Công dụng và tính chất của cây rau diếp đắng trong đông y

Tổng quan về rau diếp đắng

Rau diếp đắng, hay còn được biết đến với các tên khác như Diếp Dại, Rau Cúc Sữa, Rau Nhũ Cúc, mang tên khoa học là Sonchus Oleraceus L. và đồng nghĩa với Sonchus Ciliatus Lamk., thuộc họ Cúc (Asteraceae). Loại rau này không chỉ có giá trị ẩm thực mà còn có nhiều ứng dụng trong y học dân gian với khả năng chữa trị nhiều bệnh lý.

Rau Diếp Đắng là cây thảo sống hằng năm, cao khoảng 0,5 – 0,6m, có nhựa trắng tương tự như sữa và thân thẳng, nhẵn. Lá của cây mọc so le, hình bầu dục, không đều răng cưa, hai mặt lá nhẵn, với lá gốc và lá giữa có bẹ ôm thân và tai ngắn. Hoa của Rau Diếp Đắng thường mọc thành các cụm ở đỉnh của cây, có cuống nhăn và bóng, với đầu hoa hình trứng; lá bắc xếp thành 6 – 7 hàng hoa toàn hình lưỡi, mào lông mềm, màu trắng và tràng hoa có lưỡi hẹp, cụt đầu, 5 răng, ống tràng có lông; nhị 5, có tỷ số cột nhị. Quả của Rau Diếp Đắng có hình bế dẹt, có khía rõ và hơi có cạnh.

Rau Diếp Đắng thường mọc lẫn với các cỏ thấp ở ven đường đi, trên nương rẫy và các bãi hoang quanh làng bản. Cây thích nghi tốt ở vùng có khí hậu ẩm mát của miền núi.

Thành phần hoá học và Tác dụng

•     Rau Diếp Đắng chứa nhiều dưỡng chất như carbohydrat, protein, lipid và vitamin C.

•     Trong thành phần hoá học, nó còn có disaccharid, scopoletin, esculetin, α – amyrin, β – sitosterol, tinh dầu bao gồm các acid heptanoic và hexanoic, và nhiều hợp chất khác.

Công dụng và tinh vị của rau diếp đắng

Trong Y học cổ truyền, Rau Diếp Đắng có vị đắng, tính mát, hơi có độc và được sử dụng trong nhiều trường hợp chữa bệnh:

Được sử dụng trong điều trị viêm ruột lý, viêm gan, xơ gan, viêm ruột thừa, viêm vú, viêm miệng, viêm họng, viêm amidan, chảy máu dạ dày, nôn ra máu, chảy máu cam, ho ra máu và xuất huyết tử cung. Rau Diếp Đắng cũng có thể được dùng làm rau ăn và có tác dụng trị cảm mạo, cũng như tăng sữa cho phụ nữ đang cho con bú.

Đây chỉ là một số ứng dụng và tác dụng của Rau Diếp Đắng trong y học dân gian, việc sử dụng cụ thể cần được tư vấn từ người có kiến thức y khoa để tránh tác động không mong muốn.

Bài thuốc đông y từ rau diếp đắng

Dưới đây là một số bài thuốc từ Rau Diếp Đắng trong y học dân gian:

Bài thuốc chữa viêm gan: Nguyên liệu: Rau Diếp Đắng: 30g; Rau Đắng (Cây Hoắc Hương): 15g; Thạch Lựu: 10g. Sắc cả ba loại thảo dược với 500ml nước, đun sôi trong khoảng 20 - 30 phút. Uống nước thuốc này hàng ngày, chia thành 2 hoặc 3 lần.

Bài thuốc thanh nhiệt, giải độc: Nguyên liệu: Rau Diếp Đắng: 20g; Rau Má (Cây Mã Đề): 15g; Hồng Hoa (hoa Cúc): 10g. Sắc các loại thảo dược trên với 600ml nước, đun sôi từ 15 - 20 phút. Uống nước thuốc này hàng ngày, chia thành 2 hoặc 3 lần.

Bài thuốc trị viêm ruột thừa: Nguyên liệu: Rau Diếp Đắng: 25g; Rau Cỏ Bàng: 15g; Rau Má (Cây Mã Đề): 10g. Sắc các loại thảo dược với 500ml nước, đun sôi từ 15 - 20 phút. Uống nước thuốc này hàng ngày, chia thành 2 hoặc 3 lần.

Bài thuốc chữa viêm vú: Rau Diếp Đắng: 30g; Rau Râu Mèo: 20g; Cỏ Bàng: 15g. Sắc các loại thảo dược với 600ml nước, đun sôi từ 20 - 30 phút. Uống nước thuốc này hàng ngày, chia thành 2 hoặc 3 lần.

Giảng viên công tác tại khoa Y học cổ truyền, Trường Đại học Lương Thế Vinh lưu ý trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào từ Rau Diếp Đắng, bạn nên tìm kiếm sự tư vấn của người chuyên môn hoặc bác sĩ để có liều lượng và cách sử dụng phù hợp, tránh các tác động không mong muốn đối với sức khỏe của bạn.