Vị thuốc Ngũ gia bì rất phổ biến trong các bài thuốc đông y với công dụng mạnh gân cốt, minh mục, ích tinh, tiêu thủy, dưỡng thận, hóa đờm, thất thương… Chính vì vậy, rất nhiều người đã sử dụng loại dược liệu này trong hỗ trợ và điều trị bệnh hiệu quả.
Cây Ngũ gia bì còn được gọi với tên khác là xuyên gia bì. Là một loại cây cảnh rất phổ biến và được ưa thích. Ngũ gia bì thuộc nhóm cây bụi, thân cây trưởng thành có thể cao từ 1-7m, cành nhánh rậm rạp và có gai mềm. Lá dạng lá kép chân chim, mọc so le, hình bầu dục hoặc thuôn, màu sẫm bóng. Hoa mọc ở đầu cành, cuống dài khoảng 4cm, nhỏ, màu trắng lục, cánh hoa hình tam giác. Quả hình cầu dẹt, mọng, khi chín có màu đen, bên trong có 2 hạt. Cây ngũ gia bì thường xanh thẫm quanh năm nếu được chăm sóc tốt ngay cả ở điều kiện trong nhà thiếu ánh sáng.
Theo y học cổ truyền, Ngũ gia bì có vị đắng, tính ôn, cay. Là vị thuốc có tác dụng tốt đối với bệnh phong thấp, gân xương, bệnh lý về xương khớp, đau xương khớp, mạnh gân cốt. Chúng có tác dụng làm mềm cơ, thư giãn cơ và hạn chế những cơn đau do bệnh xương khớp gây nên. Đây là tác dụng lớn nhất của loại cây này.
Một số bài thuốc chữa bệnh sử dụng dược liệu Ngũ gia bì được lưu truyền rộng rãi trong dân gian được giảng viên Y học cổ truyền – Trường Đại học Lương Thế Vinh, Tiến sĩ Hoàng Ngọc Hà chia sẻ như sau:
Bài thuốc đông y giúp điều trị thấp khớp: Dùng ngũ gia bì, tùng tiết và mộc qua mỗi loại 120g. Để thực hiện bài thuốc điều trị bệnh thấp khớp hãy đem các dược liệu trên tán thành bột mịn, sau đó cho vào hũ thủy tinh bảo quản để dùng dần. Mỗi lần sử dụng, người bệnh nên lấy ra 4g chia làm 2 lần uống trong ngày. Nếu kiên trì thực hiện cho đến khi các triệu chứng thuyên giảm hoàn toàn.
Bài thuốc đông y giúp điều trị yếu sinh lý ở nam giới: Dùng 16g ngũ gia bì; cam thảo, phá cố chỉ, tần giao, nhục thung dung mỗi loại 10g; khởi tử, thục địa, cẩu tích, hạt sen mỗi loại 12g; phòng sâm và thỏ ty tử mỗi loại 16g. Để thực hiện bài thuốc đông y này hãy cho hết số dược liệu trên vào siêu sắc cùng 1,8 lít nước trên lửa nhỏ. Khi nước trong nồi cạn xuống còn khoảng 400ml thì tắt bếp. Sau đó lọc lấy nước thuốc cho ra chén, chia làm 2 phần và uống hết trong ngày.
Bài thuốc đông y giúp điều trị huyết áp thấp: Dùng bột ngũ gia bì hoặc tán ngũ gia bì thành bột để sử dụng. Cho vào một ít mật ong rồi vo thành viên, cho vào hũ thủy tinh bảo quản. Mỗi lần sử dụng khoảng 5 viên và ngày dùng 3 lần sáng, trưa, tối sau mỗi bữa ăn.
Bài thuốc đông y giúp điều trị viêm tinh hoàn do bị bệnh quai bị: Chuẩn bị nguyên liệu: Dùng ngũ gia bì, đinh lăng và lệ chi mỗi loại 16g; bạch linh, trần bì và xa tiền tử mỗi loại 10g; 12g bạch truật và 16g quế chi. Để thực hiện bài thuốc này hãy đem sắc các vị thuốc trên với 4 chén nước trên lửa nhỏ. Khi thấy nước cạn xuống còn 2 chén nước cốt thuốc thì tắt bếp. Lọc lấy nước thuốc cho ra chén và chia làm 2 lần uống trong ngày.
Bài thuốc đông y giúp điều trị chứng dày da bụng do bị thấp tỳ: Dùng ngũ gia bì, hoài sơn, ngải diệp, ngấy hương, đinh lăng, bạch truật và lá đắng mỗi loại 16g cùng 10g trần bì. Cho hết dược liệu vào siêu sắc lấy nước thuốc uống. Tối đa ngày chỉ dùng 1 thang thuốc.
