“Chi tiền tỉ” thu hút thầy giỏi về dạy học

• Thông tư 03, tự chủ không có nghĩa là tự do
• Thông tư số 02/2022/TT-BGDĐT tăng tính linh hoạt và quyền tự chủ của các trường

Cụ thể tỉnh Hòa Bình đề xuất chính sách đặc thù - hỗ trợ 1 tỷ đồng cho người có trình độ phó giáo sư, giáo sư về làm giảng dạy tại trường THPT chuyên, 300 triệu đồng với người có trình độ tiến sĩ với cam kết phải giảng dạy tại trường từ 10 năm trở lên để người tài vững tâm cống hiến. Có nhiều ý kiến trái chiều xoay quanh vấn đề này. Với các chuyện gia giáo dục, thì đề xuất này rất nhân văn.

Tìm người tài để đào tạo người tài

Chính sách đãi ngộ cho người tài luôn được đề cao, và là việc đương nhiên của nhiều quốc gia tiên tiến trên thế giới. Ở Việt Nam – người ta thường nói “nghề nghèo nhất” chính là “nghề làm thầy”, cho nên nhiều người tài thường không lựa chọn “làm thầy”.

Nhiều năm trở lại đây, tại nhiều địa phương trên cả nước, các chính sách thu hút người tài, đặc biệt là những người có năng lực cao cho ngành giáo dục được đề xuất và hưởng ứng mạnh mẽ.

Từ năm 2018, Sở GD&ĐT Quảng Nam đã có chính sách thu hút nhân tài cho ngành Giáo dục bằng việc liên hệ với các trường sư phạm để nắm bắt hồ sơ, nguyện vọng của sinh viên tốt nghiệp loại giỏi, xuất sắc và thủ khoa, rồi đặt vấn đề tuyển dụng và bổ nhiệm theo nhu cầu của địa phương.

Năm 2021, Giám đốc Sở GD&ĐT Tuyên Quang đã có Thư ngỏ gửi sinh viên thuộc các trường sư phạm trên toàn quốc về địa phương công tác với chế độ ưu đãi hấp dẫn: Tốt nghiệp thủ khoa được hỗ trợ 55 lần mức lương cơ sở; tốt nghiệp loại xuất sắc được hỗ trợ 50 lần mức lương cơ sở; tốt nghiệp loại giỏi được hỗ trợ 45 lần mức lương cơ sở.

Dù biết có nhiều ý kiến trái chiều về “sự đãi ngộ” này, thế nhưng theo như Giám đốc Sở GD&ĐT Hòa cho rằng việc có chính sách đặc thù để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao là cần thiết, điều này thể hiện sự quan tâm của tỉnh đối với sự nghiệp giáo dục. Ông còn chỉ rõ, muốn được như mong muốn của lãnh đạo tỉnh cũng không hề dễ bởi cho dù có "chi tiền tỉ"  như thế, nhiều “người tài” chưa chắc đã về.

Cần chiến lược dài hơi

Hoạt động trong lĩnh vực giáo dục đã lâu, PGS.TS Mai Quốc Chánh – hiệu trưởng trường đại học Lương Thế Vinh, nguyên là Trưởng Khoa Quản trị nhân lực (Kinh tế lao động) trường đại học Kinh tế quốc dân cho rằng việc các địa phương "chi tiền tỉ" hoặc mạnh tay thu hút người tài đầu tư cho giáo dục địa phương là những bài toán mang đậm tính nhân văn. Nhưng đây không phải là một việc đơn giản, đòi hỏi hội đồng nhân dân các tỉnh phải có chiến lược dài hơi khi xây dựng chính sách, cần có tính phổ quát và tầm nhìn xa, với hiệu lực trong vòng 10 - 20 năm, chứ không phải là ngày một, ngày hai.

Hoan nghênh một số địa phương đã có đề xuất chính sách đặc thù để thu hút GS, PGS, TS về công tác trong trường chuyên, song PGS.TS Vũ Trọng Rỹ - Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam – cho rằng: Chính sách này rất khó khả thi bởi dạy học ở trường chuyên phải giỏi hai thứ: Khoa học cơ bản và khoa học sư phạm. Để đạt được hai tiêu chí này cùng một lúc là khó. Còn với những người đã đạt thì hầu hết đều có công việc làm ổn định với mức thu nhập không thấp.

Ông Dương Trung Quốc – Đại biểu Quốc hội khóa XIV ở góc nhìn khác: Sáng kiến thì phải qua thực tế mới kết luận được. Trong sáng kiến, cho phép sai số ở mức độ có thể chấp nhận. Tuy nhiên, cấp quản lý không được lợi dụng để tư lợi. Song nếu chỉ dựa vào học hàm, học vị và lấy chuẩn thuần túy là PGS, GS, TS thôi thì cần xem xét và cân nhắc lại. Việc này cần có quy trình để bảo đảm chất lượng, công khai, minh bạch.

Chi tiền tỉ để mời thầy giỏi về dạy liệu có là phương hướng đúng đắn. Trên các diễn đàn mạng, các phương tiện công nghệ thông tin, ý kiến này cũng được bàn luân rất nhiều. Người cho là đúng, người cho là sai, ai cũng có lý, tuy nhiên chúng ta nhận thấy rõ mong muốn tích cực của ban quản lý cá địa phương, cũng như lãnh đạo cả nước trong việc muốn nâng cao chất lượng giáo dục.