Tang bạch bì – phần vỏ rễ của cây dâu tằm – là một vị thuốc được sử dụng lâu đời trong Y học cổ truyền. Không chỉ nổi bật với khả năng hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh mãn tính, dược liệu này còn đóng vai trò trong việc điều hòa cơ thể, giúp an thần, tiêu viêm và tăng cường tuần hoàn khí huyết.
Theo TS Lê Xuân Hùng, giảng viên khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, Tang bạch bì được biết đến là dược liệu có tính hàn, vị ngọt, chủ yếu đi vào kinh phế. Đây là phần vỏ trắng phía trong của rễ cây dâu – một loại cây quen thuộc trong đời sống nông nghiệp Việt Nam. Sau khi được thu hái, rửa sạch và phơi khô, Tang bạch bì được sử dụng để bào chế thành nhiều bài thuốc hỗ trợ chữa bệnh hiệu quả.
Công dụng chữa bệnh nổi bật của Tang bạch bì
Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của Tang bạch bì là giúp làm dịu các triệu chứng ho và hen suyễn. Theo Đông Y, khi phổi bị nóng, cơ thể sẽ phát ra các triệu chứng như ho khan, ho có đờm, khó thở. Tang bạch bì có khả năng thanh phế nhiệt và giảm ho, giúp làm sạch phổi, từ đó cải thiện tình trạng hô hấp ở những người mắc viêm phế quản mãn tính hay hen suyễn nhẹ.
Không chỉ thế, dược liệu này còn có tác dụng lợi tiểu, đặc biệt hữu ích trong trường hợp người bệnh bị phù nề, tiểu ít hoặc tiểu rắt do thấp nhiệt tích tụ. Khi kết hợp Tang bạch bì cùng một số vị thuốc khác như trạch tả, phục linh hoặc trư linh, bài thuốc sẽ hỗ trợ quá trình bài tiết nước tiểu, từ đó giúp thải độc và thanh lọc cơ thể.
Ngoài ra, Tang bạch bì cũng góp phần làm giảm viêm và giảm đau. Nhiều nghiên cứu hiện đại cho thấy dược liệu này chứa các thành phần có khả năng ức chế phản ứng viêm, giúp giảm các triệu chứng viêm khớp, đau lưng, đau cơ. Trong các bài thuốc cổ truyền, Tang bạch bì thường được kết hợp với các vị thuốc như đương quy, xuyên khung để tăng hiệu quả kháng viêm và hoạt huyết.
Hỗ trợ tiêu hóa và điều hòa thần kinh
Bên cạnh khả năng tiêu viêm và lợi tiểu, Tang bạch bì còn được biết đến với vai trò hỗ trợ hệ tiêu hóa. Khi dùng đúng liều lượng và kết hợp phù hợp với các vị thuốc khác, dược liệu này có thể giúp giảm triệu chứng đầy bụng, khó tiêu, đau bụng do khí trệ hoặc ăn uống không điều độ. Nhờ đó, người bệnh có thể phục hồi nhanh chóng chức năng của dạ dày và ruột.
Một điểm đáng chú ý nữa là Tang bạch bì có tác dụng an thần, giúp thư giãn thần kinh và cải thiện giấc ngủ. Trong Đông Y, dược liệu này thường được kê đơn cho những người bị mất ngủ do nóng gan, căng thẳng kéo dài hoặc rối loạn lo âu nhẹ. Việc kết hợp Tang bạch bì với các vị thuốc như táo nhân, viễn chí có thể giúp làm dịu tâm trí, giảm mệt mỏi và tăng chất lượng giấc ngủ.
Bên cạnh đó, trong y học hiện đại, Tang bạch bì (vỏ rễ cây dâu tằm) được ghi nhận có nhiều công dụng như: hỗ trợ hạ huyết áp, kiểm soát đường huyết, kháng viêm, chống oxy hóa và bảo vệ gan. Bác sĩ, giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết, nhờ các hoạt chất sinh học như flavonoid và polysaccharide, Tang bạch bì đang được xem là vị thuốc tiềm năng trong hỗ trợ điều trị các bệnh mạn tính.
Cách sử dụng Tang bạch bì hiệu quả
Tang bạch bì có thể được sử dụng dưới nhiều dạng, phổ biến nhất là sắc uống theo thang thuốc. Người dùng chỉ cần rửa sạch dược liệu, cho vào nồi đun cùng nước, đun lửa nhỏ trong khoảng 20–30 phút rồi chắt nước uống. Tùy theo cơ địa và mục đích điều trị, liều lượng có thể thay đổi – do đó, cần có sự tư vấn từ thầy thuốc hoặc lương y có chuyên môn.
Bên cạnh đó, Tang bạch bì cũng có mặt trong một số bài thuốc hoàn hoặc dạng viên uống hiện đại, được chuẩn hóa theo liều lượng cụ thể. Dạng này phù hợp với người không có điều kiện sắc thuốc, tuy nhiên vẫn cần tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng để đảm bảo an toàn.
Một số bài thuốc cổ truyền có chứa Tang bạch bì
Bài thuốc trị ho và khó thở: Tang bạch bì kết hợp với hạnh nhân, ma hoàng, cam thảo và bối mẫu. Bài thuốc này có thể dùng trong trường hợp ho nhiều, khò khè, cảm lạnh.
Bài thuốc lợi tiểu và giảm phù: Dùng Tang bạch bì chung với phục linh, trư linh, trạch tả và quế chi để hỗ trợ điều trị tiểu ít, phù toàn thân do thấp nhiệt.
Bài thuốc dưỡng huyết, tăng cường tuần hoàn: Tang bạch bì được phối với đương quy, xuyên khung, ích mẫu giúp cải thiện tình trạng huyết ứ, đau bụng kinh hoặc thiếu máu sau sinh.
Mặc dù là dược liệu có nhiều công dụng, Tang bạch bì không nên sử dụng tùy tiện. Theo Y học cổ truyền, những người có thể trạng hàn, đang tiêu chảy, hoặc phụ nữ mang thai cần đặc biệt thận trọng. Bên cạnh đó, khi kết hợp với các loại thuốc Tây, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tương tác bất lợi.
Tang bạch bì là một dược liệu quý với nhiều lợi ích đối với sức khỏe, đặc biệt trong điều trị các bệnh lý hô hấp, tiêu hóa, viêm nhiễm và rối loạn giấc ngủ. Việc sử dụng đúng cách và đúng liều lượng sẽ giúp phát huy tối đa hiệu quả của dược liệu này trong việc hỗ trợ chữa bệnh và tăng cường sức khỏe toàn diện.
