Giá đỗ, còn được biết đến với tên gọi là đỗ non, là một trong những dược liệu phổ biến và quý giá trong y học cổ truyền. Được thu hái khi đậu đang còn non, giá đỗ không chỉ là một nguyên liệu phổ biến trong ẩm thực mà còn có nhiều công dụng trong điều trị bệnh.
Theo bác sĩ, giảng viên Tạ Thị Tĩnh hiện đang công tác tại khoa Y học cổ truyền, Trường Đại học Lương Thế Vinh chia sẻ, Giá đỗ chứa nhiều thành phần dinh dưỡng quan trọng, bao gồm:
Protein: Giá đỗ là một nguồn cung cấp protein chất lượng cao, cung cấp axit amin cần thiết cho cơ thể.
Carbohydrate: Giá đỗ chứa carbohydrate, cung cấp năng lượng cho hoạt động hàng ngày.
Chất xơ: Giá đỗ giàu chất xơ, tốt cho tiêu hóa và giúp duy trì sự bình thường của hệ tiêu hóa.
Vitamin: Giá đỗ cung cấp nhiều loại vitamin như vitamin C, vitamin K, vitamin A và các loại vitamin nhóm B như B1, B2, B3, B6, và axit folic.
Khoáng chất: Giá đỗ chứa nhiều khoáng chất như kali, canxi, magie, sắt, mangan và kẽm, cần thiết cho sự phát triển và hoạt động của cơ thể.
Chất chống oxy hóa: Giá đỗ là một nguồn phong phú các chất chống oxy hóa như flavonoid và carotenoid, giúp bảo vệ cơ thể chống lại tác động của gốc tự do.
Acid amin: Giá đỗ cung cấp các acid amin thiết yếu như leucine, isoleucine và valine, hỗ trợ xây dựng và sửa chữa mô cơ và tế bào.
Chất chống viêm: Giá đỗ chứa các chất chống viêm tự nhiên như quercetin và chalcone, có thể giúp giảm viêm nhiễm và tăng cường sức đề kháng.
Những thành phần dinh dưỡng này khi kết hợp tạo thành một món ăn giàu dinh dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Theo quan niệm của y học cổ truyền, giá đỗ có vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, và làm mát cơ thể. Nó thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng như viêm nhiễm, sốt, mệt mỏi, đau đầu, và giảm mất nước. Đặc biệt, giá đỗ cũng được coi là một phương thuốc hữu ích cho người bị bệnh tiểu đường, do có khả năng giúp kiểm soát đường huyết.
Ngoài ra, giá đỗ còn là nguyên liệu chính trong nhiều bài thuốc dân gian và công thức chế biến truyền thống. Chúng thường được sử dụng để nấu canh, xào, hay làm món ăn chế biến khác, không chỉ mang lại hương vị ngon mà còn cung cấp nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Dưới đây là một số công dụng quan trọng của giá đỗ trong y học cổ truyền:
Cung cấp chất xơ: Giá đỗ giàu chất xơ, giúp tăng cường chức năng tiêu hóa, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và duy trì sự bình thường của hệ tiêu hóa.
Tăng cường hệ miễn dịch: Giá đỗ chứa nhiều chất chống vi khuẩn và chống viêm, giúp tăng cường hệ miễn dịch và đề kháng cơ thể.
Hỗ trợ quản lý cân nặng: Với nội dung calo thấp và chất xơ cao, giá đỗ có thể giúp giảm cảm giác no lâu hơn, ổn định đường huyết và hỗ trợ quá trình giảm cân hoặc duy trì cân nặng.
Tăng cường sức khỏe xương: Giá đỗ chứa canxi và vitamin K, hai chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe xương và giúp giảm nguy cơ loãng xương.
Hỗ trợ quá trình tiêu hóa: Giá đỗ có khả năng tăng cường sự phân giải enzyme và hấp thụ chất dinh dưỡng trong ruột, giúp cải thiện quá trình tiêu hóa và hấp thụ.
Giảm nguy cơ bệnh tiểu đường: Nhờ chứa chất xơ và có chỉ số glycemic thấp, giá đỗ giúp kiểm soát đường huyết và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Cung cấp chất chống oxi hóa: Trong Giá đỗ chứa nhiều chất chống oxi hóa, giúp bảo vệ cơ thể chống lại sự tổn thương gây ra bởi các gốc tự do và các tác nhân gây bệnh khác.
Dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai và cho con bú: Giá đỗ là một nguồn dinh dưỡng giàu protein, vitamin và khoáng chất, có thể cung cấp nhiều dưỡng chất cho phụ nữ mang thai và cho con bú, giúp tăng cường sức khỏe cho cả mẹ và em bé.
Me đất là một loài cây thông dụng thường thấy ở vườn nhà hoặc bờ ruộng khắp các tỉnh thành của nước ta. Ngoài công dụng dùng làm rau ăn (nấu canh chua), cây này còn giúp giải nhiệt, có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm, kích thích tiêu hóa và hạ huyết áp.
Trong y học cổ truyền, nhiều vị thuốc tự nhiên được ứng dụng hiệu quả trong điều trị ho. Không chỉ làm dịu cơn ho, các vị thuốc này còn giúp tăng cường sức đề kháng và bảo vệ sức khỏe, đặc biệt khi thời tiết thay đổi thất thường, gây ảnh hưởng đến đường hô hấp.
Theo y học cổ truyền thì củ điền thất có vị đắng, tính bình, hơi the, có ông dụng điều hòa kinh nguyệt, thông kinh bế và tiêu sưng viêm, bổ huyết, làm tan máu ứ, có tác dụng tiêu hoá, nhuận tràng, lợi mật.
Theo Đông y, rau ngót có tính mát, vị ngọt, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, bổ huyết, nhuận tràng. Rau ngót chứa lượng đạm thực vật cao, nên nên được khuyến khích sử dụng thay thế cho đạm động vật.