nhóm thuốc Corticoide, hay còn được gọi là corticosteroid, là một loại thuốc có chứa các hoạt chất tương tự như hormone corticosteroid tự nhiên, mà tuyến vú của tuyến thượng thận sản xuất.
Hãy cùng Tin y tế - Trường Đại học Lương Thế Vinh tìm hiểu về ưu, nhược điểm khi dùng Corticosteroid, được sử dụng để điều trị nhiều tình trạng khác nhau, bao gồm viêm nhiễm, dự phòng phản ứng miễn dịch quá mức, và các bệnh lý khác.
I- Corticosteroid chia thành hai loại chính:
1.Glucocorticoid: Ứng dụng chủ yếu trong điều trị viêm nhiễm và kiểm soát các phản ứng miễn dịch. Một số tên thương hiệu nổi tiếng bao gồm prednisone, prednisolone, dexamethasone, và triamcinolone.
2.Mineralocorticoid: Chủ yếu tham gia vào cân bằng nước và khoáng chất của cơ thể. Aldosterone là một loại hormone mineralocorticoid quan trọng. Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều corticosteroid được sử dụng chủ yếu là glucocorticoid.
Corticosteroid có thể được kê đơn cho nhiều tình trạng khác nhau, bao gồm:
Kháng viêm: Trường hợp nhiễm trùng và viêm nhiễm.
Phản ứng dị ứng:Làm giảm triệu chứng dị ứng.
Bệnh autoimmune: Kiểm soát phản ứng miễn dịch quá mức trong các bệnh như lupus hay viêm khớp dạng thấp.
Bệnh đau nhức cơ và khớp: Giảm viêm và đau trong các bệnh như viêm khớp dạng thấp hay viêm khớp dạng thấp.
Bệnh phổi: Kiểm soát viêm nhiễm trong bệnh như viêm phế quản mãn tính (COPD) hoặc hen suyễn.
Kiểm soát ý thức: Trong một số trường hợp, corticosteroid có thể được sử dụng để kiểm soát sự phát triển của não trong các bệnh như u não.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng corticosteroid có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nếu sử dụng lâu dài hoặc không kiểm soát như việc giảm miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng, tăng cân, tăng huyết áp, và nhiều vấn đề sức khỏe khác.
II- Tác dụng của Corticoide
Corticosteroid có nhiều tác dụng khác nhau tùy thuộc vào loại corticosteroid và cách chúng được sử dụng. Dưới đây là một số tác dụng chính của corticosteroid:
1.Chống viêm: Corticosteroid giảm viêm nhiễm bằng cách ức chế phản ứng miễn dịch và giảm sản xuất các chất gây viêm.
2.Giảm dị ứng: Corticosteroid có tác dụng giảm triệu chứng dị ứng bằng cách ức chế phản ứng miễn dịch gây ra các triệu chứng như sưng, ngứa, và đỏ.
3.Kiểm soát phản ứng miễn dịch: Corticosteroid có thể được sử dụng để kiểm soát các bệnh autoimmunity, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công những phần khác của cơ thể mà đáng ra không nên tấn công.
4.Giảm đau và sưng: Trong nhiều trường hợp, corticosteroid được sử dụng để giảm đau và sưng, đặc biệt là ở các bệnh nhân có các vấn đề về đau và viêm nhiễm, chẳng hạn như trong các trường hợp viêm khớp dạng thấp hay các tình trạng đau nhức cơ và khớp khác.
5.Kiểm soát các bệnh phổi: Corticosteroid có thể được sử dụng để kiểm soát viêm nhiễm trong các bệnh như hen suyễn và viêm phế quản mãn tính (COPD).
6.Kiểm soát ý thức: Trong một số trường hợp, corticosteroid được sử dụng để kiểm soát sự phát triển của não trong các bệnh như u não.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mặc dù corticosteroid mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng đi kèm với nhiều tác dụng phụ và rủi ro khi sử dụng lâu dài hoặc ở liều lượng cao.
III- Tác dụng phụ của Corticoide
Việc sử dụng corticosteroid có thể đi kèm với nhiều tác dụng phụ, đặc biệt là khi sử dụng lâu dài hoặc ở liều lượng cao :
1.Tăng nguy cơ nhiễm trùng: Corticosteroid có thể làm giảm khả năng của hệ thống miễn dịch, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Người sử dụng corticosteroid có thể dễ nhiễm bệnh và có thể không khá nhanh chóng sau khi nhiễm trùng.
2.Tăng huyết áp: Corticosteroid có thể tăng huyết áp, góp phần vào nguy cơ cao huyết áp và các vấn đề tim mạch.
3.Tăng cân và giữ nước: Corticosteroid có thể làm tăng cân và giữ nước trong cơ thể, dẫn đến sưng và áp lực máu tăng.
4.Thay đổi tâm trạng: Sử dụng corticosteroid có thể gây thay đổi tâm trạng, như cảm giác căng thẳng, lo lắng, hoặc thậm chí là trầm cảm.
5.Tăng nguy cơ loét dạ dày: Corticosteroid có thể làm tăng nguy cơ loét dạ dày và xuất huyết dạ dày.
6.Thay đổi hình dạng cơ thể: Sử dụng lâu dài có thể dẫn đến thay đổi hình dạng cơ thể, như mặt tròn (mặt trăng) và tăng cân ở các khu vực nhất định.
7.Tăng nguy cơ loại bỏ canxi từ xương: Corticosteroid có thể làm tăng nguy cơ loại bỏ canxi từ xương, làm cho xương trở nên yếu và giảm mật độ xương.
8.Tác động đến đường huyết: Corticosteroid có thể tăng đường huyết và góp phần vào tình trạng đáng kể, đặc biệt là ở những người có tiểu đường.
9.Tăng nguy cơ mắt kịch phát bệnh đục thủy tinh thể: Sử dụng corticosteroid có thể tăng nguy cơ phát triển bệnh đục thủy tinh thể, đặc biệt là khi sử dụng lâu dài.
10.Loạn nhịp tim: Corticosteroid có thể gây ra các vấn đề liên quan đến nhịp tim,
Theo DS CKI Lý Thanh Long giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur Những tác dụng phụ này thường xuất hiện khi sử dụng corticosteroid ở liều lượng lớn hoặc trong thời gian dài. Đối thoại với bác sĩ là quan trọng để đánh giá cân nhắc giữa lợi ích điều trị và rủi ro tác dụng phụ khi sử dụng corticosteroid. Bác sĩ sẽ theo dõi và điều chỉnh liều lượng để giảm thiểu nguy cơ tác dụng phụ.
Bộ Y tế đang dự thảo Thông tư quy định tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp Y sĩ đa khoa. Trong đó, Bộ Y tế đề xuất trình độ đào tạo của chức danh y sĩ hạng IV là cao đẳng y sĩ, xếp lương viên chức A0.
Khi bị bong gân chân, nhiều người tìm đến các loại lá thuốc Y học cổ truyền để hỗ trợ giảm sưng, giảm đau và đẩy nhanh quá trình hồi phục. Vậy nên chọn loại lá nào để đắp cho hiệu quả và an toàn?
Quýt gai là loài cây mọc hoang quen thuộc ở vùng đồng bằng, trung du Việt Nam, được dân gian tin dùng như một vị thuốc y học cổ truyền quý. Từ rễ, lá, thân đến quả, quýt gai mang lại nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả, an toàn và dễ áp dụng.
Tang bạch bì – phần vỏ rễ của cây dâu tằm – là một vị thuốc được sử dụng lâu đời trong Y học cổ truyền. Không chỉ nổi bật với khả năng hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh mãn tính, dược liệu này còn đóng vai trò trong việc điều hòa cơ thể, giúp an thần, tiêu viêm và tăng cường tuần hoàn khí huyết.
