được sử dụng trong liệu pháp tế bào và gen để tạo ra tế bào T thụ thể kháng nguyên khảm (CAR) hoặc liệu pháp thụ thể tế bào T được thiết kế (TCR). Cả hai đều giúp hệ thống miễn dịch chống lại ung thư hiệu quả hơn.

Tế bào T là một phần của phản ứng miễn dịch thích ứng, có nghĩa là chúng phản ứng với những bất thường cụ thể dựa trên protein.

Tế bào NK

Tế bào NK, viết tắt của tế bào tiêu diệt tự nhiên - natural killer, là tế bào tác động phản ứng với virus và các bệnh khác. Tế bào NK tham gia cùng tế bào T trong cuộc chiến chống ung thư.

Sự khác biệt chính giữa tế bào NK và tế bào T là cách chúng phản ứng với bệnh ung thư. Tế bào NK là một phần của phản ứng miễn dịch bẩm sinh, nghĩa là chúng phản ứng với bất kỳ dấu hiệu nào của điều gì đó bất thường trong cơ thể. Nghĩa là tế bào NK có phản ứng với nhiều loại bệnh hơn mà chúng có thể gặp phải.

Tế bào NK cũng đang được phát triển như một liệu pháp tế bào và gen. Ví dụ, liệu pháp CAR NK bổ sung một thụ thể protein do phòng thí nghiệm tạo ra vào các tế bào NK, chúng được huấn luyện lại để tìm ra tế bào ung thư nhanh hơn.

Tế bào B

Tế bào B là một loại tế bào bạch cầu phát triển từ tế bào gốc trong tủy xương. Tế bào B, cũng là một phần của phản ứng miễn dịch thích ứng, tạo ra một loại protein gọi là kháng thể chống lại virus và vi khuẩn. Những kháng thể này liên kết với các chất lạ không mong muốn để tiêu diệt chúng hoặc ngăn chúng lây nhiễm vào các mô khỏe mạnh.

Các kháng thể do tế bào B tạo ra có thể liên kết với các tế bào ung thư để vô hiệu hóa chúng. Tế bào B cũng có thể thúc đẩy quá trình tiêu diệt khối u bằng tế bào NK, tế bào ung thư bị đại thực bào tiêu hóa bởi một loại tế bào miễn dịch khác và tạo mồi cho tế bào T CD4+ và CD8+.

 Tế bào đuôi gai

Tế bào T không thể liên kết trực tiếp với kháng nguyên trên tế bào ung thư. Chúng cần các peptide phân hủy của kháng nguyên được trình bày cho chúng – giống như bằng chứng về dấu vân tay. Tế bào đuôi gai hoạt động như tế bào trình diện kháng nguyên, đóng vai trò là “người trung gian” hoặc “người đưa tin” trong hệ thống miễn dịch. Chúng không thể thiếu đối với tế bào T - hoặc thậm chí là tế bào CAR T hoặc các liệu pháp tế bào và gen khác - xác định và phát hiện ung thư trong cơ thể. Chúng có thể xâm nhập vào các khối u và sau đó báo hiệu chúng cho hệ thống miễn dịch.

Liệu pháp tế bào đuôi gai bổ sung thêm nhiều tế bào đuôi gai hoặc tăng cường quần thể tế bào đuôi gai là một lĩnh vực đầy hứa hẹn trong nghiên cứu liệu pháp gen và tế bào ung thư. Theo các bác sĩ hàng đầu nhiều tế bào đuôi gai hơn hoặc thông minh hơn có thể giúp hệ thống miễn dịch phản ứng với các tế bào ung thư hiệu quả hơn.

Hình: Sơ đồ hệ thống các tế bào miễn dịch của cơ thể

Hệ thống bạch huyết

Hệ thống bạch huyết bao gồm các hạch bạch huyết, mô và cơ quan bạch huyết và mạch máu. Hệ thống bạch huyết là hệ thống lọc của cơ thể chúng ta. Nó hút các chất lỏng không mong muốn, chẳng hạn như chất lỏng rò rỉ từ mạch máu.

Các hạch bạch huyết kết nối các phần khác nhau của hệ bạch huyết thông qua các mạch bạch huyết. Các mạch này đóng vai trò là đường cao tốc cho chất lỏng và các tế bào bạch cầu (tế bào T và tế bào B) nhanh chóng di chuyển đến các khu vực khác nhau của cơ thể.

Lách

Lá lách là một cơ quan nhỏ ngay phía trên dạ dày trong khoang bụng của bạn. Lá lách nằm bên trong lồng xương sườn trái của bạn và là một phần của hệ thống bạch huyết.

Chức năng chính của lá lách là:

Lọc chất thải hoặc tế bào máu bị lỗi khỏi máu của bạn

Tạo ra các tế bào bạch cầu (tế bào T và tế bào B)

Giúp tế bào B tạo ra kháng thể chống ung thư

Duy trì mức chất lỏng trong cơ thể bạn

Đây là những thành phần chính của hệ thống miễn dịch của bạn.