Tuyển sinh đại học 2022, cần nắm chắc những nguyên tắc chọn nghề

• Bộ GD&ĐT thống kê 12 ngành học có nhu cầu cao về nguồn nhân lực: thí sinh tròn mắt vì 4 ngành cuối
• Thay đổi tuyên quy chế tuyển sinh năm 2022 nhằm đảm bảo quyền lợi thí sinh

Thực trạng “lơ mơ” khi chọn nghề, chọn trường:

Trung tâm Hỗ trợ đào tạo và Cung ứng nhân lực thuộc Bộ GD&ĐT vừa mới tổ chức Tại Chương trình Tư vấn hướng nghiệp - tuyển sinh năm 2022; tại đây nhiều thông tin bổ ích, cững như những thắc mắc về tuyển sinh, về hướng nghiệp cũng được các chuyên gia giải đáp, hỗ trợ cho các em học sinh. Tiêu biểu trong số đó, PGS.TS Trần Thành Nam - Chủ nhiệm Khoa Các khoa học giáo dục, Trường đại học Giáo dục – đại học Quốc gia Hà Nội đã chỉ rõ thực trạng chọn sai ngành, sai nghề của nhiều em học sinh hiện nay.

Cụ thể theo kết quả của một cuộc khảo sát năm 2020, trong tổng số 1.400 học sinh thì có tới 40% em đã xác định hướng nghề lựa chọn nhưng vẫn mơ hồ và chưa hiểu rõ hết về nghề; có tới 25% học sinh không thống nhất được với cha mẹ về nghề đã lựa chọn; 30% học sinh trong số đó vẫn còn băn khoăn hoặc chưa chọn được 1 nghề để theo đuổi; 5% học sinh đã chọn định hướng được nghề nhưng không phù hợp với bản thân.

Tương tự, cũng theo một cuộc khảo sát trực tuyến của nhóm PGS Trần Thành Nam với 459 cựu học sinh đang du học ở Mỹ năm 2020, cho thấy có tới 18,64% trong tổng số các em sinh viên chưa xác định được chuyên ngành theo học; 22,03% lựa chọn đúng sở trường; 44,07% chọn ngành kinh tế.

Như vậy, kể cả những sinh viên có năng lực học tập khá giỏi cũng còn một lượng đông đảo các em chưa định hướng được nghề nghiệp trong tương lai. Hầu hết các em đều rất lơ mơ khi chọn trường, trọn nghề. PGS – TS Mai Quốc Chánh – nguyên hiệu trưởng trường đại học Lương Thế Vinh nhận định, tình trạng này sẽ gây ra hậu quả vô cùng nghiêm trọng không chỉ đối với các em học sinh mà còn gây ra những hệ lụy lớn đối với xã hội như lãng phí, nguồn nhân lực được đào tạo không đúng mục đích, hiệu quả…

5 nguyên tắc chọn nghề cho đúng

Cũng theo những nghiên cứu, thống kê của nhóm PGS Trần Thành Nam về thị trường lao động Việt Nam trong thời điểm hiện tại, nhu cầu thị trường đang cần khoảng trên 18% lao động trình độ cao đẳng,  15,42% lao động trình độ từ ĐH trở lên, 25,36% lao động qua đào tạo; 10,31% lao động có trình độ sơ cấp nghề và công nhân kỹ thuật lành nghề. Riêng đối với lao động có trình độ trung cấp, thị trường lao động đang cần số lượng lớn nhất là 30,52%.

Trong khi đó nguồn lao động cung cấp cho thị trường lại có sự chênh lệch rất lớn, cụ thể lao động có trình độ ĐH trở lên đi tìm việc chiếm tới trên 66%; trình độ trung cấp chỉ chiếm trên 6%; trình độ cao đẳng là trên 16%. Với mức vênh khá lớn này, cung – cầu không đáp ứng được cho nhau, dẫn tới tình trạng có rất nhiều cử nhân đại học ra trường không có việc làm, hoặc phải làm trái ngành, trái nghề, công việc không phù hợp với ngành nghề theo học.

Việc chọn sai ngành, sai nghề cũng khiến cho sinh viên, người lao động cảm thấy chán nản, không có động lực, hứng thú làm việc. Giải pháp được coi là hiệu quả nhất giúp khắc phục được tình trạng này đó là các em học sinh nên cân nhắc, lựa chọn thật kỹ trước khi đăng ký tuyển sinh đại học, chọn ngành, chọn trường phù hợp với bản thân.

PGS Trần Thành Nam khuyên thí sinh nên tuân thủ 5 nguyên tắc chọn nghề như: chọn nghề phù hợp với sở thích và hứng thú của bản thân; không nên chọn nghề mà bản thân không đủ điều kiện đáp ứng; chỉ chọn nghề khi đã có hiểu biết đầy đủ về nghề (điều kiện, môi trường, tính chất, khó khăn, thách thức…); không chọn nghề mà xã hội không có nhu cầu; chọn nghề đáp ứng được những giá trị mà bản thân coi là quan trọng và có ý nghĩa.