Cây hẹ (Allium tuberosum) là một vị thuốc quen thuộc trong Đông y, với nhiều tác dụng chữa bệnh đã được nghiên cứu và ứng dụng từ hàng nghìn năm nay. Toàn cây hẹ, từ rễ đến lá đều có công dụng chữa bệnh, đặc biệt với các đặc tính cay, ôn, hành khí, tán ứ, chỉ hãn, giúp ôn trung, kiện vị, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho con người.
Cây hẹ có tác dụng tốt trong việc cải thiện các vấn đề về hô hấp, đặc biệt trong việc điều trị cảm lạnh, ho và viêm đường hô hấp. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, nước ép từ lá hẹ tươi có khả năng kháng khuẩn mạnh mẽ đối với nhiều loại vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp, như Salmonella typhi, Shigella flexneri, Streptococcus hemolyticus, và Bacillus subtilis. Các thành phần bay hơi trong hẹ có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn, đồng thời làm giảm các triệu chứng khó chịu ở đường hô hấp.
Cây hẹ cũng là một phương thuốc an toàn cho trẻ nhỏ, vì nước ép hẹ không có vị cay nóng, giúp làm dịu các triệu chứng ho, cảm cúm mà không gây kích ứng dạ dày hay hệ hô hấp của trẻ. Hẹ có tác dụng làm thông thoáng đường hô hấp, giúp giảm viêm và hỗ trợ cơ thể chiến đấu với các loại vi khuẩn, từ đó cải thiện tình trạng ho, nghẹt mũi, viêm họng.
Theo PGS.TS Tạ Thị Tĩnh hiện đang công tác tại khoa Y học cổ truyền Trường Đại học Lương Thế Vinh cho biết, hẹ chứa nhiều dưỡng chất quan trọng cho não bộ, trong đó phải kể đến choline và folate. Choline là một chất cần thiết cho việc sản xuất acetylcholine – một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc duy trì trí nhớ và khả năng học hỏi. Folate giúp sản xuất các tế bào máu đỏ và cải thiện chức năng thần kinh. Sự kết hợp của choline và folate trong cây hẹ có thể giúp cải thiện trí nhớ và ngăn ngừa sự phát triển của các bệnh liên quan đến suy giảm trí nhớ như Alzheimer.
Các nghiên cứu cũng cho thấy, cây hẹ có thể làm giảm nguy cơ bị mất trí nhớ ở người cao tuổi, nhờ vào khả năng bảo vệ tế bào thần kinh khỏi sự tấn công của các gốc tự do, đồng thời tăng cường sự trao đổi chất trong não. Do đó, sử dụng hẹ thường xuyên có thể giúp duy trì sự minh mẫn và làm giảm các dấu hiệu lão hóa trí tuệ.
Cây hẹ không chỉ có tác dụng hỗ trợ hệ hô hấp mà còn có hiệu quả tích cực trong việc cải thiện hệ tiêu hóa. Thành phần của cây hẹ chứa allyl sulfua – một hợp chất hữu cơ có tác dụng kháng khuẩn và hỗ trợ hệ tiêu hóa. Allyl sulfua giúp loại bỏ vi khuẩn có hại, đặc biệt là các vi khuẩn thuộc họ Salmonella, một trong những tác nhân chính gây nhiễm trùng đường tiêu hóa.
Cây hẹ còn có tác dụng làm dịu các triệu chứng khó tiêu, đầy hơi, chướng bụng và táo bón. Sử dụng hẹ thường xuyên có thể giúp tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng của ruột, từ đó cung cấp cho cơ thể nhiều dưỡng chất hơn từ thức ăn. Với tính chất ôn hòa và khả năng kích thích sự tiết dịch tiêu hóa, hẹ hỗ trợ làm sạch dạ dày, giảm tình trạng khó tiêu và tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa.
Một trong những công dụng đặc biệt của cây hẹ trong y học cổ truyền là khả năng thải độc cho cơ thể. Hẹ có đặc tính lợi tiểu nhẹ, giúp kích thích quá trình đi tiểu và hỗ trợ cơ thể loại bỏ độc tố, muối, nước dư thừa và thậm chí là chất béo. Điều này giúp giảm tải cho các cơ quan bài tiết, đặc biệt là thận và gan, đồng thời hỗ trợ hệ tuần hoàn hoạt động hiệu quả hơn.
Bên cạnh đó, hẹ còn có tính kháng khuẩn và khả năng chống lại các gốc tự do – những yếu tố gây tổn hại tế bào và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính. Thông qua việc kích thích quá trình thải độc, hẹ giúp cơ thể duy trì trạng thái khỏe mạnh, tăng cường sức đề kháng và phòng ngừa nhiều bệnh tật.
Cây hẹ, với những công dụng chữa bệnh phong phú và hiệu quả, đã được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền để cải thiện sức khỏe và điều trị nhiều bệnh lý. Từ việc cải thiện các vấn đề hô hấp, hỗ trợ hệ tiêu hóa, thải độc cơ thể, cho đến ngăn ngừa loãng xương, hẹ thực sự là một vị thuốc quý trong việc duy trì sức khỏe. Đặc biệt, với tính an toàn và hiệu quả, cây hẹ không chỉ là một phần không thể thiếu trong tủ thuốc gia đình mà còn là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn duy trì một cơ thể khỏe mạnh, phòng ngừa bệnh tật.
