Long não – Vị thuốc Y học cổ truyền với nhiều công dụng chữa bệnh

Cây long não, có tên khoa học là Cinnamomum camphora N. et E, còn gọi là dã hương, chương não hay mai hoa băng phiến. Đây là loại cây thân gỗ, thuộc họ Lauraceae, có khả năng sinh trưởng mạnh, thường cao từ 10 – 15m, thậm chí có thể đạt đến 30m. Thân cây to, vỏ sần sùi, có vết nứt dọc. Lá long não có hình bầu dục, mặt trên xanh đậm, mặt dưới nhạt hơn, khi vò lá sẽ tỏa mùi thơm đặc biệt.

Hoa của cây nhỏ, mọc thành chùm ở đầu cành, có màu vàng lục nhạt. Quả long não thuộc dạng quả mọng, hình cầu, kích thước khoảng 1cm, màu đen bóng. Loài cây này có nguồn gốc từ Đông Á, phân bố nhiều ở Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan và được trồng phổ biến tại Việt Nam để vừa lấy bóng mát, vừa xua đuổi muỗi, côn trùng.

Bộ phận dùng làm thuốc trong Y học cổ truyền

Trong Y học cổ truyền, hầu hết các bộ phận của cây long não đều có thể dùng làm thuốc, bao gồm lá, cành, vỏ thân và rễ. Thông thường, cây trên 40 – 50 năm tuổi sẽ cho nguồn dược liệu tốt nhất. Long não có thể được bào chế thành nhiều dạng khác nhau:

• Chưng cất cành, lá, rễ để thu long não thô, sau đó tinh chế thành bột rắn.
• Cất với nước để tạo ra tinh dầu long não.
• Ngâm với cồn theo tỷ lệ 1:1 dùng làm dung dịch xoa bóp ngoài da.
• Đun sôi lá và cành để xông giải cảm.

Sau khi bào chế, long não thường được bảo quản trong lọ kín, tránh ánh sáng, đôi khi trộn thêm phụ liệu để giữ mùi và dược tính lâu hơn.

Công dụng chữa bệnh của long não trong Y học cổ truyền

Theo TS Lê Xuân Hùng hiện đang công tác tại khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh chia sẻ, long não có vị cay, tính ấm, quy vào các kinh Tâm và Tỳ. Vị thuốc này có tác dụng khai khiếu, trừ thấp, giảm đau, tiêu độc và sát trùng.

Một số công dụng nổi bật của long não gồm:

• Giảm đau, giảm ngứa ngoài da.
• Điều trị nhiễm trùng da, ghẻ lở, hắc lào, lang ben.
• Giúp giảm ho, cải thiện các bệnh lý đường hô hấp.
• Hỗ trợ chữa đau dạ dày, đau vùng tim, chứng thổ tả do hàn thấp.
• Điều trị các bệnh xương khớp như đau khớp, bong gân.
• Hỗ trợ chữa bệnh trĩ, viêm hậu môn.
• Dùng ngoài để rửa vết loét, vết bỏng nhẹ.
• Ứng dụng trong một số bài thuốc điều trị bệnh tim mạch.

Bài thuốc y học cổ truyền từ long não

Trong thực tế, long não thường được dùng phối hợp với nhiều dược liệu khác để nâng cao hiệu quả điều trị:

• Chữa loét da ở người nằm lâu: Long não ngâm với cồn 75% rồi bôi vào chỗ sắp loét.
• Chữa đau bụng do khí uế: Long não tán bột cùng minh nhũ hương, một dược, uống với nước trà.
• Chữa bệnh chàm ở chân: Trộn long não với đậu hũ, đắp ngoài vùng tổn thương.
• Chữa đau khớp, bong gân: Dùng dầu long não kết hợp dầu tùng tiết xoa bóp.
• Chữa hôi nách: Long não hòa cùng nước gừng, bôi trực tiếp dưới nách.
• Chữa viêm họng, ho có đờm: Long não tán với phèn chua, hòa cùng cồn loãng để súc miệng.
• Chữa hắc lào, lang ben: Long não giã cùng rễ bạch hạc và chanh, bôi ngoài da.

Những phương pháp trên cho thấy tính ứng dụng phong phú của long não trong đời sống hàng ngày và trong điều trị bằng Y học cổ truyền.

Lưu ý khi sử dụng long não

Dù có nhiều công dụng, nhưng long não cũng tiềm ẩn nguy cơ gây độc nếu dùng sai cách. Người bệnh cần ghi nhớ:

Chống chỉ định với phụ nữ mang thai, người khí hư hoặc thể trạng thấp nhiệt.

Uống từ 0.5 – 1g đã có thể gây chóng mặt, buồn nôn; từ 2g trở lên có thể dẫn tới co giật, suy hô hấp, thậm chí tử vong.

Long não dễ bị nhầm lẫn với chất chiết từ cây đại bi, do đó cần thận trọng khi mua và sử dụng.

Không nên lạm dụng vì long não có tính khai khiếu mạnh, dễ hao âm, động dương.

Long não là vị thuốc quý trong Y học cổ truyền, được dùng từ hàng trăm năm nay để điều trị nhiều loại bệnh, từ ngoài da cho đến xương khớp, đường hô hấp và tiêu hóa. Tuy nhiên, vì có độc tính nhất định, việc sử dụng long não cần có sự chỉ định của thầy thuốc để vừa phát huy công dụng, vừa đảm bảo an toàn cho sức khỏe.