Trong kho tàng dược liệu y học cổ truyền, chua me đất hoa vàng là một vị thuốc dân gian được nhiều người tin dùng. Với đặc tính mát, vị chua, loài cây này không chỉ giúp thanh nhiệt, giải độc mà còn hỗ trợ tiêu hóa, điều trị các bệnh lý về gan và đường tiêu hóa.
Chua me đất hoa vàng, còn được gọi là tạc tương thảo, toan tương thảo, ba chìa, tam diệp toan... là một loài cây thảo sống lâu năm, mọc bò sát đất. Thân cây nhỏ, có màu đỏ nhạt, hơi có lông. Lá gồm ba lá chét mỏng hình tim, cuống lá dài. Hoa mọc thành cụm tán từ 2-4 bông, có màu vàng rực rỡ. Quả nang thuôn dài, khi chín sẽ nứt mở theo năm van, giúp phát tán hạt đi xa. Hạt có hình trứng, màu nâu thẫm và có bề mặt lấm tấm bướu. Cây thường mọc tự nhiên ở nhiều nơi, đặc biệt tại các vùng đất ẩm mát trong vườn, bờ ruộng và bãi đất hoang.
Từ lâu, dân gian đã sử dụng chua me đất hoa vàng để giải nhiệt, kháng viêm, lợi tiểu, hạ huyết áp và hỗ trợ tiêu hóa. Ngoài ra, loài cây này còn được ứng dụng trong điều trị viêm họng, sốt, ho, viêm gan, bệnh lý đường tiết niệu và chấn thương ngoài da.
Theo TS Nguyễn Xuân Xã, giảng viên khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh giới thiệu một số bài thuốc dân gian từ chua me đất hoa vàng như:
1. Trị viêm họng, họng sưng đau
Chua me đất hoa vàng 50g, muối 2g, nhai kỹ và nuốt từ từ để giảm viêm họng.
2. Hạ sốt nhanh
Dùng một nắm chua me đất hoa vàng tươi, giã nát, cho thêm nước, vắt lấy nước cốt uống.
3. Điều trị ho do thử nhiệt
Chua me đất hoa vàng 40g, rau má 40g, lá xương sông 20g, cỏ gà 20g.
Rửa sạch, giã nhỏ, vắt lấy nước, thêm một thìa đường, đun sôi lại, chia thành ba lần uống trong ngày.
4. Chữa ho gà
Lá chua me đất hoa vàng 10g, rễ chanh 12g, lá hẹ 8g, lá xương sông 8g, hạt mướp đắng 5g, phèn phi 2g.
Sắc lấy nước đặc, thêm đường cho dễ uống.
5. Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp
Chua me đất hoa vàng 30g, hạ khô thảo 10g, cúc hoa vàng 15g, sắc uống mỗi ngày một lần.
6. Hỗ trợ điều trị viêm gan
Dùng 30g chua me đất hoa vàng sắc lấy nước uống nhiều lần trong ngày.
Hoặc kết hợp 30g chua me đất hoa vàng với 30g thịt lợn nạc, nấu thành canh, ăn cả nước lẫn cái.
7. Chữa chứng tiểu tiện khó khăn
Chua me đất hoa vàng và mã đề mỗi thứ khoảng 20g.
Rửa sạch, thêm chút đường, giã nát, vắt lấy nước cốt uống.
8. Hỗ trợ điều trị chấn thương, sưng đau
Một nắm to chua me đất hoa vàng, chưng nóng rồi đắp và xoa bóp lên vùng bị thương.
Mặc dù chua me đất hoa vàng có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, nhưng trong thân và lá của nó có chứa axit oxalic và oxalat kali với hàm lượng cao. Chất này có thể kết hợp với canxi tạo thành sỏi oxalat trong bàng quang, gây nguy cơ mắc bệnh sỏi thận.
Những trường hợp không nên dùng chua me đất hoa vàng:
- Người có tiền sử sỏi thận.
- Phụ nữ có thai cần thận trọng khi sử dụng, tránh dùng với liều lượng lớn hoặc kéo dài.
Chua me đất hoa vàng là một vị thuốc nam dễ tìm và có nhiều công dụng quý trong y học cổ truyền. Việc sử dụng đúng cách sẽ giúp hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý phổ biến như viêm họng, sốt, ho, tăng huyết áp, viêm gan và các vấn đề về đường tiết niệu. Tuy nhiên, người dùng cần lưu ý đến liều lượng và những trường hợp chống chỉ định để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
