Y học cổ truyền khám phá công dụng chữa bách bệnh của cây gáo nước

Đặc điểm của cây gáo nước

Tiến sĩ Lê Xuân Hùng – giảng viên khoa Y học cổ truyền, Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, cây gáo nước, còn được gọi là cây thiên ngân, gáo nam hay gáo vàng, là loài cây gỗ thường xanh có chiều cao trung bình từ 30 đến 35 mét. Cây gáo nước có thể phân thành nhiều loại, phổ biến nhất là gáo trắng, gáo vàng và gáo đỏ, mỗi loại có những đặc điểm và công dụng riêng biệt.

Gáo trắng: Loại này có tên khoa học là Neolamarckia cadamba. Thân cây thẳng và cao, có màu xám, gỗ giác màu trắng, còn gỗ lõi thì có màu cam nhạt. Lá gáo trắng dài khoảng 15 – 30 cm, có mũi nhọn và mặt dưới phủ lông mịn. Loại cây này phân bố chủ yếu ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Gáo vàng: Loại gáo này có màu vàng đặc trưng, tán cây đối xứng và hoa có mùi thơm dễ chịu. Gáo vàng chủ yếu được tìm thấy ở các vùng Nam Á và Đông Nam Á.

Gáo đỏ: Cây gáo đỏ hay gáo tròn (Haldina cordifolia) có thân thẳng đứng, vỏ cây chuyển màu từ nâu nhạt đến nâu sẫm khi trưởng thành. Lá của cây gáo đỏ có hình mắt chim, gốc hình tim và mặt dưới có lông mềm.

Công dụng chữa bệnh của cây gáo nước trong y học cổ truyền

Cây gáo nước được sử dụng phổ biến trong việc chữa trị nhiều loại bệnh nhờ vào các tính chất dược lý của nó. Cả vỏ cây, lá và hoa của cây đều có thể được chiết xuất để làm thuốc.

Hạ sốt và giải cảm: Vỏ cây gáo tròn được sử dụng trong y học dân gian như một vị thuốc hạ sốt hiệu quả. Nó cũng có tác dụng trong việc điều trị các bệnh cảm cúm, ho, và viêm nhiễm.

Điều trị xơ gan cổ trướng và các bệnh tiêu hóa: Vỏ gáo tròn có tác dụng chữa xơ gan cổ trướng, tiêu chảy và kiết lỵ. Bài thuốc từ vỏ gáo tròn giúp cải thiện tình trạng tiêu hóa và giảm các triệu chứng do bệnh lý về gan gây ra.Chữa vết thương nhiễm khuẩn: Dùng nước sắc từ vỏ cây gáo đỏ có thể giúp rửa các vết thương nhiễm khuẩn, giúp vết thương mau lành.

Giảm đau và kháng khuẩn: Ở một số quốc gia như Campuchia và Philippines, vỏ cây gáo thường được sử dụng để giảm đau, đặc biệt là đối với các vết loét và đau răng.

Các bài thuốc y học cổ truyền từ cây gáo nước

Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây gáo nước đã được người dân sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền:

Bài thuốc chữa xơ gan cổ trướng: Sử dụng vỏ cây gáo tròn kết hợp với cỏ xước và cỏ sữa lá lớn, sắc với nước để uống mỗi ngày. Bài thuốc này giúp làm giảm các triệu chứng của xơ gan và cải thiện chức năng gan.

Bài thuốc chữa tiêu chảy: Có thể sử dụng vỏ cây gáo tròn kết hợp với khổ sâm để sắc lấy nước uống hàng ngày. Đây là một bài thuốc giúp cải thiện tình trạng tiêu chảy và bệnh đường ruột.

Bài thuốc chữa cảm sốt: Vỏ cây gáo đỏ sắc với nước để uống hàng ngày giúp làm giảm cơn sốt và cảm lạnh.

Bài thuốc chữa vết thương nhiễm khuẩn: Dùng nước sắc từ vỏ cây gáo tròn để rửa vết thương bị nhiễm khuẩn, giúp vết thương mau lành và giảm nhiễm trùng.

Mặc dù cây gáo nước có nhiều công dụng chữa bệnh, nhưng người dùng cần phải cẩn trọng khi sử dụng. Đặc biệt, các loại gáo nước có tác dụng khác nhau, do đó cần phải phân biệt rõ ràng các loài trước khi sử dụng. Ngoài ra, người dùng nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi áp dụng các bài thuốc từ cây gáo nước để đảm bảo an toàn và hiệu quả.