Y học cổ truyền chỉ điểm những công dụng chữa bệnh của dược liệu Bán chi liên

Bán chi liên là loại cây thuộc họ Hoa môi (danh pháp khoa học: Labiatae), cây có tên khoa học là Scutellaria barbata don. Bán chi liên ưa sống ở những nơi ẩm thấp như hai bên bờ ruộng, bờ hồ, vùng đất gần rãnh nước,…Dược liệu này hay mọc hoang nhiều ở các tỉnh miền Bắc nước ta. 

Bán chi liên là thực vật thân cỏ sống nhiều năm. Thân dạng bò, có 4 góc, chiều cao thấp (từ 15 – 20cm) và thường được phủ lông ngắn. Phiến lá có hình trứng hẹp hoặc hình mũi mác dài, thường mọc đối xứng, lá dưới thân có cuống mảnh, lá trên gần như không cuống, chiều dài khoảng 1 – 2cm. Hoa có 2 môi, màu xanh tím, môi dưới tròn, môi trên có 3 thùy. Cây ra hoa vào mùa xuân.

Giảng viên Y học cổ truyền – Trường Đại học Lương Thế Vinh, Tiến sĩ Hoàng Ngọc Hà cho biết vị thuốc bán chi liên chứa một số thành phần hóa học như carthamidin, alkaloid, sterol, tannin, hợp chất phenol, scutellarein, isocarthamidin,… với các công dụng như sau:

1. Chữa trị ung thư: Sử dụng bạch hoa xà thiệt thảo 80 g khô và bán chi liên 40 g khô. Sau đó đem sắc với 750 ml nước lấy 200 ml nước. Sau đó đem chia thành 2 lần uống (sáng – chiều). Nên để thuốc nguội hoàn toàn trước khi uống, có thể dùng trước khi ăn 1 tiếng hoặc dùng sau khi ăn 2 tiếng.

2. Hỗ trợ chữa bệnh ung thư mũi họng: Sử dụng đào nhân, đông qua nhân, ý dĩ và bạch anh mỗi vị 10g đến 16 g, tiểu kế, bán hạ chế gừng, đại kế và nam tinh lùi mỗi vị 8 g. Đem các vị sắc uống, ngày dùng 1 thang.

3. Chữa ung thư xoang hàm trên: Sử dụng Cúc hoa và bạc hà mỗi vị 5 – 10g, đại hoàng, sa sâm và bồ công anh mỗi vị 10g, sinh mẫu lệ, bán chi liên, bạch hoa xà thiệt thảo, huyền sâm, hoàng cầm, thạch kiến xuyên và sinh địa mỗi vị 30g. Sau đó mang các vị sắc uống hằng ngày.

4. Hỗ trợ chữa ung thư thực quản (biểu hiện: họng khô, miệng khô, táo bón, ngực bỏng rát, mạch huyền tế sác): Sử dụng bắc sa sâm, bạch hoa xà thiệt thảo, nam sa sâm, sinh địa và bán chi liên mỗi vị 16 g, hoàng liên 8g đến 10 g, hạ khô thảo, chi tử và bạch anh mỗi vị 12 g, đương quy, tỳ bà diệp tươi, huyền sâm, bồ công anh, lô căn tươi và mạch môn mỗi vị 20 g. Đem tất cả các dược liệu sắc lấy nước cho người bệnh uống, ngày dùng 1 thang.

5. Hỗ trợ trị ung thư gan: Sử dụng kê cốt thảo và tiểu kim bất hoán mỗi vị 15 g, bán chi liên và bạch hoa xà thiệt thảo mỗi vị 20 g. Sau đó mang tất cả các dược liệu sắc uống, ngày dùng 1 thang.

6. Hỗ trợ chữa ung thư gan: Sử dụng bạch hoa xà thiệt thảo 40g, bán chi liên 20g, lá cây xạ đen 50 – 60g. Sau đó mang tất cả các dược liệu đun sôi với 1.5 lít nước trong vòng 20 phút. Dùng nước uống thay trà hằng ngày.

7. Hỗ trợ chữa ung thư bàng quang (biểu hiện: tiểu ra máu, tiểu tiện khó, nước tiểu vàng, mạch huyền hoạt sác, đau bụng dưới): Dùng bài thuốc y học cổ truyền sau: Hoạt thạch 20 g, cù mạch, mộc thông và biển súc mỗi vị 10 g, trạch tả, sinh địa, bạch anh, xa tiền thảo, sài hồ, thổ phục linh, hoàng cầm, long đởm thảo và chi tử sao mỗi vị 12 g, bán chi liên và bạch hoa xà thiệt thảo mỗi vị 15 g. Sau đó mang tất cả dược liệu đã chuẩn bị sắc uống hằng ngày.

8. Hỗ trợ chữa ung thư cổ tử cung, ung thư dạ dày, thực quản và trực tràng: Sử dụng Trương ương, bán biên liên, bán chi liên, bạch hoa xà thiệt thảo, đông quỳ và bạch anh mỗi vị 30 g. Sau đó mang tất cả các dược liệu đã chuẩn bị sắc uống, ngày dùng 1 thang.

9. Hỗ trợ Chữa ung thư cổ tử cung do thấp nhiệt độc thịnh: Dùng Hoàng bá 6 g, xích thược, thương truật và biển súc mỗi vị 9 g, thảo hà sa và bán chi liên mỗi vị 15 g, sinh ý dĩ 12g, thổ phục linh và bạch hoa xà thiệt thảo mỗi vị 30 g. Sau đó mang tất cả dược liệu đã chuẩn bị sắc lấy nước cho người bệnh uống.

10. Hỗ trợ chữa ung thư môn vị: Sử dụng bạch hoa xà thiệt thảo, sài đất và bán chi liên mỗi vị 30 g. Sau đó mang các vị sắc uống, ngày dùng 1 thang.